Όλα τα παιδιά ξεματιάζονται;

VatopaidiFriend: Πολλοί από τους αναγνώστες της ιστοσελίδας διαβάζοντας όσα δημοσιεύθηκαν για τη βασκανία-μάτιασμα, ρωτούν. Ο ιερέας μπορεί να διαβάσει την ευχή της βασκανίας σε αβάπτιστο παιδί;

Για όσους ενδιαφέρονται μπορούν να διαβάσουν και σχετικά άρθρα τα οποία δημοσιεύθηκαν στο ιστολόγιό μας:

1. ” «Μάτιασμα» και «Ευχή για ξεμάτιασμα» ” πατήστε εδώ

2 . ” «Μάτι» – «Ξεμάτιασμα» ” πατήστε εδώ

3. ” Το «κακό μάτι» και ο Γέροντας Παΐσιος ” πατήστε εδώ

4. ” Ξεμάτιασμα μικρών παιδιών ” πατήστε εδώ

Σε δύο κείμενα του αείμνηστου  Καθηγητή της Λειτουργικής  Ιωάννη Φουντούλη βρίσκουμε την απάντηση στο ερώτημα.

1. «Τα αβάπτιστα νήπια εφόσον είναι γεννημένα από χριστιανούς γονείς, που έχουν την πρόθεση να τα βαπτίσουν, δεν είναι βέβαια χριστιανοί, εφ’ όσον δεν έχουν ακόμη μπει στη χριστιανική κοινότητα με το άγιο βάπτισμα, είναι όμως κατά κάποιο έμμεσο τρόπο μέλη της Εκκλησίας, μπορούμε να πούμε “κατηχούμενα”. Βλέπετε στις ευχές που διαβάζονται κατά την ήμερα της γεννήσεως γίνεται ειδικός λόγος και ειδική δέηση για το παιδί. Έτσι στην α΄ ευχή λέγει: “και το νήπιο που γεννήθηκε απ’ αυτή (τη μητέρα) διατήρησε το … από ζήλεια και φθόνο και από μάτιασμα («οφθαλμών βασκανίας») και ελέησέ την και το βρέφος….». Την όγδοη δε ήμερα οδηγείται στο ναό και “κατασφραγίζεται” το παιδί, του δίδεται το όνομα και διαβάζεται η παλαιά ευχή της καταγραφής των κατηχουμένων… Και με το βρέφος κάνει ο ιερέας τον τύπο του σταυρού  προ των πυλών του ναού ή της εικόνας της Θεοτόκου. Πολύ περισσότερο κατά την ακολουθία του σαραντισμού, που “εκκλησιάζεται” το παιδί, διαβάζονται ειδικές ευχές γι’ αυτό, που ήδη από την όγδοη ήμερα καλείται “δούλος του Θεού”, και εισάγεται στο ναό και στο θυσιαστήριο. Επομένως κατ’ αναλογίαν μπορεί να γίνει μέτοχος και των άλλων ευλογιών και ευχών της Εκκλησίας, εφ’ όσον αυτές δεν έχουν χαρακτήρα μυστηρίου. Η ευχή της βασκανίας εξ άλλου είναι ένα είδος εξορκισμού, και εξορκισμοί εδιαβάζοντο και διαβάζονται και σήμερα στους κατηχουμένους. Εκτός αυτού για τη βασκανία γίνεται ειδικός λόγος στη β΄ ευχή, που διαβάζεται την πρώτη ημέρα της γεννήσεως του παιδιού. Ασφαλώς λοιπόν μπορεί να διαβαστεί η ευχή της βασκανίας και σε μη βαπτισμένα παιδιά».

( Απαντήσεις εις Λειτουργικάς Απορίας Α΄,  σ. 102).

2. « Στο να διαβαστεί λοιπόν σ’ αυτό η ευχή της βασκανίας, εφ’ όσον δεν πρόκειται για μυστήριο και αφού μάλιστα είναι είδος εξορκισμού, δεν υπάρχει τίποτε που να το εμποδίζει, όταν βέβαια συντρέχει λόγος ασθένειας.

Δεν επιτρέπεται όμως αν δεν υπάρχει πραγματική αξία ο ιερέας να διαβάσει τη σχετική ευχή και να γίνεται συνεργός και να ενθαρρύνει τις δεισιδαιμονίες των απλοϊκών πιστών. Η ευχή της βασκανίας δεν έχει το χαρακτήρα «αντιβασκανικού εμβολίου». Πρέπει όμως να γίνεται συστηματικά και έγκαιρα η διαφώτιση των χριστιανών για να γνωρίζουν τη σημασία, το σκοπό και τη δύναμη των λειτουργικών ευχών και των διαφόρων ακολουθιών. Διαφορετικά γιατί να ζητούμε ευθύνες από ανεύθυνους καλοπροαίρετους ανθρώπους; Ας ερωτά τη συνείδησή του ο κάθε ιερέας, αν δεν είναι αυτός υπεύθυνος για το σκοτάδι στο οποίο ζουν ακόμη τα λογικά του πρόβατα. Δεν χρειάζεται για την προσπάθεια αυτή ούτε πολλή σοφία ούτε μεγάλες ρητορικές ικανότητες. Θα πρέπει χωρίς καθυστερήσεις να φωτιστούν οι πιστοί, γιατί με κάτι τέτοιου είδους προλήψεις διασύρονται και βεβηλώνονται τα αγιαστικά μέσα της Εκκλησίας μας και γινόμαστε αιτία να συκοφαντείται η πνευματική μας λατρεία και να θεωρείται από πολλούς συνώνυμη με τη μαγεία και τη δεισιδαιμονία».

( Απαντήσεις εις Λειτουργικάς Απορίας Β΄,  σ. 117).