Το Μέγα και Αγγελικό Μοναχικό Σχήμα (9)

Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος (Νεοελληνική απόδοση – 1ο μέρος)

Στη Θεία Λειτουργία

Μετά την είσοδο του αγίου Ευαγγελίου το τοποθετεί ο ιερέας μπροστά από την ωραία Πύλη, ακριβώς απέναντι από την εικόνα του Δεσπότη Χριστού, βάζοντας πάνω σ’ αυτό ένα ψαλίδι. Ο υποψήφιος μοναχός στέκεται μπροστά στην πόρτα του ναού, βγάζει το κάλυμμα της κεφαλής του και τα εξωτερικά ρούχα του και μένει μόνο με τα εσωτερικά. Από εκεί τον παίρνει ο Ηγούμενος από το χέρι πηγαίνοντας μπροστά, του λέει να κάνει – και κάνει- μια μετάνοια μόλις μπεί στο ναό, μια στη μέση του ναού, μια μπροστά στην ωραία Πύλη, μια στο δεξιό και μια στον αριστερό χορό, τρεις μπροστά στις εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και του Αγίου της Μονής, μια στον Ηγούμενο φιλώντας το δεξί του χέρι. Μετά στέκεται στα αριστερά του με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στο στήθος του.

Αφού γίνουν αυτά, λεγονται τα απολυτίκια του Αγίου της ημέρας και του αγίου της Μονής και τα παρακάτω αντίφωνα από τους χορούς των ψαλτών.

Αντίφωνο α΄. Ήχος δ΄.

Κύριε, ήθελα με δάκρυα να εξαλείψω το χειρόγραφο των πταισμάτων μου και στην υπόλοιπη ζωή μου να γίνω ευάρεστος σε σένα με τη μετάνοια· αλλά ο εχθρός με απατά και πολεμεί τη ψυχή μου· Κύριε, πριν χαθώ οριστικά, σώσέ με.

Ποιός άνθρωπος που βασανίζεται και προστρέχει στο λιμάνι αυτό δεν σώζεται; ή ποιός άνθρωπος που νοιώθει πολύ πόνο και καταφεύγει σ’ αυτό το ιατρείο δε θεραπεύεται; Κύριε, Δημιουργέ όλης της κτίσεως και ιατρέ των ασθενών, πριν χαθώ οριστικά, σώσέ με.

Είμαι πρόβατο της λογικής ποίμνης σου και καταφεύγω σε σένα τον καλό ποιμένα· αναζήτησε, Θεέ μου, εμένα που πλανήθηκα και ελέησέ με.

Δόξα. Και νύν. Θεοτοκίον.

Από κάθε είδος κινδύνων φύλαττε τους δούλους σου, ευλογημένη Θεοτόκε, για να σε δοξάζουμε, την ελπίδα των ψυχών μας.

Αντίφωνο β΄. Ήχος δ΄.

Παρότι έλαβα υιοθεσία και απολύτρωση μέσα στη πηγή τη μυστηριακή της αναγεννήσεως, αφού σπατάλησα τη ζωή μου ζώντας με αμέλεια μέσα στην αμαρτία, κραυγάζω τώρα αγαθέ σε σένα· δώρισέ μου πηγή δακρύων μετανοίας και καθάρισε την ακαθαρσία των σφαλμάτων μου, παντοδύναμε και πολυέλεε Σωτήρα.

Σωτήρα, με περικυκλώνει τρικυμία αμαρτημάτων και μή μπορώντας πιά ν’ αντέξω τη θαλασσοταραχή, προσπίπτω σε σένα το μοναδικό κυβερνήτη· άπλωσε σε μένα το φιλάνθρωπο χέρι σου, όπως στον Πέτρο, και σώσέ με.

Δόξα. Και νύν. Θεοτοκίον.

Λύτρωσε μας από τις ανάγκες μας, Μητέρα Χριστού του Θεού, εσύ που γέννησες τον δημιουργό της κτίσεως, για να κράζομε όλοι σε σένα· χαίρε η μοναδική προστασία των ψυχών μας.

Αντίφωνο γ΄. Ήχος δ΄.

Πού είναι η εμπαθής προσκόλληση στο κόσμο; Πού είναι η εντύπωση των προσκαίρων; δεν βλέπουμε ότι αυτά είναι χώμα και στάχτη; γιατί, λοιπόν, μάταια κοπιάζουμε; γιατί δεν αρνούμαστε τον κόσμο και να ακολουθήσουμε αυτόν που φωνάζει· αυτός που θέλει να με ακολουθήσει, ας σηκώσει το σταυρό του και θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή.

Στίχ. Ελάτε, παιδιά, ακούστε με, θα σας διδάξω το φόβον του Κυρίου.

Ελάτε όλοι όσοι κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι και εγώ θα σας αναπαύσω· σηκώστε το ζυγό μου και μάθετε από εμένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά και θα βρείτε ανάπαυση στις ψυχές σας.

Στίχ. Πλανήθηκα σαν το χαμένο πρόβατο· μή με εγκαταλείψεις αλλά ζήτησε να βρείς εμένα τον δούλο σου, γιατί ποτέ δεν λησμόνησα τις εντολές σου.

Είμαι πρόβατο της λογικής σου ποίμνης και καταφεύγω σε σένα, τον καλόν ποιμένα· αναζήτησέ με, Θεέ μου, εμένα που πλανήθηκα και ελέησέ με.

Στίχ. Ελάτε να προσκυνήσουμε και να προσπέσουμε και να κλαύσουμε μπροστά στον Δημιουργό Κύριο μας.

Κύριε, Κύριε, κοίταξε από τον ουρανό και δες και επίσκεψου αυτό το αμπέλι, που φύτεψε το δεξί σου χέρι και διόρθωσέ το.

Δόξα . Και νύν. Θεοτοκίον.

Η μόνη αγνή και άχραντη Παρθένος, εσύ που κυοφόρησες ασπόρως το Θεό, πρέσβευε να σωθούν οι ψυχές μας.

Κάθισμα. Ήχος α´. Τον τάφον σου Σωτήρ.

(Ψάλλεται τρεις φορές)

Σπεύσε να ανοίξεις διάπλατα τις πατρικές σου αγκάλες για μένα. Στη ασωτεία σπατάλησα τη ζωή μου· αποβλέποντας Σωτήρα στον ανεξάντλητο πλούτο της ευσπλαχνίας σου· μή περιφρονήσεις τώρα την φτωχή μου καρδιά. Προς εσένα, Κύριε, με κατάνυξη κραυγάζω· αμάρτησα, Πατέρα, στον ουρανό και σε σένα.

Έπειτα κατηχεί τον υποψήφιο ο ιερέας λέγοντας τα εξής·

Ανοιξε τα αυτιά της καρδιάς σου, αδελφέ, και άκουσε τη φωνή του Κυρίου που λέγει· «ελάτε προς εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι και εγώ θα σας αναπαύσω. Σηκώστε το ζυγό μου πάνω σας και μάθετε από εμένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά και θα βρείτε ανάπαυση στις ψυχές σας».

Τώρα, λοιπόν, με σεβασμό και χαρά δώσε στο Θεό την κατάλληλη απάντηση σε κάθε μια από τις ερωτήσεις. Και ασφαλώς να γνωρίζεις ότι ο ίδιος ο Σωτήρας μας, μαζί με την πανύμνητη Μητέρα του και τους αγίους Αγγέλους και όλους τους Αγίους του, παρευρίσκεται εδώ ακούοντας τα λόγια που βγαίνουν από το στόμα σου, ώστε, όταν έλθει να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς, να σου αποδώσει όχι σύμφωνα με όσα πρόκειται να συμφωνήσεις και να υποσχεθείς, αλλά σύμφωνα με το πόσο θα τηρήσεις αυτά που θα υποσχεθείς. Τώρα, λοιπόν, εάν αληθινά προσέρχεσαι στο Θεό, με προσοχή να μας απαντάς σε όσα θα ερωτάσαι.

Κατόπιν ο ιερέας κάνει τις παρακάτω ερωτήσεις·

Ερώτηση: Γιατί προσήλθες, αδελφέ, προσπίπτοντας στο άγιο θυσιαστήριο και σε αυτή την αγία συνοδία;

Απάντηση: Επειδή ποθώ τη ζωή της ασκήσεως, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Ποθείς να αξιωθείς του αγγελικού Σχήματος και να καταταγείς στη χορεία των μοναχών;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ο Ιερέας·

Πράγματι διάλεξες καλό και μακάριο έργο, αρκεί βέβαια να το φέρεις εις πέρας· διότι τα καλά με κόπο αποκτώνται και με πόνο κατορθώνονται.

Ερώτηση: Με τη δική σου θέληση προσέρχεσαι στον Κύριο;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Μήπως (προσέρχεσαι) από κάποια ανάγκη ή βία;

Απάντηση: Όχι, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Απαρνείσαι τον κόσμο και όσα είναι του κόσμου, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Θα παραμείνεις στο μοναστήρι και στην άσκηση μέχρι την τελευταία σου αναπνοή;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Θα τηρείς μέχρι θανάτου την υπακοή στον Ηγούμενο και σε όλη την εν Χριστώ αδελφότητα;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Θα υπομένεις κάθε θλίψη και στενοχώρια της μοναχικής ζωής για τη Βασιλεία των ουρανών;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Ερώτηση: Θα διατηρείς τον εαυτό σου σε παρθενία, σωφροσύνη και ευλάβεια;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού σε μένα, τίμιε Πατέρα.

Και ακολουθεί η Κατήχηση·

Πρόσεχε, παιδί μου, ποιές συμφωνίες κάνεις με το Δεσπότη Χριστό· διότι Αγγελοι παρευρίσκονται αοράτως, καταγράφοντας αυτήν την ομολογία σου, η οποία πρόκειται να σου ζητηθεί κατά τη δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Σου υποδεικνύω λοιπόν την τελειότατη ζωή, μέσα στην οποία κατά μίμηση, φανερώνεται ο τρόπος ζωής του Κυρίου, διακηρύσσοντάς σου εκείνα ακριβώς που πρέπει να δεχτείς και όσα είναι ανάγκη να αποφύγεις. Η αποταγή, λοιπόν, δεν είναι τίποτα άλλο, σύμφωνα με αυτόν που είπε, παρά υπόσχεση σταυρού και θανάτου.

Γνώριζε, λοιπόν, ότι από σήμερα σταυρώνεσαι και νεκρώνεσαι για τον κόσμο με την πλήρη αποταγή. Γιατί αρνείσαι γονείς, αδέλφια, γυναίκα, παιδιά, πατέρες, συγγένειες, συντρόφους, φίλους, συνήθειες, κοσμικούς θορύβους, φροντίδες, κτήματα, περιουσία, την κούφια και μάταιη ηδονή και δόξα· και απαρνείσαι όχι μόνο όσα ειπώθηκαν, αλλά ακόμα και τη ψυχή σου, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου, ο οποίος λέγει· «όποιος θέλει να έρθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθήσει».

Εάν, λοιπόν, θέλεις πραγματικά να τον ακολουθήσεις και εάν αληθινά επιθυμείς πολύ να ονομαστείς μαθητής του, ετοιμάσου από αυτή τη στιγμή όχι για άνεση, όχι για αμεριμνία, όχι για απολαύσεις, όχι για κάτι άλλο από τα ευχάριστα και απολαυστικά της γής, αλλά για αγώνες πνευματικούς, για εγκράτεια σαρκός, για κάθαρση ψυχής, για τέλεια φτώχεια, για πένθος αγαθό, για όλες τις λυπηρές και γεμάτες πόνο καταστάσεις της ζωής σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, που είναι γεμάτη χαρά· διότι και θα πεινάσεις και θα διψάσεις και θα γυμνητεύσεις και θα σε βρίσουν και θα σε κοροϊδέψουν και θα κατηγορηθείς και θα διωχθείς και θα μπείς σε πολλές θλίψεις, από τις οποίες χαρακτηρίζεται η σύμφωνα με το θέλημα του Θεού ζωή· και όταν τα πάθεις όλα αυτά, να χαίρεσαι, λέγει, διότι θα είναι μεγάλη η αμοιβή σου στους ουρανούς.

Να είσαι, λοιπόν, όλος χαρά και να γεμίζεις από μεγάλη αγαλλίαση, διότι σήμερα σε εξέλεξε και σε απομάκρυνε ο Κύριος ο Θεός από τη κοσμική ζωή και σε τοποθέτησε μπροστά στο πρόσωπό του, στην παράταξη του μοναχικού τάγματος, στο στράτευμα αυτών που ζούν τη ζωή των αγγέλων, στο ύψος του ουρανομίμητου τρόπου ζωής· αυτόν να λατρεύεις, όπως οι άγγελοι, αυτόν ολοκληρωτικά να υπηρετείς· τα άνω να ζητάς· διότι « το δικό μας πολίτευμα», σύμφωνα με τον Απόστολο, «υπάρχει στους ουρανούς».

Ω αξιοθαύμαστη κλήση! ω δωρεά του μυστηρίου! Δεύτερο βάπτισμα λαμβάνεις σήμερα, αδελφέ, με τον πλούτο των δωρεών του φιλάνθρωπου Θεού και από τις αμαρτίες σου καθαρίζεσαι και υιός φωτός γίνεσαι και ο ίδιος ο Χριστός, ο Θεός μας, χαίρεται μαζί με τους αγίους Αγγέλους του για τη δική σου μετάνοια, θυσιάζοντας για σένα το σιτευτό μοσχάρι. Περπάτησε, λοιπόν, άξια της κλήσεως, πέταξε από πάνω σου την εμπαθή προσκόλληση στα μάταια· μίσησε την επιθυμία που σε τραβά προς τα κάτω· στρέψε όλον τον πόθο σου στα ουράνια· με κανένα τρόπο μή στραφείς προς τα πίσω, για να μή γίνεις στήλη άλατος, όπως η γυναίκα του Λώτ, ή όπως ακριβώς το σκυλί που επιστρέφει στον εμετό του, και πραγματοποιηθεί σε σένα ο λόγος του Κυρίου ότι «οποίος βάζει το χέρι του στο αλέτρι και στράφηκε προς τα πίσω δεν είναι κατάλληλος για τη Βασιλεία των ουρανών». Βέβαια δεν είναι μικρός ο κίνδυνος για σένα, που τώρα υπόσχεσαι ότι θα τηρήσεις όλα όσα προηγουμένως ειπώθηκαν, και στη συνέχεια να καταφρονήσεις την υπόσχεσή σου· και ή να τρέξεις να γυρίσεις στην προηγούμενη ζωή ή να χωριστείς από τον πνευματικό σου πατέρα και τους συνασκουμένους αδελφούς ή να παραμείνεις στο μοναστήρι αλλά να ζήσεις τις ημέρες σου χωρίς φόβο Θεού· επειδή ακριβώς όσο περισσότερη χάρη τώρα απολαμβάνεις, τόσο βαρύτερη ευθύνη θα έχεις παρά από πρίν, επί του Βήματος του Χριστού, τον οποίον κανείς δεν μπορεί να ξεγελάσει· και καλύτερα θα ήταν για σένα, σύμφωνα με το λόγο, να μην υποσχεθείς παρά να υποσχεθείς και να μην το πραγματοποιήσεις. Μήτε πάλι να νομίσεις ότι τάχα, λόγω της μέχρι τώρα εδώ παραμονής σου, αγωνίστηκες ικανοποιητικά προς τις αόρατες δυνάμεις του εχθρού· αλλά γνώριζε ότι απ’ αυτή τη στιγμή θα ακολουθήσουν πολύ μεγαλύτεροι αγώνες κατά την πάλη σου προς αυτόν. Ωστόσο δεν έχει με κανένα τρόπο εξουσία πάνω σου, γιατί θα σε βρίσκει οχυρωμένο με την πλήρη εμπιστοσύνη και αγάπη προς αυτόν που σε οδηγεί και με την γνησιότητα της ολοκληρωτικής υπακοής και ταπείνωσης.

Γι’ αυτό ας είναι μακριά από σένα η ανυπακοή, η αντιλογία, η υπερηφάνεια, η λογομαχία, η ζήλια, ο φθόνος, ο θυμός, οι φωνές, η βλασφημία, η λαθροφαγία, το θράσος, η μεροληπτική αγάπη[1], η αλαζονεία, η φιλονικία, ο γογγυσμός, ο ψιθυρισμός, η ιδιοτελής κατοχή αξιοθρήτων υλικών αγαθών και όλα τα άλλα είδη της κακίας, εξ αιτίας των οποίων έρχεται η οργή του Θεού πάνω σε όσους κάνουν τέτοια πράγματα και αρχίζει να ριζώνει μέσα τους ο φθορέας των ψυχών. Καλύτερα δε αντί γι’ αυτά να αποκτήσεις αυτά που αρμόζουν στους αγίους· δηλαδή φιλαδελφία, ησυχία, επιείκεια, ευλάβεια, μελέτη των θείων λόγων, ανάγνωση, φύλαξη της καρδιάς από αισχρούς λογισμούς, εργασία σύμφωνα με την αντοχή σου, εγκράτεια, υπομονή μέχρι θανάτου, όπως στην αρχή υποσχέθηκες στον πνευματικό σου Πατέρα· και τέλος, εξομολόγηση των κρυφών λογισμών της καρδιάς σου, όπως διακηρύττουν οι θείες εντολές· γιατί λέγει, «βαπτίζονταν εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους».

Ερώτηση: Υπόσχεσαι όλα αυτά ακριβώς, ελπίζοντας στη δύναμη του Θεού και συμφωνείς να ζείς τηρώντας όλες αυτές τις υποσχέσεις μέχρι το τέλος της ζωής σου, με τη χάρη του Χριστού ;

Απάντηση: Ναί, με τη βοήθεια του Θεού, τίμιε Πατέρα.

Σημείωση:

1. Γιά τή «μερικήν φιλίαν» καί τήν καθολικήν αγάπη, δές: Ευσταθίου Θεσσαλονίκης, Επίσκεψις βίου Μοναχικού, Εκδόσεις Σαββάλας, σ. 91-92.