Μυστήριον ξένον…

Ωδή θ΄.

Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον!

ουρανόν το σπήλαιον·

 θρόνον χερουβικον την Παρθένον·

 την φάτνην χωρίον,

εv ω ανεκλίθη ο αχώρητος,

 Χριστός ο Θεός,

ον ανυμνούντες μεγαλύνομεν.

Βλέπω ένα γεγονός μυστηριώδες, εκπληκτικό και θαυμαστό!

Το σπήλαιο της Βηθλεέμ να γίνεται ουρανός·

η Παρθένος Μαρία χερουβικός θρόνος.

Και η φάτνη του σπηλαίου ο τόπος, όπου ξάπλωσε αυτός που τίποτε στον κόσμο δεν μπορεί να τον χωρέσει,

δηλαδή ο Χριστός και Θεός,

τον οποίο οι πιστοί υμνολογώντας μεγαλύνουμε.

 Η ένσαρκη παρουσία του Υιού και Λόγου του Θεού στον κόσμο δεν συνιστά απλώς το μεγαλύτερο και το συγκλονιστικότερο γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας^– αποτελεί για τους πιστούς ένα κορυφαίο μυστήριο της πίστεως που υπερβαίνει την ανθρώπινη δυνατότητα μας να το κατανοήσουμε και να το ερμηνεύουμε. Γι’ αυτό και η στάση που υιοθετούμε απέναντί του είναι το θάμβος, η έκπληξη, η σιωπή και η ευγνώμων δοξολογία της άφατης φιλανθρωπίας του Θεού.

Αυτή τη στάση υιοθετεί και ο ιερός μελωδός ενώπιον της εκ Παρθένου γεννήσεως του Θεανθρώπου Κυρίου και για να την εκφράσει με τον πιο ζωηρό τρόπο δανείζεται τις πρώτες λέξεις του λόγου του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εις το γενέθλιον του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού «Μυστήριον ξένον και παράδοξον βλέπω».

Εις τι συνίσταται κατά τον άγιο Κοσμά το «ξένον και παράδοξον μυστήριον»; Πρώτον, στο ότι το ταπεινό και άγνωστο εκείνο σπήλαιο της Βηθλεέμ, στο οποίο καταδέχτηκε να γεννηθεί ο Κύριος, ανεδείχθη υψηλός και λαμπρός ουρανός. Και λέγει ουρανός επειδή στον ουρανό κατά την αντίληψη της Αγίας Γραφής βρίσκεται η διαμονή του Θεού, πράγμα που εκφράζει την υπερβατικότητά Του. Δεύτερον, στο ότι η Παρθένος Μαρία αξιώθηκε να γίνει χερουβικός θρόνος. Και έγινε χερουβικός θρόνος διότι ο Μονογενής Υιός του Θεού, «ο καθήμενος επί των Χερουβίμ», συνελήφθη ως άνθρωπος στη μήτρα της, κυοφορήθηκε στα σπλάχνα της και κρατήθηκε ως βρέφος στην αγκαλιά της. Τρίτον, στο ότι η φάτνη της Βηθλεέμ, η μικρή και περιορισμένη, αξιώθηκε να γίνει ο τόπος στον οποίο η Παρθένος Μαρία ανέκλινε ως βρέφος τον αχώρητο Κύριο. «Ο Θεός» κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό «άυλος ων και απερίγραπτος εν τόπω ουκ εστίν αυτός γαρ εαυτού τόπος έστι τα πάντα πληρών και υπέρ τα πάντα ων και αυτός συνεχών τα πάντα». Με αυτή την έννοια ονομάζουμε το Θεό αχώρητο και απερίληπτο.

 (Συμεών, Μητροπ. Νέας Σμύρνης, Οι Καταβασίες, Εκδ. Τέρτιος)