– Τι προσήλθες αδελφέ; – Ποθών τον βίον της ασκήσεως τίμιε Πάτερ. [ Το Μέγα και Αγγελικό Σχήμα των μοναχών (1) ]

VatopaidiFriend: Όσοι επισκέπτονται αυτή την περίοδο, της Μεγάλης Σαρακοστής, το Άγιον Όρος, συμμετέχουν ή παρακολουθούν μια ακολουθία που γίνεται, με μεγαλύτερη συχνότητα αυτές τις ημέρες. Είναι η ακολουθία «του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος» ή όπως την ξέρουν πολλοί της «Κουράς» των μοναχών. Γίνεται ή στον Εσπερινό του Σαββάτου ή (κυρίως) στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής. Τί είναι όμως αυτή η Ακολουθία; τί ακριβώς γίνεται και γιατί; Πολλοί από μας δεν ξέρουν. Γι’αυτό και μετά από παρότρυνση αρκετών φίλων, σκεφθήκαμε, να σας παρουσιάσουμε μέσα από το ιστολόγιό μας· αυτό το μυστήριο, με κείμενα και κάποιες φωτογραφίες. Φυσικά, για λόγους καθαρά δεοντολογικούς, η κουρά είναι παλαιότερου μοναχού και όχι σημερινού. Άλλωστε δεν έχει σημασία το πρόσωπο, όσο το γεγονός του «Μυστηρίου», η ουσία του και το βαθύτερο νόημά του.

Ευχαριστούμε τους πατέρες της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, που μας παραχώρησαν την ευλογία τους ώστε να χρησιμοποιήσουμε φωτογραφικό υλικό τους, για να παρακολουθήσουμε βήμα προς βήμα, από την αρχή μέχρι το τέλος πως ακριβώς γίνεται. Οι φωτογραφίες είναι από την Κουρά του μακαριστού αδελφού της Μονής π. Σίμωνος. Ευχαριστίες οφείλουμε στο Γέροντα και στους πατέρες της Μονής και για την παραχώρηση του κειμένου σε νεοελληνικἠ απόδοση· για την καλύτερη κατανόησή του απ’ όλους μας.

Το Μέγα και Αγγελικό Σχήμα των μοναχών

Πρόλογος

Η Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος τελείται στις Ιερές Μονές, όταν πρόκειται να ενταχθεί στην «κοινωνία» των μεγαλόσχημων μοναχών ένας δόκιμος ή ένας ρασοφόρος μοναχός, ο οποίος από «κοσμοπολίτης» θέλει να γίνει «ουρανοπολίτης»[1].

Η διαπίστωση, που μας ώθησε στην έκδοση αυτή είναι ότι οι νεώτεροι, που προσέρχονται στην Ιερά Μονή μας για να γίνουν μοναχοί, και πιο πολύ οι καταγόμενοι από άλλες χώρες, λόγω της ελλείψεως λατρευτικής αγωγής, της απομακρύνσεως από τα λειτουργικά κείμενα, αλλά και της γλωσσικής δυσκολίας, επειδή δεν γνωρίζουν την αρχαία ελληνική γλώσσα στην οποία είναι γραμμένο το κείμενο της Ακολουθίας, δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν και να κατανοήσουν τα λεγόμενα. Έπρεπε λοιπόν να θεραπεύσουμε την ανάγκη, ώστε οι υποψήφιοι μοναχοί να «γινώσκουν, α αναγινώσκονται». Κρίναμε, λοιπόν, ότι πολύ πνευματική ωφέλεια θα προερχόταν, αν παραθέταμε παράλληλα με το κείμενο και την απόδοση του στη νεοελληνική γλώσσα. Με τον τρόπο αυτό η γλώσσα γίνεται «γέφυρα μετάγουσα» τα μηνύματα και εξομαλύνει τις δυσκολίες.

Στην Εισαγωγή κάνουμε αναφορά στο μυστήριο του μοναχισμού και αναλύουμε σύντομα την Ακολουθία του Σχήματος θίγοντας θέματα που θέτει. Ακολουθεί το κείμενο μεταγλωττισμένο στην απλή δημοτική γλώσσα της Ακολουθίας εις αρχάριον ρασοφορούντα, της Ακολουθίας του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος, της Ακολουθίας του αποκουκουλισμού και στη συνέχεια απάντηση με κείμενα διαφόρων Πατέρων, που αναφέρονται στο μοναχικό Σχήμα και την αμφίεση των μοναχών, σε επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις μοναχών ή λαϊκών αδελφών μας.

Πιστεύουμε ότι και η έκδοση αυτή θα βοηθήσει τους πιστούς χριστιανούς να πλησιάσουν την οδό της θεραπείας των πνευματικών ασθενειών, που πραγματοποιείται μέσα στον «ησύχιον βίον» μιάς Ιεράς Μονής και θα τους υπενθυμίσει το σκοπό της ζωής μας, τον αγιασμό, «ου χωρίς ουδείς όψεται τον Κύριον» (Εβρ. 12,14).

Ο Καθηγούμενος

της Ιεράς και Σεβασμίας Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου

Αρχιμ. Εφραίμ

Σημείωση:

1. Ευσταθίου Θεσσαλονίκης, Επίσκεψις βίου Μοναχικού, Εκδόσεις Σαββάλας, σ. 32.