Μαθαίνοντας ελληνικά στα Βαλκάνια

Σε τέσσερις βαλκανικές πρωτεύουσες, άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας, διαφορετικής κουλτούρας, ωθούμενοι από διαφορετικά κίνητρα συναντιούνται σε αίθουσες διδασκαλίας για να μάθουν την ελληνική γλώσσα και να γίνουν κοινωνοί του ελληνικού πολιτισμού. Στα Τίρανα, το Βουκουρέστι, το Βελιγράδι και τη Σόφια λειτουργούν από το 2008 οι Εστίες του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, κέντρα διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, με διευρυμένο ρόλο την προώθηση της διμερούς πολιτιστικής συνεργασίας, των ανταλλαγών και του διαπολιτισμικού διαλόγου. Το ενδιαφέρον για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε τμήματα της βαλκανικής χερσονήσου – σε ορισμένα από τα οποία η ελληνική παρουσία ήταν έντονη από τον 17ο αιώνα και σήμερα υπάρχει σημαντική ελληνική οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα – είναι ιδιαίτερα αυξημένο.

Μεγάλο ποσοστό των ενδιαφερόμενων αποφασίζουν να μάθουν τα ελληνικά για επαγγελματικούς λόγους, καθώς εργάζονται σε ελληνικές εταιρίες, κάποιοι άλλοι, επειδή συνδέονται με οικονομικούς μετανάστες, οι οποίοι ζουν στην Ελλάδα και γνωρίζουν ήδη την ελληνική γλώσσα. Εξίσου σημαντικός είναι ο αριθμός εκείνων που επιλέγουν το «ταξίδι» γνωριμίας της νέας ελληνικής γλώσσας για να έρθουν εγγύτερα στον ελληνικό πολιτισμό. Η διδασκαλία γίνεται από έμπειρους καθηγητές με σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους και με τη χρήση όχι μόνο του παραδοσιακού εγχειριδίου, αλλά και με τη συνδρομή οπτικού και ακουστικού υλικού, συζητήσεων, εκδηλώσεων και ξεναγήσεων στις εκθέσεις που διοργανώνουν τα παραρτήματα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού.

Τίρανα

Στην Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στα Τίρανα, η μαθήτρια που επιδεικνύει το μεγαλύτερο ζήλο για να μάθει την ελληνική γλώσσα είναι μία ηλικιωμένη γυναίκα, η οποία έχει εγγονάκι που γεννήθηκε και ζει στην Ελλάδα και δεν μιλάει αλβανικά. Η γιαγιά αποφάσισε να καθίσει στα θρανία για να αποκτήσει τις γνώσεις που θα της επιτρέψουν να επικοινωνήσει με το εγγόνι της. Στις πιο επιμελείς μαθήτριες συμπεριλαμβάνεται, επίσης, μία μητέρα πέντε παιδιών, η οποία εργάζεται σε ελληνική εταιρία και μεταφέρει τις γνώσεις της και στο σπίτι, το οποίο έχει μετατραπεί σε σχολείο ελληνικών. Τα μαθήματα άρχισαν πιλοτικά το 2008 και συμμετείχαν σε πρώτη φάση 250 μαθητές. «Σε αρχικό και πειραματικό στάδιο δεν είχαν οριστεί δίδακτρα, μοντέλο που προσιδίαζε στην οικονομική κατάσταση της Αλβανίας και είχε περισσότερη απήχηση σε μία κοινωνία που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της», δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο διευθυντής της Εστίας, καθηγητής φιλολογίας, Γεώργιος Γιακουμής. Φέτος, 153 μαθητές παρακολουθούν μαθήματα, διάρκειας τεσσάρων ωρών σε εβδομαδιαία βάση. Λειτουργούν συνολικά 15 τμήματα, αρχαρίων και μεσαίου και ανώτερου επιπέδου. Οι 15 καθηγητές είναι Έλληνες φιλόλογοι ή απόφοιτοι του Τομέα Ελληνικής Γλώσσας

«Πρόκειται για κέντρο ελληνομάθειας και όχι γλωσσομάθειας. Οι μαθητές λαμβάνουν ευκαιρίες να μάθουν στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού. Τους προσφέρονται έντυπα του ελληνικού λόγου, με μεταφρασμένα έργα Ελλήνων λογοτεχνών, με παροιμίες, με στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού και τους δίνεται η δυνατότητα να παρακολουθούν όλες τις δραστηριότητες της Εστίας», ανέφερε ο κ. Γιακουμής. Το καθαρά συμβολικό ποσό των διδάκτρων που ορίστηκε φέτος, για να διερευνηθεί η οικονομική δυνατότητα, ενδεχομένως να απέτρεψε κάποιους από τους μαθητές να συνεχίσουν τα μαθήματα. Ωστόσο, η Εστία έλαβε μέτρα για χορηγική κάλυψη των διδάκτρων των μαθητών που έχουν οικονομικό πρόβλημα και επιζητούν να προχωρήσουν στα επόμενα επίπεδα.

Βουκουρέστι

Στην Εστία του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού στο Βουκουρέστι, στον α’ κύκλο μαθημάτων, που άρχισε τον Ιανουάριο του 2009 συμμετείχαν 89 μαθητές, ηλικίας 16-56 ετών, εξήγησε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Οάνα – Μαρία Οστάφε, καθηγήτρια της νέας ελληνικής γλώσσας. Είναι μαθητές Λυκείων του Βουκουρεστίου, φοιτητές από Πανεπιστημιακά Τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών και Ξένων Γλωσσών, καθώς και εργαζόμενοι σε ελληνικές εταιρίες. Παρακολουθούν, επίσης, μαθήματα και ελληνικής καταγωγής μαθητές, αλλά και Ρουμάνοι, που απλά τους αρέσει η ελληνική γλώσσα

Τα τμήματα στην Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βουκουρέστι είναι εννέα, αρχαρίων και μεσαίου επιπέδου και διδάσκουν συνολικά έξι καθηγητές, απόφοιτοι Τμημάτων Νεοελληνικών Σπουδών ρουμανικών πανεπιστημίων.

Οι μαθητές προσκαλούνται σε όλες τις δραστηριότητες του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, στις εκθέσεις και στις παρουσιάσεις βιβλίων που διοργανώνονται για να είναι σε επαφή με την Ελλάδα και τα επιτεύγματα του ελληνικού πολιτισμού και η συμμετοχή τους είναι εντυπωσιακή, τόνισε η κ. Οστάφε.

Για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας χρησιμοποιείται το εγχειρίδιο «Ελληνική Γλώσσα» του προέδρου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, Γεώργιου Μπαμπινιώτη και άλλα εγχειρίδια, αλλά και βιβλία, κυρίως ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, από τη βιβλιοθήκη της Εστίας, καθώς και οπτικό κι ακουστικό υλικό.

Κατά τη διάρκεια των πρώτων δυο κύκλων (Ιανουάριος – Απρίλιος 2009 και Απρίλιος – Ιούλιος 2009) τα μαθήματα προσφέρθηκαν δωρεάν. Από τον Οκτώβριο του 2009, ορίστηκαν δίδακτρα (40 ευρώ ανά άτομο). Στις 20 Ιανουαρίου του 2010 αρχίζει ο επόμενος κύκλος μαθημάτων και οι εγγραφές γίνονται από τις 20 Δεκεμβρίου του 2009 έως τις 12 Ιανουαρίου του 2010.

Βελιγράδι

Στην πρωτεύουσα της Σερβίας παρατηρείται και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αν και οι διμερείς σχέσεις σε μορφωτικό επίπεδο είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένες. Η Νέα Ελληνική διδάσκεται εδώ και είκοσι χρόνια στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Βελιγραδίου και σε σχολεία ειδικής κατεύθυνσης. Στην Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βελιγράδι, τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας άρχισαν το Μάρτιο του 2008. Πέρσι, κατά τη διάρκεια του πιλοτικού προγράμματος δωρεάν εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, παρακολούθησαν μαθήματα 188 μαθητές. Το 2009, παρ΄ ότι ορίστηκαν δίδακτρα 50 ευρώ για κάθε τρίμηνο, τα τμήματα έγιναν 21 και οι μαθητές ανήλθαν σε 240. Κατά κύριο λόγο είναι μαθητές, υπάλληλοι σε ελληνικές εταιρίες, φοιτητές, αλλά και άνθρωποι που επιθυμούν να μάθουν ελληνικά από περιέργεια, διευκρίνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Γκόρντανα Ραντάκοβιτς, απόφοιτος Νεοελληνικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία εργάζεται στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στο Βελιγράδι.

Σκοπός της Εστίας, στην οποία διοργανώνονται εκδηλώσεις, είναι η προβολή του ελληνικού πολιτισμού. Οι εγγραφές για τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας γίνονται από τις 14 έως τις 28 Δεκεμβρίου 2009 και τα μαθήματα αρχίζουν στις 11 Ιανουαρίου 2010 και θα διαρκέσουν ως το τέλος Μαρτίου.

Σόφια

Στην Εστία Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στη Σόφια λειτουργούν έξι τμήματα – εκ των οποίων ένα τμήμα προχωρημένων, ένα τμήμα μεσαίου επιπέδου και πέντε τμήματα αρχαρίων – με περίπου 70 άτομα. Τα μαθήματα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2009 με 40 σπουδαστές και το ένα εξάμηνο ήταν δωρεάν. Φέτος καθιερώθηκε η καταβολή ενός συμβολικού ποσού. Οι μαθητές είναι ηλικίας 18 έως 48 ετών, εργαζόμενοι στο δημόσιο και ιδιωτικό φορέα, σε ΜΜΕ, καθώς και φοιτητές, οι οποίοι σπουδάζουν κυρίως σε Τμήματα Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, Βαλκανικών Σπουδών, Ιστορίας και επιθυμούν να παρακολουθήσουν επιπλέον μαθήματα ελληνικών. «Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και έχουμε δεχθεί προτάσεις για τη συγκρότηση νέου τμήματος 20 ατόμων, τα οποία εργάζονται σε ελληνικές εταιρίες», τόνισε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο διευθυντής της Εστίας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βέλικο Τίρνοβο Δημήτριος Ρούμπος. Ωστόσο, περιέγραψε μία κατάσταση εντελώς διαφορετική σε σύγκριση με την περίοδο των αλλαγών το 1989, όταν υπήρξε κύμα οικονομικών μεταναστών και πολύ πιο αυξημένο ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα.

Οι καθηγητές είναι τέσσερις Βούλγαροι, που έχουν σπουδάσει νεοελληνική φιλολογία στη χώρα τους και στην Ελλάδα. Για τη διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, όπως εξήγησε ο κ. Ρούμπος, χρησιμοποιούνται το εγχειρίδιο του κ. Μπαμπινιώτη, το βιβλίο «Τα νέα ελληνικά για ξένους» του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ, λογοτεχνικά βιβλία, σχολικές εκδόσεις, κείμενα για την ιστορία, καθώς και εφημερίδες. Τα μαθήματα άρχισαν στις 12 Οκτωβρίου του 2009 και θα διαρκέσουν έως τις 12 Ιουνίου του 2010. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού έχει ως αποστολή την προβολή του ελληνικού πολιτισμού και τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας σε ολόκληρο τον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1992 και έχει Παραρτήματα στην Οδησσό, την Αλεξάνδρεια και το Βερολίνο, ενώ στο Λονδίνο, τη Βιέννη, τις Βρυξέλλες, και την Ουάσιγκτον λειτουργούν Γραφεία Εκπροσώπων. Το διάστημα 2007-2009 ιδρύθηκαν οι Εστίες Ελληνικού Πολιτισμού στην Τεργέστη, το Βελιγράδι, το Βουκουρέστι, τα Τίρανα, τη Σόφια και τη Μελβούρνη. Το Ίδρυμα προσφέρει μαθήματα ελληνικής γλώσσας, οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκδίδει βιβλία και διαθέτει δανειστικές βιβλιοθήκες στα Παραρτήματά του, ανοιχτές στο κοινό.

Την άνοιξη του 2006, ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης ανέλαβε τα καθήκοντα του προέδρου του ΔΣ του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και η θητεία του στη θέση του προέδρου του ΔΣ ανανεώθηκε το 2009 για τέσσερα χρόνια.

Πηγή: Greek Insight