Στον Αγιο Αντώνιο (17 Ιανουαρίου)

Του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Αντινόης κ.κ. Παντελεήμονος

Ηδη από την εποχή της Κ. Διαθήκης, αλλά και παλαιότερα μέσα στην Π. Διαθήκη, υπάρχουν αφιερωμένοι πιστοί που θυσιάζουν τα πάντα για τη δόξα της Βασιλείας του Θεού, και εγκατέλειπαν τις κοσμικές δόξες και τιμές, πλούτη και κτήματα, συγγενείς και φίλους. Η μόνη τους χαρά ήταν να βρεθούν σε έρημα μέρη για να μπορέσουν μέσα απο την προσευχή, τη νηστεία και τα πνευματικά γυμνάσματα να ενωθούν με το Θεό, να υπερνικήσουν τα σωματικά και πνευματικά πάθη, να μεταβούν από το αμαρτωλό άτομο στο άγιο πρόσωπο.

Στην προς Εβραίους επιστολή διαβάζουμε, ότι οι άγιοι περιπλανιόνταν στις ερήμους και στα όρη και ακόμη ζούσαν μέσα στα σπήλαια και στις τρύπες της γης (Έβρ. 11:38). Απομακρυσμένοι από όλες τις ανέσεις του κόσμου, ζούσαν μέσα στις δυσκολίες που τους πρόσφερε η φύση. Το κρύο, η ζέστη, η συντροφιά με τα άγρια θηρία ήταν οι μόνιμοι σύντροφοι των ασκητών. Και μέσα από αυτή τη σκληρή δοκιμασία εύρισκαν το δρόμο, μέσα από την υπακοή, να φτάσουν στη θέωση και τον αγιασμό.

Στην Π. Διαθήκη ο Προφήτης Ηλίας υπήρξε το πρότυπο των ασκητών, στην Κ. Διαθήκη, ο ίδιος ο Κύριος δίνει το παράδειγμα για την απομάκρυνση από τον κόσμο και τα του κόσμου. Πατέρας όμως του Ορθόδοξου Μοναχικού βίου αναδείχτηκε ο σημερινός εορταζόμενος άγιος Αντώνιος, ο οποίος έδειξε σ’ όλους με ποιό τρόπο θα μπορέσει κανείς να μεταφέρει τον πλούτο του στον ουρανό, όπως λέει ο Κύριος, «μη θησαυρίζεται θησαυρούς επί της γης». Υπήρξε Αιγύπτιος και γεννήθηκε το 251 μ.Χ. από γονείς πλούσιους. Παρ’ όλη την ανώτερη κοινωνική τάξη δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα γράμματα. Στην ηλικία των 20 ετών μένει ορφανός από πατέρα και μητέρα, και έτσι οι φροντίδες για το σπίτι και τη μικρή αδελφή του τον πίεζαν όλο και περισσότερο.

Ενώ ο νους του πιεζόταν απ’ αυτές τις σκέψεις μπήκε στην Εκκλησία και άκουσε τον Κύριο να του μιλάει μέσα από τα λόγια του Ευαγγελίου: «Εάν θέλεις να είσαι τέλειος, πήγαινε, πούλησε όλα τα υπάρχοντά σου, και μοίρασε τα στους φτωχούς και έλα να με ακολουθήσεις, και θα έχεις θησαυρό στους Ουρανούς». (Ματθ. 19:21). Ο άγιος πίστεψε ότι εκείνα τα λόγια διαβάστηκαν αποκλειστικά γι’ αυτόν.

Φεύγοντας από το ναό χάρισε τα 400 χωράφια της κληρονομιάς του στους χωρικούς για να αποφύγει τις φροντίδες για τη συντήρησή τους. Πούλησε όλα τα άλλα υπάρχοντά του, διέθεσε τα χρήματα για τους φτωχούς, κρατώντας λίγα μόνο για την αδελφή του.

Την επόμενη Κυριακή άκουσε τα λόγια του Κυρίου: «Μη μεριμνήσητε περί της αύριο». Η απόφαση του ήταν πια βέβαιη. Αφού εμπιστεύτηκε τη διαπαιδαγώγηση της αδελφής του σ’ ένα παρθεναγωγείο, μοίρασε όσα χρήματα είχε κι έφυγε τελείως από τον κόσμο και τις χαρές του κόσμου, αρχίζοντας έτσι την ασκητική του ζωή.

Περνούσε τις μέρες του αναμετρώντας πάντοτε τις πνευματικές του δυνάμεις δεν άφηνε τη σκέψη του ν’ ασχοληθεί ούτε στιγμή με τα καλά του πατρικού σπιτιού. Πόθος του φλογερός για την αρετή τον έκανε να φροντίζει μόνο για τη νίκη του σ’ ένα σκληρό πνευματικό αγώνα.

Χαλκεύοντας τον εαυτό του στην αδιάκοπη προσευχή, πρόσεχε πολύ τα προτερήματα των άλλων και προσπαθούσε να τα μιμηθεί. Με ιδιαίτερο θαυμασμό παρακολουθούσε όποιον κούραζε τον εαυτό του με τις αγρυπνίες, τις νηστείες και τις χαμαικοιτίες. Εκείνο όμως που πρόσεχε περισσότερο απ’ όλα ήταν δύο πράγματα: η ευσέβεια στο Χριστό και η αγάπη για τους συνανθρώπους. Φρόντιζε να στολίζει το χαρακτήρα του με όσα καλά έβλεπε στους άλλους, ενώ η μόνη φροντίδα του ήταν πώς θα τους ξεπεράσει στην αρετή.

Ο Διάβολος όμως, ο φοβερότερος εχθρός του καλού, άρχισε να βλέπει με φθονερό μάτι τα τόσα πνευματικά κατορθώματα του νεαρού Αντωνίου. Με σκέψεις θολές, καθαρά διαβολικές που σκοπό είχαν να τον απομακρύνουν από την άσκηση και τη σωτηρία. Έπαιρνε ακόμη και μορφή γυναίκας για να τον παρασύρει στην αμαρτία.

Ο άγιος Αντώνιος κρατώντας στη ψυχή του τον Χριστό έσβηνε τις επικίνδυνες φλόγες των σαρκικών επιθυμιών. Με όλα αυτά ντροπιαζόταν ο εχθρός. Γνώριζε όμως πώς οι μαστοριές του εχθρού είναι πολλές. Προσπαθούσε λοιπόν να κάνει την άσκησή του πιο έντονη, ώστε ο Διάβολος να νικηθεί. Ταλαιπωρούσε το σώμα του και προσπαθούσε να το συνηθίσει να υπακούει στη φωνή της καθαρής του ψυχής, για να μη παρασυρθεί σε τίποτε διαφορετικό από εκείνο που μέχρι τώρα είχε νικήσει.

Η προθυμία του για την αρετή ήταν πολύ μεγάλη. Αγρυπνούσε πολύ συχνά και πολλές φορές έμενε ξύπνιος όλη τη νύχτα. Έτρωγε μια φορά την ημέρα κατά το ηλιοβασίλεμα. Αλλά πολλές φορές κατόρθωνε τρεις με τέσσερις μέρες να μη βάλει καθόλου τροφή στο στόμα του. Η τροφή του ήταν κάτι περισσότερο από λιτή. Το νερό ήταν το μοναδικό ποτό. Για τον ύπνο ήταν αρκετή μια ψάθα. Δε συνήθιζε να κάνει καμιά ιδιαίτερη περιποίηση στο σώμα του, αντίθετα διακήρυττε πως όλοι πρέπει να επιδίδονται σε συνεχή σωματική άσκηση, ώστε να αποφεύγουν κάτι τι που κάνει μαλθακό το σώμα.

Δεν αξιολογούσε την εξέλιξη και το βαθμό της αρετής με το χρόνο, αλλά με τον πόθο και την προαίρεση. Κάθε μέρα, ήταν σαν η πρώτη της ασκητικής του ζωής και φρόντιζε να ετοιμάζει τον εαυτό του, ώστε να τον παρουσιάσει στο Θεό καθαρό στην καρδιά και έτοιμο να υπακούσει στο θέλημα του Θεού. Έλεγε, ότι ο ασκητής πρέπει να μαθαίνει τον ασκητικό τρόπο ζωής, κοιτάζοντας σαν μέσα σε καθρέφτη τη ζωή του Προφήτη Ηλία.

Το τέλος της ζωής του αγίου ήταν όμοιο με την αρχή της ασκητικής του ζωής. Αυτά τα λόγια είναι ελάχιστα για να μπορέσει κανείς να εγκωμιάσει κατάλληλα τον Μέγα Αντώνιο, τις αρετές και την αγιότητα του χαρακτήρα του. Υπήρξε ουράνιος άνθρωπος και επίγειος άγγελος. Το ότι είχε γίνει τόσο γνωστός και όλοι ζητούσαν να τον δουν και να τον θαυμάσουν είναι απόδειξη της ψυχικής του αρετής και του σεβασμού του στο Θεό.

Ο άγιος Αντώνιος δεν έγινε γνωστός ούτε από τα συγγράμματά του, ούτε από τη σοφία του κόσμου, αλλά από την ευσέβειά του. Ένας ταπεινός άνθρωπος έμεινε κρυμμένος στο βουνό, στην έρημο και εν τούτοις ο Θεός τον εμφανίζει σαν φως, για να φωτίζει με το παράδειγμά του τον κόσμο, ώστε οι άνθρωποι κάθε εποχής να γνωρίζουν πως οι εντολές του Θεού είναι πάντοτε κατορθωτές.

Ο Κύριος και Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός αντιδοξάζει όσους τον δοξάζουν στη ζωή τους. Σε όσους τηρούν μέχρι το τέλος το θέλημά Του και Τον υπηρετούν όχι μόνο χαρίζει τη Βασιλεία των Ουρανών, αλλά τους φανερώνει, ώστε και οι άλλοι να ωφεληθούν.

Η σημερινή κοινωνία τίποτα άλλο δεν χρειάζεται περισσότερο παρά λαμπρά παραδείγματα αρετής και αγιοσύνης. Η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στο σημερινό εορταζόμενο άγιο Αντώνιο είναι το να μιμηθούμε τη ζωή του.

Τα πλούτη και οι κοσμικές απολαύσεις δεν προσφέρουν τη βασιλεία του Θεού. Ο δρόμος των αρετών μέσα από την υπακοή είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για τη σωτηρία. Η ζωή του Αγίου Αντωνίου πρέπει να μας δώσει την αφορμή να αναλογιστούμε κατά πόσον αγαπάμε το Σωτήρα μας Χριστό. Αμήν.