Η φωνή του Λόγου, ο Τίμιος Πρόδρομος

Ωδή στ΄. (Καταβασία Εορτής Θεοφανείων)

Η φωνή του Λόγου

ο λύχνος του Φωτός, ο Εωσφόρος,

ο του Ηλίου Πρόδρομος

εν τη ερήμω, μετανοείτε,

πάσι βοά τοις λαοίς,

και προκαθαίρεσθε·

ιδoύ γαρ πάρεστι Χριστός,

εκ φθοράς τον κόσμον λυτρούμενος.

(Η φωνή του Λόγου,

το λυχνάρι που εκπέμπει το Φως,

ο αυγερινός που προμηνύει τον Ήλιο,

φωνάζει δυνατά στην έρημο προς τα πλήθη:

Μετανοείτε και καθαρισθείτε!

Διότι, να ο Χριστός, είναι παρών

κι ελευθερώνει τον κόσμο από τη φθορά.)

 Ο ιερός Κοσμάς για να συνθέσει τον παρόντα ειρμό προσφεύγει στον 39ο λόγο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου «Εις τα άγια Φώτα» : «Εγώ χρείαν έχω υπό σου βαπτισθήναι· ο λύχνος τω Ηλίω φησίν, η φωνή τω Λόγω, φίλος τω Νυμφίω…, ο προδραμών και προδραμούμενος, τω φανέντι και φανησομενω».

Ο ποιητής μας, λοιπόν, εμπνεόμενος από τα λόγια του αγίου Γρηγορίου που απηχούν την αφήγηση των Ευαγγελίων, παρομοιάζει τον Βαπτιστή Ιωάννη με τη φωνή, το λύχνο και τον εωσφόρο. Η φωνή είναι το όχημα που μεταφέρει τον έναρθρο λόγο. Και ο Ιωάννης γίνεται η φωνή που προεξαγγέλλει στον κόσμο την έλευση του ενυποστάτου Λόγου του Θεού. Αυτό ακριβώς διακήρυξε και ο ίδιος ο Πρόδρομος, όταν ρωτήθηκε από τους απεσταλμένους των Ιουδαίων από τα Ιεροσόλυμα «τις ει;»: «Εγώ φωνή βοώντος εν τη ερήμω…» (Ιω. 1, 22-23). Το λυχνάρι δέχεται, ανάβει με το φως και στη συνέχεια εκπέμπει φωτισμό. Έτσι και ο Πρόδρομος εμπνεόταν από το φως του Χριστού και με το φωτισμό που μετέδιδε το κήρυγμά του προετοίμαζε τους ανθρώπους για να δεχθούν τον Χριστό, που είναι το μέγα και αληθινό φως του κόσμου. Ο αυγερινός προαναγγέλλει την ανατολή του ηλίου. Και ο Πρόδρομος Ιωάννης προανήγγειλε την έλευση του Χριστού, ο οποίος σαν άλλος ήλιος – Ήλιος νοητός της δικαιοσύνης – ανέτειλε στον κόσμο από τα σπλάχνα της Παρθένου Μαρίας.

Το κήρυγμα του Ιωάννου στην έρημο της Ιουδαίας προς τα πλήθη των ανθρώπων που έτρεχαν να τον ακούσουν ήταν κήρυγμα μετανοίας και επιστροφής στον ζώντα και αληθινό Θεό. Και το βάπτισμα που παρείχε «εν ύδατι εις μετάνοιαν» (Ματθ, 3, 11), απέβλεπε στην κάθαρση και τον εξαγνισμό του λαού, προκειμένου προετοιμασμένος πνευματικά να υποδεχόταν τον ερχόμενο Μεσσία. Και ο Χριστός με την ένσαρκη  παρουσία Του στον κόσμο και το τέλειο βάπτισμα που θα παρείχε στους ανθρώπους -«αυτός υμάς βαπτίσει εν Πνεύματι αγίω και πυρί» προανήγγελλε ο Ιωάννης (Ματθ. 3, 11) -, θα τους ελευθέρωνε από τη φθορά και το θάνατο και θα τους αναδείκνυε μετόχους της άφθαρτης και αιώνιας ζωής.

 (Συμεών, Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης. «Οι Καταβασίες των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών». Εκδ. Τέρτιος».