Αργή Δοξολογία του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος (ηχητικό ντοκουμέντο)

Για τους φιλόμουσους αναγνώστες του ιστολογίου μας ανεβάζουμε μία Δοξολογία του Χουρμουζίου σε ήχο βαρύ όπως την έψαλλαν οι Βατοπαιδινοί Πατέρες στην Αγρυπνία των Τριών Ιεραρχών. Στον αριστερό χορό (που ήταν πρώτος) βοήθησε και ο πρεσβύτερος Χρήστος Δημητρόπουλος από την Ιερά Μητρόπολη Νέας Ιωνίας.Ακούστε την Δοξολογία: Doxologia – IMMB, 30-1-2010

Και λίγα στοιχεία για τον Χουρμούζιο που είναι ένας από τους Τρεις Διδασκάλους της Νέας Μεθόδου στην βυζαντινή μουσική:

Ο Χουρμούζιος ο Χαρτοφύλακας της Μ. Εκκλησίας, ονομαζόταν «Γιαμαλής», γιατί είχε στον κρόταφό του ένα σαρκώδες εξόγκωμα-σπίλο (δηλ. μια μαύρη κρεατοελιά).  Γεννήθηκε  στο νησί της Χάλκης που βρίσκεται στη Προποντίδα και ήταν μαθητής του Ιακώβου του Πρωτοψάλτου και Γεωργίου του Κρητός. Ήταν πρωτοψάλτης στην  Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στα Ταταύλα, στην Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου στο Γαλατά και στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, του σιναϊτικού μετοχίου, στο Βαλατά. Υπήρξε και δάσκαλος για μία εξαετία (1815-1821) της πατριαρχικής σχολής.

Ο Χουρμούζιος ήταν εξαιρετικά εργατικός και παραγωγικός  (χαλκέντερος). Εργάστηκε ακούραστα για δεκαοκτώ χρόνια και ερμήνευσε όλα τα μουσικά δημιουργήματα των αρχαίων μουσικών,  που άκμασαν από τον Ιωάννη το Δαμασκηνό μέχρι τον Μανουήλ τον Πρωτοψάλτη, που τα συγκέντρωσε σε εβδομήντα τόμους. Τους τόμους αγόρασε το 1838 ο Αθανάσιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων. Ο Κύριλλος ο Β΄, αρχιερέας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, μερίμνησε για το έργο του Χουρμούζιου. Αφού έκανε σύμπτυξη αυτού του ογκώδους έργου σε λιγότερους τόμους, τους έδεσε πολυτελώς και τους τοποθέτησε στη βιβλιοθήκη του Παναγίου Τάφου, που βρίσκεται στο Φανάρι, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα.

Συνέγραψε εγχειρίδιο εισαγωγής  στο πρακτικό μέρος της Μουσικής, μεγαλύτερο βιβλίο στο θεωρητικό μέρος, και ένα ογκώδες σημειωματάριο που περιέχει κατ’ εκλογήν τα άριστα του αρχαίου και νέου μουσικού συστήματος.  Εμέλισε (δηλ. εμπλούτισε μελωδικά) το «Μακάριος ανήρ», «Είδομεν το φως» (οκτάηχο),  «Ρόδον το αμάραντον» (οκτάηχο), το «Ο ευσχήμων Ιωσήφ», κρατήματα, πολυελέους, ανοιξαντάρια, δοξολογίες, στιχολογίες των τροπαρίων του εσπερινού σε κάθε ήχο, στιχολογίες των Αίνων στους οκτώ ήχους, αντίφωνα αργά και σύντομα σε κάθε ήχο, Τυπικά σε ήχο Βαρύ σύμφωνα με το διατονικό γένος, μία σειρά χερουβικά και κοινωνικά των Κυριακών και άλλα κοινωνικά του έτους, έντεχνα· το μεγάλο στιχηρό «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις» και άλλα, περισσότερο χρήσιμα για μελέτη και εξάσκηση των μουσικών και όχι για χρήση  στην εκκλησία.  Ερμήνευσε και εξέδωσε σε δεύτερη έκδοση το Αναστασιματάριο (τους αναστάσιμους κανόνες και τα κατανυκτικά εμέλισε ο ίδιος), το αργοσύντομο Ειρμολόγιο των Καταβασιών  του  Πέτρου του Πελοποννησίου, το δίτομο δοξαστάριο ή αργό στιχηράριο μιμούμενος τον Ιάκωβο Πρωτοψάλτη  (εκδόθηκε το 1858), και τη συλλογή των Ιδιόμελων Μανουήλ του Πρωτοψάλτη.  Εξέδωσε πρώτος, το 1828,  τη δίτομη Ανθολογία της Μουσικής, με πρωτότυπα περιεχόμενα, καθώς και το βιβλίο του εβραϊκής καταγωγής  Νεοφύτου. Επιθεώρησε, αφού διόρθωσε, τη συλλογή των αραβοτουρκικών τραγουδιών, με το όνομα «Ευτέρπη» του χανενδέ Ζαχαρίου. Αυτά όλα έγιναν με αξιοθαύμαστη υπομονή από τον ακαταπόνητο Χουρμούζιο, άν και έζησε μέσα σε μεγάλη φτώχεια. Κοιμήθηκε στη  Χάλκη το 1840.

Πηγή: Εκδόσεις Κουλτούρα, 1982