Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής Σπυρίδων μιλά για όλα στον Εθνικό Κήρυκα

Του Θεόδωρου Καλμούκου

Ειδικά για τον Εθνικό Κήρυκα

ΒΟΣΤΩΝΗ. Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής κ. Σπυρίδων, στην πρώτη του συνέντευξη στον «Εθνικό Κήρυκα» έπειτα από την προ δεκαετίας παραίτησή του από τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο, πιστεύει ότι «η Μητροπολιτοποίηση (η κατάτμηση της Αρχιεπισκοπής σε Μητροπόλεις) υποσκάπτει την ενότητα που τόσο χρειάζεται το ομοιογενές σώμα του Ελληνισμού της Αμερικής» και τονίζει ότι «εξυπηρετεί μόνο εκκλησιαστικοπολιτικούς σκοπούς». Για πρώτη φορά αποκαλύπτει ότι δεν επιδίωξε ο ίδιος να γίνει Αρχιεπίσκοπος Αμερικής αλλά ότι τον επιστράτευσαν. «Βέβαιο είναι ότι δεν επεδίωξα την εκλογή και όντως επεστρατεύθην», αναφέρει, ενώ υπογραμμίζει ότι «σημερινή μου εκτίμηση είναι ότι τον καιρό εκείνο η εκλογή μου εξυπηρετούσε, προσωρινά και μόνο, τα απώτερα σχέδια των υπευθύνων του Φαναρίου». Υπενθυμίζει ότι οι στόχοι του ως Αρχιεπισκόπου ήταν «αφενός η διαφύλαξη μιας παραδοσιακής μορφής της Ορθοδοξίας σε ένα πολυπολιτισμικό και πολυθρησκειακό τοπίο σαν της Αμερικής και αφετέρου η παράλληλη ισχυρή τόνωση της ελληνικότητας μιας ταχέως αφελληνιζόμενης Ομογένειας». Αποκαλύπτει ότι δεν επικοινώνησε κατά τη διαρρεύσασα δεκαετία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά ούτε και προβλέπει να κάνει κάτι τέτοιο. «Αγαπώ ανεπιτήδευτα και ενδιαφέρομαι για την Ομογένεια», τονίζει.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα έχει ως εξής:

«Εθνικός Κήρυξ»: Σεβασμιότατε τις σας φέρνει στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Βοστώνη ιδιαίτερα;

Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής Σπυρίδων: Επέστρεψα στις Ηνωμένες Πολιτείες μ’ αποκλειστικό σκοπό ν’ απευθύνω το ύστατο χαίρε στον εκ Βοστώνης πολυαγάπητο και πολυθρήνητο Αρχοντα Δεπουτάτο Λυκούργο Κοντάκη. Ηθελα, μαζί με τους οικείους του, να τον συνοδεύσω στην τελευταία του κατοικία. Οπως καταλαβαίνετε, η περίσταση δεν είναι από τις ευτυχέστερες και πιο χαρούμενες.

«Ε.Κ.»: Πώς είχατε γνωριστεί με τον αείμνηστο Λίο Κοντάκη και την σύζυγό του, την κ. Ευανθία;

Σπυρίδων: Η γνωριμία μου με το ζεύγος Κοντάκη, τον Λυκούργο και τη σύζυγό του Ευανθία, χρονολογείται από την αρχή της δεκαετίας του ‘90. Είχαμε πρωτοσυναντηθεί στην Κωνσταντινούπολη και έκτοτε παραμείναμε σε στενή επικοινωνία. Η υπηρεσία αμφοτέρων σε επιτροπές και συμβούλια νευραλγικών τομέων της Αρχιεπισκοπής Αμερικής μας συνέδεσε ακόμη περισσότερο, δίνοντας μου την ευκαιρία να εκτιμήσω βαθύτερα τον αγνό τους χαρακτήρα και την ανιδιοτελή προσφορά τους στην Εκκλησία.

«Ε.Κ.»: Πώς αισθανθήκατε που έπειτα από δέκα έτη επισκεφθήκατε τη Βοστώνη και μάλιστα ιεροπράξατε στον Καθεδρικό ναό;

Σπυρίδων: Στη Βοστώνη ήρθα τρεις-τέσσερις φορές από τότε που εγκατέλειψα τις ΗΠΑ το Σεπτέμβριο του 1999, πάντοτε προς επίσκεψη του φιλικού μου ζεύγους Κοντάκη. Τη φορά αυτή είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων στον Σεβ. Μητροπολίτη Βοστώνης κ. Μεθόδιο που μερίμνησε ώστε η Εξόδιος Ακολουθία του αοίδιμου Λυκούργου να διεξαχθεί κατά την επιθυμία του φιλικού μου ζεύγους και έτσι να καταστεί δυνατό να τον προπέμψω στην αιωνιότητα.

«Ε.Κ.»: Θα μας λέγατε πού διαμένετε, με τι ασχολείστε, πώς περνάτε;

Σπυρίδων: Διάγω βίο ατάραχο και μονήρη, κάτι στο οποίο προσέβλεπα όλη μου τη ζωή. Εχω τώρα, επιτέλους, την πολυτέλεια να παρακολουθώ τις εξελίξεις, εκκλησιαστικές και άλλες, με την άνεση και αντικειμενικότητα που προσφέρει η απόσταση. Οι μέρες και οι μήνες περνάνε με μακρούς περιπάτους στις ακτές του Ατλαντικού, συνεχή ανάγνωση και περισυλλογή.

«Ε.Κ.»: Γιατί επιλέξατε την Πορτογαλία;

Σπυρίδων: Με γοήτευε πάντοτε, από παιδί, το μεγαλείο της παλιάς θαλασσοκράτειρας που υπήρξε η Πορτογαλία και η εν πολλοίς μοναδική της ομορφιά που γνώρισα σ’ ένα από τα υπερατλαντικά ταξίδιά μου. Βέβαια, για την επιλογή μου αυτή διαδραμάτισαν ρόλο και πρακτικότεροι λόγοι. Τελικά, ρεμβασμοί και πρακτικοί λόγοι συνδυάστηκαν κατά τον καλύτερο τρόπο.

«Ε.Κ.»: Επισκέπτεστε τη γενέτειρά σας, τη Ρόδο;

Σπυρίδων: Την τελευταία δεκαετία επισκέφτηκα τη Ρόδο μόνο μια φορά, για να δω τους οικείους μου. Λυπούμαι που δεν την επισκέπτομαι συχνότερα, διότι διατηρώ ακόμη ισχυρούς δεσμούς με πολλά εκεί αγαπητά πρόσωπα.

«Ε.Κ.»: Δέκα χρόνια αργότερα από την παραίτησή σας από τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Αμερικής τι σκέψεις περνούν από το μυαλό σας;

Σπυρίδων: Χαίρω που η Αρχιεπισκοπή Αμερικής συνεχίζει να παραμένει πολυάνθρωπη και δυναμική επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου. Εύχομαι να μπορέσει να επιτείνει, παρά τις γνωστές δυσκολίες, τον αγώνα να διαφυλάξει την πατρώα πίστη ανόθευτη, τις ορθόδοξες παραδόσεις σφριγηλές και την ελληνικότητά της ανθηρή. Εχει τις προϋποθέσεις ν’ αποβεί ζώσα μαρτυρία της Ορθοδοξίας, η πειστικότερη όλων, στο δυτικό κόσμο.

«Ε.Κ.»: Υπάρχουν κάποια πράγματα και αν ναι, ποια είναι αυτά, για τα οποία θα ευχόσαστε να τα είχατε κάνει διαφορετικά κατά τη διάρκεια της εδώ ποιμαντορίας σας;

Σπυρίδων: Παραμένει πάντα ανοικτή η συζήτηση περί της ορθότητος ή μη των τότε αρχιεπισκοπικών αποφάσεων και πράξεων και περί του εύκαιρου ή άκαιρού τους. Αυτά όλα είναι και θα παραμείνουν θέμα εκτιμήσεως. Αλλ’ εφόσον οι δυο αταλάντευτοι στόχοι τότε ήταν αφενός η διαφύλαξη μιας παραδοσιακής μορφής της Ορθοδοξίας σε ένα πολυπολιτισμικό και πολυθρησκειακό τοπίο σαν της Αμερικής και αφετέρου η παράλληλη ισχυρή τόνωση της ελληνικότητας μιας ταχέως αφελληνιζόμενης Ομογένειας, δε νομίζω να μπορούσαν να ‘ταν διαφορετικές οι βασικές πρωτοβουλίες που είχαν τότε αναληφθεί, δεδομένων μάλιστα και των στενών χρονικών ορίων που είχαμε προς δράση.

«Ε.Κ.»: Ας πάμε δέκα χρόνια πίσω: Θα θέλατε να μας λέγατε για την εκλογή σας τότε; Την είχατε επιδιώξει εσείς; Σας επιστράτευσε το Πατριαρχείο; Σας προώθησε ο τότε Χαλκηδόνος Ιωακείμ;

Σπυρίδων: Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τα παρασκήνια, ποιος ήταν υπέρμαχος ή όχι της εκλογής μου. Ακούγονται τόσα πολλά… και αντικρουόμενα… Βέβαιο είναι ότι δεν επεδίωξα την εκλογή και όντως επεστρατεύθην. Σημερινή εκτίμησή μου είναι ότι τον καιρό εκείνο η εκλογή μου εξυπηρετούσε, προσωρινά και μόνο, τα απώτερα σχέδια των υπευθύνων του Φαναρίου.

«Ε.Κ.»: Εχετε από την παραίτησή σας και μετά επιδιώξει να επικοινωνήσετε με το Πατριαρχείο;

Σπυρίδων: Δεν επεδίωξα να επικοινωνήσω με τους σημερινούς υπευθύνους του Πατριαρχείου στο διάστημα που μεσολάβησε από την παραίτησή μου μέχρι σήμερα. Δεν υπήρχε αποχρών λόγος. Ο,τι ήταν να συζητηθεί και συμφωνηθεί στο Φανάρι, συμφωνήθηκε κατά την τελευταία εκεί επίσκεψή μου το καλοκαίρι του 1999. Αδιάφορο αν τηρήθηκαν οι συμφωνίες ή όχι.

«Ε.Κ.»: Είναι στις προθέσεις σας να κάνατε κάτι τέτοιο στο εγγύς μέλλον;

Σπυρίδων: Δεν προβλέπω τέτοια κίνηση.

«Ε.Κ.»: Δεν νομίζετε πως είστε ακόμα νέος και μπορείτε να προσφέρετε διακονία στην Εκκλησία;

Σπυρίδων: Ο,τι είχα να προσφέρω το προσέφερα αφειδώλευτα. Νομίζω ότι το μέλλον της Εκκλησίας ανήκει τώρα στους νέους. Καιρός να πάρουν αυτοί τη σκυτάλη.

«Ε.Κ.»: Τι αισθάνεστε για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο;

Σπυρίδων: Εργάζεται ακαταπόνητα να ξανανυψώσει το γόητρο του Πατριαρχείου τόσο στην πανορθόδοξη όσο και την παγκόσμια σκηνή. Στο δυσχερές αυτό έργο τον συνοδεύουν οι αγαθές ευχές κάθε Ελληνος Ορθοδόξου.

«Ε.Κ.»: Νομίζετε ότι τελικά σας πρόδωσε; Σας εγκατέλειψε;

Σπυρίδων: Ούτε με πρόδωσε ούτε με εγκατέλειψε. Απλώς ενήργησε σύμφωνα με τα σχέδια που αρχήθεν είχε για την επαρχία της Αμερικής.

«Ε.Κ.»: Πώς αισθάνεστε για την Ομογένεια της Αμερικής;

Σπυρίδων: Δεν μπορώ παρά να την αγαπώ ανεπιτήδευτα και να ενδιαφέρομαι ειλικρινά για την πρόοδο και προκοπή της, αφού κι εγώ προέρχομαι απ’ αυτήν και είμαι τέκνο της γνήσιο και αυθεντικό.

«Ε.Κ.»: Σας λείπει η Ομογένεια;

Σπυρίδων: Μολονότι διετέλεσα εκκλησιαστικός ηγέτης των ομογενών μας λίγα μόνο χρόνια, ευτύχησα ν’ αποκτήσω πολλούς και πιστούς φίλους τους οποίους, όπως είναι φυσικό, αποζητώ πάντοτε.

«Ε.Κ.»: Πού την βλέπετε να πηγαίνει;

Σπυρίδων: Η Ομογένεια είναι σφριγηλό σώμα με αμέτρητες δυνατότητες σε όλα τα επίπεδα -θρησκευτικό, κοινωνικό και εθνικό. Θέλω να ελπίζω πως θα μπορέσει κάποτε να οργανωθεί κατάλληλα και να υλοποιήσει τις δυνατότητες αυτές.

«Ε.Κ.»: Πού βλέπετε να πηγαίνει η Αρχιεπισκοπή;

Σπυρίδων: Η Αμερική, λέγεται, είναι η χώρα των απεριορίστων και μεγάλων ευκαιριών. Και στην περίπτωση της Αρχιεπισκοπής μας υπάρχει ακόμη σωρεία ανεκμετάλλευτων ευκαιριών. Ευχή μου είναι να υπάρξει ο οραματισμός, η «πολιτική βούληση» και το εκκλησιαστικό θάρρος προς ανάληψη μιας γενναίας πρωτοβουλίας αναμόρφωσης και ανανέωσης, χωρίς την οποία η παρακμή και συρρίκνωση του Ελληνορθοδόξου στοιχείου μας στην Αμερική προδιαγράφεται αναπόφευκτη.

«Ε.Κ.»: Η Μητροπολιτοποίηση τελικά αποδεικνύεται ήταν επιζήμια ή ευεργετική για την Αρχιεπισκοπή;

Σπυρίδων: Υπάρχουν οι θιασώτες της «μητροπολιτοποίησης», κυρίως στο Φανάρι και, φυσικά, μεταξύ των ίδιων των μητροπολιτών της Αμερικής. Απ’ την άλλη πλευρά υπάρχουν οι αντίμαχοι που με σοβαρά επιχειρήματα διαμφισβητούν την πρακτικότητα και χρησιμότητά της. Προσωπικά φρονώ πως το βασικό πρόβλημα με τη «μητροπολιτοποίηση» είναι ότι εξ ορισμού υποσκάπτει την ενότητα που τόσο χρειάζεται το ομοιογενές σώμα του Ελληνισμού της Αμερικής. Η «μητροπολιτοποίηση», ως γνωστό, εξυπηρετεί μόνο εκκλησιαστικοπολιτικούς σκοπούς. Επρεπε νομίζω να ‘χε βρεθεί κάποιο άλλο σχήμα που να συμφιλιώνει αμφότερες τις τάσεις, δηλ. την εξυπηρέτηση των εκκλησιαστικοπολιτικών σκοπών αλλά ταυτόχρονα και την προαγωγή της ενότητας.

«Ε.Κ.»: Αν είχατε εδώ μπροστά σας την πλήθουσα Ομογένεια τι θα της λέγατε;

Σπυρίδων: Η κάθε μέρα και βαθύτερη συνειδητοποίηση του θησαυρού της Ορθοδοξίας και της ελληνικής της ψυχής είναι αυτή που θα αναδείξει την Ομογένεια ως φορέα μοναδικών ιστορικών δυνατοτήτων.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΡΧ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΣΤΟ GREEK AMERICAN NEWS AGENCY