Μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία!

«Το Ζωοποιόν Ξύλον»

Βρισκόμαστε στο «στάδιο των αρετών», την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή. Οι «βουλόμενοι αθλήσαι» ως Ορθόδοξοι, αγωνίζονται «τον καλόν της νηστείας αγώνα», ώστε ν’ αξιωθούν με τη χάρη του Θεού «κατιδείν το πάνσεπτον Πάθος Χριστού του Θεού, και το Άγιον Πάσχα πνευματικώς εναγαλλιώμενοι».

Αγωνίζονται απέχοντες όχι μόνο από τα διάφορα φαγητά (κρέας, ψάρι, γάλα, αυγά κ.λπ.), αλλά προπάντων από την αμαρτία, σύμφωνα και με την προτροπή ενός τροπαρίου: «…να εξαγνίσουμε την ψυχή μας, να καθαρίσουμε τη σάρκα μας· να νηστέψουμε, όπως από τα φαγητά, έτσι κι από κάθε πάθος, ευχαριστούμενοι με τις πνευματικές αρετές …», διότι

«αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας», όπως υπογραμμίζει η υμνολογία της Καθαρής Δευτέρας.

Ο αγώνας είναι σκληρός, τραχύς και δύσκολος. Τα βραβεία, όμως, που προορίζονται για όσους θ’ αγωνιστούν καλώς μέχρι το τέλος, είναι μεγάλα και σπουδαία:

– Άνετο ανέβασμα στους ουρανούς, όπου οι χορείες των Αγγέλων με ασίγητες φωνές την αδιαίρετη υμνούν Τριάδα, «αντικρύζοντας την πανώρια ομορφιά του Κυρίου».

– Απόλαυση «της φιλοξενίας και του αιώνιου δείπνου του Κυρίου». Σωτηρία, Παράδεισος, Βασιλεία Θεού δηλαδή! Γι’ αυτό και ο αντίδικος των Χριστιανών, ο «όφις ο αρχαίος» (Αποκ, 12: 9), με ζηλοφθονία και λύσσα επιχειρεί να κάμψει, ν’ αποθαρρύνει και ν’ απογοητεύσει τους αγωνιστές, ώστε να εγκαταλείψουν τον αγώνα και να τους κερδίσει αυτός μέσω της αμέλειας, της ακράτειας, της καλοπέρασης και των ηδονικών απολαύσεων!

Είναι ανάγκη, λοιπόν, να ενισχυθούν οι αγωνιστές Χριστιανοί! Γι’ αυτό το σκοπό, μετά τη συμπλήρωση τριών εβδομάδων νηστείας, κατά την τρίτη δηλαδή Κυριακή της Σαρακοστής, η Μητέρα μας Εκκλησία προβάλλει σε προσκύνηση τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Σωτήρος Χριστού και απευθύνει σε όλους: «Τον Σταυρόν η γη σύμπασα προσκυνησάτω, δι’ ούπερ έγνωκε Σε προσκυνείν, Λόγε».

Ο Τίμιος Σταυρός για μας τους Ορθοδόξους έχει ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Τον προσφωνούμε και τον επικαλούμαστε ως πρόσωπο. «Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει Σου», τον παρακαλούμε, ενώ επίσης του απευθύνουμε και χαιρετισμούς: «Χαίροις ο του Κυρίου Σταυρός», «Χαίρε, Ξύλον μακάριον» κλπ. Τον θεωρούμε σύμβολο χαράς. Όχι λύπης! Δι’ αυτού «των δακρύων εξηφανίσθη κατήφεια, και του θανάτου των παγίδων ερρύσθημεν, και προς άληκτον ευφροσύνην μετήλθομεν»(των δακρύων εξαφανίστηκε η κατσουφιά κι εμείς γλυτώσαμε από τις παγίδες του θανάτου και μεταβήκαμε στην ατέλειωτη ευτυχία).  Είναι «της Εκκλησίας ο ωραίος Παράδεισος», το «ξύλο της αφθαρσίας, που άνθησε για μας της αιώνιας ζωής την απόλαυση». Είναι η θύρα του Παραδείσου, ο στηριγμός των πιστών, της Εκκλησίας το περιτείχισμα! Με τη δύναμή του εκδιώκονται οι φάλαγγες των πονηρών δαιμόνων. Με τον Σταυρό εξαφανίσθηκε η κατάρα και καταργήθηκε και καταπόθηκε η δύναμη του θανάτου και υψωθήκαμε απ’ τη γη στα ουράνια, όπως διακηρύσσουν οι γλυκύτατοι ύμνοι της ημέρας. Τον θεωρούμε σύμβολο αναστάσεως και αφθαρσίας. Όχι θανάτου! Γι’ αυτό τον τοποθετούμε στους τάφους των κεκοιμημένων μας, σε ένδειξη και βεβαίωση της αναμενόμενης αναστάσεώς τους!

Καθώς προσκυνούν το «Ζωοποιόν Ξύλον» οι πιστοί, αναλογίζονται τα σωτήρια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που υπέστη πάνω στο Σταυρό. Τους φρικτούς πόνους, τους ονειδισμούς, τη δίψα, τον καύσωνα, τις ύβρεις, τις βλασφημίες, τον ποτισμό με ξύδι και χολή, και, τέλος, το θάνατο, τον οποίο θεληματικά υπέμεινε για χάρη μας! Έτσι παρηγορούνται για τη μικροταλαιπωρία πού γίνεται στο σώμα από τη νηστεία, παίρνουν δύναμη για να συνεχίσουν τον αγώνα τους και φιλοτιμούνται να εντείνουν την προσπάθεια τους για να νικήσουν τον «βύθιο δράκοντα» τον εχθρό της σωτηρίας μας. Ακόμη, μαθαίνουν πως για να δικαιούνται να πάρουν μέρος στη χαρά της Ζωής, πρέπει απαραιτήτως να πάρουν μέρος και στη θλίψη του Σταυρού, με θεληματική κακοπάθεια και υπομονή!

Η εορτή της προσκυνήσεως του «Μακαρίου Ξύλου» -κατά το Συναξάρι της ημέρας- είναι για τους πιστούς, ό,τι ένα σκιερό δένδρο στη μέση τού δρόμου γι’ αυτούς που διανύουν μακρύ και τραχύ δρόμο σε καιρό καύσωνα! Με την προβολή του Τιμίου Σταυρού στη μέση της πικρής για το σώμα περιόδου της νηστείας, παίρνουμε γλυκασμό, όπως το πικρό νερό της πηγής Μερρά, μέσα στο οποίο ο Μωυσής έβαλε το ξύλο (προεικόνισμα του Τιμίου Σταυρού!) και το μετέτρεψε σε γλυκύ, και παρηγορούμαστε ώσπου να φτάσουμε στη νοητή Ιερουσαλήμ διά της Αναστάσεως του Χριστού.

Ανάμεσα στο Σταυρό και την Ανάσταση υπάρχει στενός, άρρηκτος δεσμός. Εμείς οι Ορθόδοξοι, το Μυστήριο του Σταυρού το κατανοούμε μέσα στο φως του Μυστηρίου της Αναστάσεως· και το Μυστήριο της Αναστάσεως μέσα στην οδυνηρή εμπειρία της καμίνου του Σταυρού! Το Πάσχα μας είναι «Σταυροαναστάσιμο»! Αυτό το φανερώνει και ο ύμνος που ψάλλεται σήμερα, ένα ολόκληρο μήνα πριν από το Πάσχα, στη θέση του Τρισάγιου Ύμνου: «Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν, Δέσποτα, και την αγίαν Σου Ανάστασιν δοξάζομεν».

Καθώς σκύβουν, λοιπόν, και προσκυνούν τον Τίμιο Σταυρό σήμερα, στη μέση σχεδόν της Σαρακοστής, όσοι με σύντονη άσκηση και επιμελή εργασία του θελήματος του Θεού και με διαρκή υπαρξιακή μετάνοια σταυρώνονται μαζί με τον Κύριο, λαμβάνουν και σίγουρη την ελπίδα της Αναστάσεως, του φωτός της οποίας είθε κανένας από τους πιστούς να μη στερηθεί!

(Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ, «Οσμή ζωής», εκδ. Άθως)