Ηχητικά ντοκουμέντα από τις Προηγιασμένες Λειτουργίες στο Βατοπαίδι (1)
17 Μαρτίου 2010
Άποψη του Ιερού Βήματος του Καθολικού της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου. Πάνω στην Αγία Τράπεζα φαίνονται τα πέντε Άγια Ποτήρια με τα προηγιασμένα Τίμια Δώρα που θα χρησιμοποιηθούν για τις Προηγιασμένες Λειτουργίες της εβδομάδας.
Η περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής είναι πένθιμη και κατανυκτική. Όλα μιλούν ότι ο Χριστός είναι «η ζωή ημών» (Κολ. 3,4). Ιδιαίτερη όμως κατάνυξη δημιουργεί η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων, μια από τις ωραιότερες ακολουθίες, που σε μερικά μοναστήρια τελείται καθημερινά. Είναι μια φωνή που θυμίζει την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας αλλά και που προσκαλεί στη συχνή κοινωνία των θείων μυστηρίων. Χωρίς την ένωση με το σώμα και το αίμα του Χριστού δεν υπάρχει ζωή χριστιανική. Την αρχαία αυτή παράδοση την ακολουθούσαν και μεγάλοι ησυχαστές- ερημίτες. Ο μακάριος Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής είχε ως πνευματικό τον παπα Δανιήλ τον Ησυχαστή, που έμενε στο κάθισμα του Αγίου Πέτρου του Αθωνίτου στα Κρύα Νερά της Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας και που τελούσε καθημερινά την Προηγιασμένη Λειτουργία. Επίσης στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου τελούν καθημερινά την Προηγιασμένη Λειτουργία κατά την περίοδο της Τεσσαρακοστής.Η «Λειτουργία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής», όπως την ονομάζουν τα λειτουργικά χειρόγραφα, συνδέεται με την ακολουθία του εσπερινού. Είναι καθαρά μια λειτουργία μεταλήψεως και κοινωνίας των Τιμίων δώρων. Κάθε στοιχείο της είναι αναγωγικό στη βίωση του μυστηρίου. Τα κατανυκτικά τροπάρια, τα πένθιμα άμφια των ιερέων, τα μαύρα καλύμματα που σκεπάζουν τα τίμια δώρα στη Αγία Τράπεζα, οι γεμάτες ταπείνωση ευχές, η ψαλμωδία με το πράο ύφος, η σιωπηλή είσοδος με την οποία «εισπορεύεται ο βασιλεύς της δόξης» και κατά την οποία οι πιστοί προσπίπτουν μέχρις εδάφους, όλα συντελούν στο να κάμψουν τη σκληρότητα της ψυχής και να αυξήσουν τη συντριβή και τη μετάνοια.
Παρά τη σκληρότητα του πνευματικού αγώνα της Τεσσαρακοστής η νίκη είναι βεβαία κατά των αοράτων εχθρών για όσους αγωνίζονται το καλόν αγώνα. Αυτοί θα αναδειχθούν νικητές της αμαρτίας και θα προσκυνήσουν την αγία ανάσταση του Κυρίου που πλησιάζει.
Ακούστε το Κοινωνικό, «Γεύσασθε και ίδετε», όπως το έψαλλε ο χορός των Πατέρων της Μονής Βατοπαιδίου σε μία Προηγιασμένη. Το πρώτο μέχρι την αρχή της Θείας Κοινωνίας είναι σε ήχο α΄ του Ιωάννου Κλαδά (14ος αι.) και το δεύτερο κατά την Θεία Κοινωνία σε ήχο δ΄ άγια του Πέτρου Μπερεκέτου (18ος αι.).
