Στον άγιο Ελευθέριο (15 Δεκεμβρίου)

Οι άγιοι της Ορθόδοξης μας Εκκλησίας αποτελούν τους αστέρες που στολίζουν την ουράνια Βασιλεία του Θεού. Είναι οι εγγυητές της εκπλήρωσης της θείας υπόσχεσης σχετικά με τη σωτηρία και τη συμμετοχή των πιστών στην Ουράνια Βασιλεία του Τριαδικού Θεού, την οποία ο άνθρωπος μπορεί να κληρονομήσει μόνο μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας. Ο ίδιος ο Κύριος διαβεβαίωσε τους αγίους Αποστόλους ότι στην οικία του Πατρός υπάρχουν «πολλαί μοναί». Σ’ άλλα σημεία του Ευαγγελίου φέρνει το παράδειγμα του καρπού του σιταριού: όπως το σιτάρι δίνει τριάντα, εξήντα και εκατό σπόρους στον κάθε βλαστό, με παρόμοιο τρόπο και ο πιστός καρποφορεί στην αγιότητα. Αυτή η διαφορά βαθμίδας αγιότητας επισημαίνεται στα λόγια του Κυρίου, όταν φέρνει το παράδειγμα των αστέρων λέγοντας ότι, όπως ένα αστέρι διαφέρει σε δόξα από ένα άλλο αστέρι στη λαμπρότητα που εκπέμπει, με τον ίδιο τρόπο ένας άγιος διαφέρει στην αγιότητα από έναν άλλον.

Η αγιότητα των αγίων εκπηγάζει από τη συμμετοχή τους στην αγιότητα του Θεού. Ο πιστός με τις χάρες του Θεού γίνεται άγιος. Η όλη ύπαρξη του αγίου ενώνεται με τον Θεό. Η προσωπική ζωή, οι σκέψεις, οι αισθήσεις αγιάζονται και αναδεικνύονται όργανα της θείας Χάριτος. Μέσα από την προσωπική ζωή των αγίων φανερώνεται η ζωή του Χριστού. Εφαρμόζονται τα λόγια του Απόστολου Παύλου που προτρέπει όλους τους χριστιανούς να φανερώσουν τη ζωή του Χριστού μέσα από το θνητό σώμα τους, γιατί με αυτόν τον τρόπο δοξάζεται ο Σωτήρας Χριστός. Ο άγιος παρ’ όλο που ζει μέσα στον κόσμο, εν τούτοις ζει μακρυά από την αμαρτωλή ζωή του κόσμου. Ο κόσμος βρίσκεται σε εχθρική διάθεση με τον Θεό. Ο Θεός θέλει όλους να σωθούν και να γνωρίσουν την αλήθεια της θεογνωσίας, αλλά ο κόσμος αντιστρατεύεται πρωτίστως το θέλημα του Θεού και κατόπιν την Εκκλησία του Θεού, που είναι η νοητή Κιβωτός της Χάριτός Του.

Κατά τον κατακλυσμό του Νώε, σώθηκαν μόνο όσοι πίστεψαν στο κήρυγμα μετάνοιας του Νώε. Ολοι όσοι εργάστηκαν για την κατασκευή της Κιβωτού και δεν πίστεψαν ή δεν βρέθηκαν μέσα στην Κιβωτό χάθηκαν. Το ίδιο συμβαίνει με την Εκκλησίαν. Σώζονται όσοι πιστεύουν και βρίσκονται μέσα στους κόλπους Της. Κανένας δεν μπορεί να φτάσει στο λιμάνι, εάν δεν βρίσκεται στο πλοίο που κατευθύνεται σ’ αυτό. Οσοι βρίσκονται έξω από το πλοίο και νομίζουν ότι μπορούν να σωθούν από μόνοι τους πλανιούνται. Κανένας δεν ανεδείχτηκε άγιος έξω από την Εκκλησία. Κανένας δε σώζεται έξω από την Εκκλησία. Οταν αποκόβει κανείς τον εαυτό του από την Εκκλησία του Χριστού, τότε αποκόβει τον εαυτό του από την Χάρη του Θεού και από τη σωτηρία. Δεν μπορεί να νοηθεί σωτηρία χωρίς την Εκκλησία. Δεν μπορεί να νοηθεί αγιασμός χωρίς την αγιαστική Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Δεν αγιάζεται κανείς, εάν δεν αγωνίζεται να ταυτίσει την προσωπική του ζωή με εκείνη του Χριστού και συγχρόνως να βρίσκεται μέσα στην αλήθεια του Χριστού. Η αλήθεια των δογμάτων φανερώνεται στη ζωή των πιστών και η ζωή του πιστού αντανακλά τη διάθεση της Πίστεώς μας στον Σωτήρα Χριστό.

Αυτή η διάθεση είναι η ουσιώδης διαφορά μεταξύ των αγίων και των απλών χριστιανών. Οι άγιοι διέθεσαν όλη την ύπαρξή τους για την αγάπη του Χριστού. Αυτή η διάθεση τους οδήγησε να περιφρονήσουν εγκόσμιες δόξες, τιμές, πλούτη και έφτασαν στο σημείο να θυσιάσουν την ίδια τη ζωή τους για Χάρη του Κυρίου, είτε όταν κλήθηκαν να ομολογήσουν την πίστη τους μπροστά σε άπιστους βασιλείς και ηΥεμόνες, είτε, όταν οι καιροί το απαιτούσαν, να υπεραμύνονται της αληθινής διδασκαλίας καταπολεμώντας τις ποικίλες αιρέσεις.

Σήμερα, η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του αγίου Ιερομάρτυρα Ελευθερίου και είναι προς όφελος όλων να θυμηθούμε τη ζωή και το μαρτύριό του.

Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ελευθέριος γεννήθηκε στην Ρώμη κατά τον 20ν αιώνα μ.χ. από ευγενείς γονείς. Η μητέρα του, Ανθία, είχε διδαχθεί την χριστιανική πίστη από τους μαθητές του Αποστ. Παύλου. Ο πατέρας του αγίου διετέλεσε ύπατος της Ρώμης, αλλά έζησε λίγο καιρό μετά την γέννησή του. Η Ανθία εμπιστεύθηκε τον Ελευθέριο στον αρχιερέα της Ρώμης για να του διδάξει τα ιερά γράμματα. Ο νεαρός Ελευθέριος διακρινόταν για το ήθος, την ευταξία, την κοσμιότητα και για πολλές άλλες αρετές και χειροτονείται σε ηλικία μόλις 15 ετών Διάκονος. Στα 17 του χρόνια χειροτονείται Πρεσβύτερος και σε ηλικία 20 χρόνων προχειρίζεται σε Επίσκοπο. Ο άγιος παρά το νεαρό της ηλικίας του ήτο τόσο σοφός και λόγιος, ώστε προσείλκυε με την διδασκαλία τους όλους στην χριστιανική πίστη και ευσέβεια.

Ο δε Διάβολος, που φθονεί την σωτηρία των ανθρώπων σήκωσε διωγμό κατά της Εκκλησίας. Όλοι οι Χριστιανοί διώκοντο, αλλά ο βασιλιάς ζητούσε να θανατώσει τον Ελευθέριο σαν αίτιον της ευσεβείας. Έστειλε λοιπόν τον στρατηλάτη Φήλικα για να τον συλλάβει και με πλήθος στρατιωτών περιεκύκλωσε τον ναό μέσα στον οποίο δίδαξε ο άγιος. Ο Φήλιξ μπήκε στον ναό σαν άγριο θηρίο, αλλά μόλις αντίκρισε τον άγιο και άκουσε την διδασκαλία του, θαύμασε και αντί διώκτου γίνεται μαθητής και πιστεύει στον Χριστό. Ο άγιος αφού τον κατήχησε, τον συνεβούλευσε να τον υπάγει στον βασιλέα, για να μη χάσει το στεφάνι του Μαρτυρίου. Στο δρόμο όπως παιρνούσαν από μια βρύση ζήτησε ο Φήλιξ να βαπτισθεί.

Όταν έφθασαν στην Ρώμη ο άγιος παρουσιάσθηκε μπροστά στο δικαστήριο. Ο Βασιλεύς βλέποντας τον άγιο πόσο νέος και ωραίος ήτο προσπάθησε με κολακευτικά λόγια και υποσχέσεις για να θυσιάσει στα είδωλα. Ο άγιος με θαρραλαίο φρόνημα ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό, ούτε τις τιμές, ούτε και τα φοβερά βασανιστήρια έλαβε υπ’ όψη του. Όταν έβλεπε ο βασιλεύς τον άγιο να μένει σταθερός στην πίστη του, θύμωσε και διατάσσει θα πυρώσουν χάλκινο κρεβάτι και από κάτω έχουν αναμένα κάρβουνα. Επάνω σ’αυτό το πυρακτωμένο κρεβάτι ξάπλωσαν τον άγιο έως ότου ψηθεί τελείως. Οταν έρριψαν τον άγιο σ’ αυτό το βασανιστήριο, ο Θεός προστάτευσε τον δούλο του και έμεινε ο μάρτυς αβλαβής και δροσιζόμενος. Μετά από πολλή ώρα ο βασιλιάς νομίζοντας ότι πέθανε ο μάρτυς διέταξε να κατεβάσουν το σώμα του. Ο δε άγιος πήδηξε όρθιος και χωρίς να έχει καμία πληγή, έψελνε στον Θεό. Στην νέα ομολογία του αγίου Ελευθερίου ο βασιλεύς διέταξε να τον δέσουν επάνω σε πυρακτωμένη σχάρα και να ρίχνουν λάδι για να ανάψουν την φλόγα περισσότερο. Η Χάρη όμως του Θεού προστάτευσε τον μάρτυρα, η φλόγα έσβυσε και η σχάρα ψυχράθηκε, ο δε άγιος δροσίζετο και προστατεύετο. Ο τύραννος θύμωνε όλο και περισσότερο και διατάζει να βάλουν λίπος, κερί και πίσσα σε καζάνι και αφού το βράσουν να ρίξουν μέσα τον μάρτυρα, αλλά και πάλι ο άγιος έμεινε αβλαβής.

Τότε παραδίδεται στον έπαρχο της Ρώμης, Κορέμωνα, ο οποίος διδάχθηκε την χριστιανική πίστη από τον Φήλικα, αλλά δεν βαπτίζετο. Την ώρα που ο Κορέμων ετοίμαζε νέα βασανιστήρια για τον άγιο, αυτός προσηύχετο στον Κύριο για την σωτηρία των βασανιστών του. Ο Κύριος που φωτίζει τις καρδιές και τις σκέψεις των ανθρώπων έστειλε την Χάρη του και άλλαξε την γνώμη του επάρχου και σαν να ήτο άλλος στράφηκε προς τον βασιλέα και τον ήλεγξε για την παρανομία του. Ο δε βασιλεύς απορούσε, όταν άκουσε τόσα ανέλπιστα, διέταξε να τον βάλουν μέσα στον φούρνο που ο ίδιος ετοίμασε για τον άγιο. Ο Κορέμων αφού ζήτησε την ευλογία του αγίου μπήκε μέσα στον κλίβανο με προθυμία και πίστη. Με τη Χάρη του Χριστού έμεινε αβλαβής και υμνολόγει τον Κύριο. Ο βασιλεύς τότε διέταξε και τον αποκεφάλισαν, με αυτό τον τρόπο κέρδισε την αιώνιο ζωή.

Αφού φόνευσε τον άγιο Κορέμων, διέταξε ο τύραννος να βάλλουν τον άγιο Ελευθέριο μέσα στον φούρνο, αλλά αμέσως έσβυσε η φωτιά, τα σιδερένια μαχαίρια λίγησαν ευλαβούμενα τις σάρκες του Μάρτυρος. Ο άγιος φυλακίζεται και αφήνεται να πεθάνει της πείνας. Ο Θεός όμως, όπως έτρεφε τον Ηλίαν, αυτός έστειλε τροφή στον μάρτυρά του με περιστέρι. Ο τύραννος δαιμονίζετο περισσότερο και διέταξε να δέσουν τον άγιο σε άγρια άλογα για να τον σέρνουν επάνω στις κοφτερές πέτρες, ώστε να κατακόπτονται οι σάρκες του και με αυτό το μαρτύριο να ξεψυχήσει.

Άγγελος Κυρίου όμως μετέβαλεν τα άγρια άλογα σε ήρεμα και ελεθέρωσε τον Μάρτυρα. Ο άγιος οδηγήθηκε υπό του αγγέλου στο κοντινό βουνό και την ώρα που προσηύχετο μαζεύθηκαν οι αρκούδες, τα λεοντάρια και άλλα άγρια ζώα και τον περιεκύκλωσαν. Αυτά όλα τα πληροφορήθηκε ο βασιλιάς από κυνηγούς που είδαν αυτό το θαυμάσιο θέαμα. Διέταξε στρατιώτες να συλλάβουν τον μάρτυρα. Τα δε θηρία βλέποντας τους στρατιώτες που θέλησαν να συλλάβουν τον άγιο ώρμησαν με θυμό εναντίον των, αλλ’ ο άγιος αμέσως προσέταξε να μην βλάψουν κανένα. Στο δρόμο της επιστροφής δίδαξε τους στρατιώτες την χριστιανική πίστη και πολλοί απ’ αυτούς πίστευσαν στον Χριστό. Όταν έφθασαν στην Ρώμη τέλεσε ο βασιλεύς πανήγυρη για να συγκεντρωθούν πολλοί και να δούν τον θάνατο του αγίου. Μέσα στο στάδιο βρισκόμενος ο άγιος άφησαν μία λέαινα που βλέποντας το θήμα της ώρμησε, με ορμή κατ’ επάνω του. Μόλις όμως πλησίασε έλειχε τα πόδια του αγίου. Ο βασιλεύς διέταξε να φέρουν αρσενικό λεοντάρι, που αφού πλησίασε τον άγιο, έγινε πιο ήρεμο από το θηλυκό. Οι παρευρισκόμενοι βλέποντες τέτοιο θέαμα φώναξαν: «Μέγας ο Θεός των Χριστιανών»! Ο Παράνομος τύραννος βλέποντας, ότι ο άγιος δεν βλάπτετε με τίποτα απελπίσθηκε τελείως. Διέταξε να αποκεφαλίσουν τον μάρτυρα. Η μητέρα του αγίου, αφού αγκάλιασε το σώμα του παιδιού της, τον καταφιλούσε και τον μακάριζε. Τότε οι δήμιοι θανάτωσαν και αυτήν.

Η ζωή, το μαρτύριο και ο θάνατος του αγίου Ελευθερίου, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί μου χριστιανοί, είναι σταθμός για τον κάθε χριστιανό της εποχής μας. Η κουρασμένη από το βάρος της αμαρτίας εποχή μας ζητά κάπου να ακουμπήσει για να αναπαυθεί. Τριγυρισμένη από το σκοτάδι της ολιγοπιστίας, της αμφιβολίας, της έλλειψης ιδανικών και προτύπων, ζητά ζωντανά παραδείγματα για να δει το φως της αληθινής θεογνωσίας. Μέσα σ’ αυτό τον αγώνα προβάλλει η μνήμη του αγίου Ελευθερίου σαν βάλσαμο παρηγοριάς, στους κουρασμένους πνευματικά ανθρώπους. Καθημερινά καλούμαστε να δώσουμε μαρτυρία για την πίστη μας στον Χριστό.

Ο κόσμος μας μισεί και εμείς καλούμαστε να αγαπήσουμε αυτούς που μας μισούν. Καλούμαστε να υψώσουμε τα ηθικά ιδανικά και τα θεμέλια της οικογένειας που κατασκάφτηκαν. Καλούμαστε να ενδυναμώσουμε τη πίστη μας στον Χριστό, που κλονίστηκε από τις αμφιβολίες και τους μοντερνισμούς της εποχής μας. Καλούμαστε να γίνουμε ζωντανά μέλη της Εκκλησίας του Χριστού γιατί η αδιαφορία, η προσκόληση στα υλικά αγαθά και η αγάπη του πλούτου, μας απομάκρυναν από την εν Χριστώ ζωή και πνευματικότητα, καταντήσαμε τυπικοί χριστιανοί. Η ζωή και το μαρτυρικό τέλος του αγίου Ελευθερίου πρέπει να φωτίζει τις καρδιές μας. Η μεγαλείτερη τιμή που θα μπορέσουμε να προσφέρουμε στον μάρτυρα του Χριστού είναι να μιμηθούμε την ζωή του.

Ας αγαπήσουμε λοιπόν ουσιαστικά και ειλικρινά τον Χριστό και τον συνάνθρωπό μας. Ας απορρίψουμε την αμαρτωλή ζωή και ας ανοίξουμε διάπλατα τις καρδιές μας, για να υποδεχθούμε τον βασιλέα Χριστό. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα βρούμε την εν Χριστώ σωτηρία. Αυτό τον δρόμο ακολούθησαν οι Μάρτυρες του Χριστού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν από την Ανάσταση υπάρχει ο Σταυρός και πριν από τη σωτηρία, το μαρτύριο. Σ’ όσους γιορτάζετε θέλω να σας ευχηθώ να έχετε θεάρεστα, χριστιανικά και ευλογημένα χρόνια. Η Χάρη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστόν είθε πάντοτε νά ‘ναι μαζί σας. Αμήν.