Προσωπική αναγέννηση (1)

Κάθε καινούρια μέρα, με την ανατολή του ήλιου πάνω σε δικαίους και αδίκους, με κάνει να σκέπτομαι πολύ επίμονα το θέμα της προσωπικής αναγεννήσεως του χριστιανού, που η σπουδαιότητα του στηρίζεται ακριβώς πάνω σε τούτο το σημείο: πως η καλή ή κακή αντιμετώπιση του μπορεί να μας χαρίσει την αιώνια ζωή ή την αιώνια κόλαση. Και είναι, αλήθεια, πολύ κωμικό και τραγικό μαζί, το γεγονός, πως πάντοτε σχεδόν κάνουμε σαν τα μικρά παιδιά – οι περισσότεροι: τους δίνεις μια χρυσή λίρα ή ένα πεντόλιρο, και το περιφρονούν, εμπρός σ’ ένα μικρό νόμισμα, με το οποίο θ’ αγοράσουν απ’ το γειτονικό περίπτερο ένα μικρής διάρκειας και αμφιβόλου ποιότητος γλύκισμα. Προεκτείνετε τώρα αυτή τη σκέψη στους «ηλικιωμένους» και θα ιδήτε με πόση παιδικότητα και ασυγχώρητη επιπολαιότητα αντικρίζουμε τα πιό πνευματικά θέματα της ζωής. Ωστόσο, δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς, πως και ο πιό αδιάφορος θρησκευτικά άνθρωπος σκέφτεται σοβαρά κάποτε το μεγάλο κενό, που αφήνει μέσα του η απουσία της πηγής της χαράς, η απουσία του Θεού. Και τότε συλλογίζεται, σαν άλλος άσωτος, να επιστρέψει στον Πατέρα, να γευθεί την αγάπη του Θεού, να αποχτήσει τη Βασιλεία του Θεού.

Τότε είναι, που ζει ολοκληρωτικά σ’ ένα μεταίχμιο πολύ δραματικό: απ’ τη μια μεριά οι πιο γλυκείες υποσχέσεις της αμαρτίας, που πλέκουν μια επίχρυση αλυσίδα, που του σφίγγει φριχτά το λαιμό, και του γεμίζει την καρδιά με το πιο ανελέητο άγχος και την πιο σκληρή αγωνία· και απ’ την άλλη, μέσα σ’ ένα γλυκό και ιλαρό φως, που σκορπίζει η νοσταλγία της αναγεννήσεως, βλέπει το μονοπάτι της επιστροφής στο σπίτι του Πατέρα του, στην πρώτη Πατρίδα του, στη χώρα της ανεκύμαντης γαλήνης και της πνευματικής ειρήνης. Σ’ αυτό το μεταίχμιο στέκονται οι περισσότεροι χριστιανοί, τα περισσότερα -και τα πιο κρίσιμα- χρόνια της τόσο σύντομης, μπρος στην αιωνιότητα, γήινης ζωής τους.

Πάνω από τον ουρανό, ακούγεται καθαρή η φωνή του Χριστού: «αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή άνωθεν, ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού» (Ιω. γ’ 3). Σε λίγα, όμως, αυτιά μπορεί να φτάσει αυτή η σωτήρια φωνή. Αν έχεις την προσοχή σου γυρισμένη στις παντοδαπές σειρήνες, το θείο κάλεσμα θα μείνει αναπάντητο. Όμως, σαν κυριέψει την καρδιά σου και το είναι σου ολάκερο αυτή η νοσταλγία της αναγεννήσεως, που είπαμε πιο πάνω, ο λόγος του Θεού φέρνει κατάνυξη στην πονεμένη σου ψυχή και το δάκρυ σου αρχίζει να λειώνει τις σκουριασμένες αλυσίδες των αμαρτιών, που σε κρατούσαν δέσμιο, κ’ έτσι, σιγά -σιγά, με τη χάρη του Θεού, παίρνεις το δρόμο για το Θεό, που είναι η «οδός αναγεννήσεως». Τότε και το κενό που γέμιζε ως χτές τον μέσα κόσμο σου, με την ανείπωτη ακοσμία του, γεμίζει από «καινά», σα να ‘χει κάποιος καινουργιώσει όλο σου το είναι. Γι’ αυτήν ακριβώς την πνευματική κατάσταση, γράφει αυτά εδώ τα λόγια ο άγιος Ησαΐας, ο αναχωρητής: «όταν γαρ καταλείψη άνθρωπος τας αμαρτίας αυτού και επιστρέψη προς τον Θεόν, η μετάνοια αυτού αναγεννά αυτόν και όλον καινόν ποιεί». Αυτό το «καινόν ποιεί», τι πνευματικό περιεχόμενο μπορεί να χωρέσει! Αρχίζουν, μ’ αυτή την εσωτερική ανακαίνιση, τα πνευματικά μάτια να βλέπουν το πνευματικό νόημα των πραγμάτων, που η αχλύς των παθών το είχε σκεπάσει, ή το είχε διαστρέψει. Αρχίζει η χάρη του Αγίου Πνεύματος να «αποκαλύπτεται» και να «εμφανίζεται» στη ζωή μας, κατά τη φράση ενός μυστικού Θεολόγου, «κατά αναλογίαν της των εντολών εργασίας». Γιατί, για να ‘ρθει η χάρη του Θεού και να τελειώσει το έργο της αναγεννήσεως μας, πρέπει τη μετάνοια ν’ ακολουθήσει η τήρηση των εντολών του Θεού, όπως λέγει ο ίδιος άγιος αλλού, μιλώντας για τη δωρεά της θείας χάριτος: «έξεστιν ημίν και ούτω δια μετανοίας και της των θεουργών εντολών εκπληρώσεως, αύθις επαναλαβείν την τοιαύτην υπερφυά φαιδρότητα και ανακτήσασθαι και την ταύτης φανέρωσιν κατιδείν τηλαυγέστατα». Αυτά, βέβαια, είναι απ’ την πείρα μεγάλων αγίων, που δεν συγκρίνονται, χωρίς φόβο να υπάρξει ένας κίνδυνος βλασφημίας εκ μέρους μας, με τα χαμερπή νοήματα και τα βιώματα μας. Ωστόσο, πρέπει να ξέρουμε πως, μετά το άγιο Ευαγγέλιο, τα πολυτιμότερα μας παραδείγματα άγιας βιωτής, βρίσκονται στους αγίους Πατέρες. Και οι λόγοι τους είναι κείνοι, που θα μας δείξουν το σωστό δρόμο, που, περνώντας μέσα από την Εκκλησία, μας φέρνει μπρος στα πόδια του Θεού. Κ’ ένας απ’ τους νηπτικούς Πατέρες της Εκκλησίας μας, λέει πως, «όταν ο νους τον παλαιόν άνθρωπον αποδυσάμενος, τον εκ της χάριτος ενδύσηται, τότε και την εαυτού κατάστασιν όψεται κατά τον καιρόν της προσευχής». Πραγματικά, χρειάζεται να βγάλει κανένας από πάνω του τα ενδύματα της αμαρτίας, για να ιδεί την πραγματική, την αληθινή του ουσία, που, όσο βρίσκεται πεσμένη στη λάσπη, θολώνει όλα τα αισθητήρια του ανθρώπου και δεν τον αφήνει να «ανακύψη εις το παντελές». Πρέπει, όμως, να γνωρίζει ο άνθρωπος που αγωνίζεται και διψά την πνευματική αναγέννηση, πως «όσω ουράνιον και αγγελικόν υπάρχει το κατόρθωμα της αγιωσύνης, τοσούτον βαρυτέραις των αντιπάλων επιβουλαίς πολεμείται», κατά την έκφραση του αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου. Και χρειάζεται ένας παντοτινός αγώνας, με πολλή δύναμη, πολύ θάρρος, πολλήν υπομονή και μεγάλη πίστη, για να φτάσει μέσα από χίλια εμπόδια στη χώρα της «μεγίστης ηδονής και τρυφής αιωνίου». Γιατί δεν υπάρχει φοβερότερος πόλεμος, από τον πόλεμο των ανθρώπων με τα πάθη τους, τον πόλεμο που έχει για βραβείο νίκης την προσωπική μας αναγέννηση.

 Συνεχίζεται…