Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού: «Άσκηση η μητέρα του αγιασμού» (1)

 

VatopaidiFriend: Θα θέλαμε να ενημερώσουμε τους φίλους αναγνώστες του ιστολογίου μας ότι θα αναρτήσουμε σε αφηγήσεις ένα πολύ σημαντικό βιβλίο του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού, «Άσκηση η μητέρα του αγιασμού». Το βιβλίο διαβάζουν πατέρες της Μονής Βατοπαιδίου. Αρχικά δημοσιεύουμε και τον πρόλογο του βιβλίου, που έγινε από τον Καθηγούμενο της Μονής, Γέροντα Εφραίμ.

Πρόλογος

Εις την καθ  ημάς υλόφρονα και υλιστικήν εποχήν δυσκόλως ακούεται λόγος περί ασκήσεως. Τούτο διότι αι καρδίαι ημών των χριστιανών εβαρύνθησαν εν «κραιπάλη και μέθη και μερίμναις βιοτικαίς» και λίαν δυσχεραίνομεν ακούοντες περί νηστείας, αγρυπνίας, προσευχής και λοιπής κακοπαθείας και ασκήσεως. Η καθ  ημάς «άπιστος και διεστραμμένη γενεά μεριμνά και τυρβάζη περί πολλά πλην του ενός ου εστι χρεία» (πρβλ. Ματθ. ιζ΄ 17, Λουκ. ι΄ 41-42). Το ευαγγελικόν όμως μήνυμα τυγχάνει αναλλοίωτον και δεν προσαρμόζεται εις τους εκάστοτε συρμούς και τάσεις των διαφόρων εποχών. Το λυτρούν κήρυγμα του Θεανθρώπου Ιησού, καίτοι φαίνεται αναχρονιστικόν και δυσχερές διά την αυτοματοποιηθείσαν και πνευματικώς ράθυμον εποχήν μας, είναι η αιώνιος αλήθεια και η μόνη οδός θεογνωσίας.

Δεν ξενίζει ημάς η απόρριψις και αδιαφορία των πολλών καθ  ότι και ότε ο ίδιος ο Κύριος «εις τα ίδια ήλθε, οι ίδιοι αυτόν ου παρέλαβον» (Ιω. α΄ 11), διότι «ο κόσμος αυτόν ουκ έγνω» (Ιω. α΄ 10).

Μόνον όσοι παρά την γενικήν αδιαφορίαν ηδυνήθησαν να ακολουθήσουν την «στενήν και τεθλιμμένην οδόν» (Ματθ. ζ΄ 14) θα ευρεθούν εν τη παλιγγενεσία εκ δεξιών του Σωτήρος διά να ακούσουν το «ευ δούλε αγαθέ και πιστέ» (Ματθ. κε΄ 23). Επιπλέον όμως, «όσοι έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι τοίς πιστεύουσιν εις το όνομα αυτού» (Ιω. α΄ 12). Αυτοί και μόνον αυτοί «ουκ εξ αιμάτων, ουδέ εκ θελήματος ανδρός, αλλ εκ Θεού εγεννήθησαν» (Ιω. α΄ 13).

Εν Αγίω Όρει προσπαθούμεν να αντιστρατευθώμεν, κατά το δυνατόν, τον νόμον της σαρκός και της ύλης και να εφαρμόσωμεν τον νόμον του πνεύματος. Αυτό τούτο είναι η άσκησις περί ης ο Γέρων ημών, Ιωσήφ μοναχός, αναφέρεται εις το ανά χείρας καινόν του πόνημα όπερ τυγχάνει καρπός υπερεξηκονταετούς ασκήσεως εν ποικίλαις μορφαίς του ασκητικού βίου εν Αγίω Όρει και αλλαχού. Ο Γέρων ημών δεν έτυχε της λεγομένης θύραθεν παιδείας ούτε εις τάς απλουστέρας της μορφάς· τολμώμεν όμως να καυχηθώμεν εν Κυρίω ότι έτυχε θείας παιδείας παρά τους πόδας αγίων Γερόντων ών νύν εν ουρανοίς η διατριβή. Παρ᾽ αυτών εδιδάχθη, αλλά και διά ιδίας εμπειρίας έπαθε τα θεία και τα νύν εκ της πείρας του διδάσκει και ημάς, ως απείρους και νεωτέρους.

Οσαδήποτε διά της παρανόμου ηδονής απηλαύσαμεν πρέπει διά συντόνου προσπαθείας εις τάς εκουσίους ασκήσεις και δι  ευτόνου υπομονής εις τάς ακουσίους επιφοράς να αποσβέσωμεν. Το πονηρότατον γένος των δαιμόνων, το κυριαρχούν εν τη πονηρά εποχή μας, «εν ουδενί δύναται εξελθείν ει μή εν προσευχή και νηστεία» (Μάρκ. θ΄ 29). Η προσευχή, η νηστεία και αι λοιπαί μορφαί της ασκήσεως είναι μέν μέσα και ουχί σκοπός, πλην όμως είναι μέσα απαραίτητα διά να «εκκαθάρωμεν την παλαιάν ζύμην και ίνα ώμεν φύραμα νέον» (βλ. Α΄ Κορ. ε΄ 7), ώστε «αποθέσθαι τον παλαιόν άνθρωπον τον φθειρόμενον κατά τάς επιθυμίας της απάτης και ενδύσασθαι τον καινόν άνθρωπον τον κατά Θεόν κτισθέντα εν δικαιοσύνη και οσιότητι της αληθείας» (Εφεσ. δ΄ 22, 24).

Οι λόγοι οι οποίοι εμπεριέχονται εις το ανά χείρας εγχειρίδιον αποτελούν, ως επί το πλείστον, απομαγνητοφωνημένας –ανεξαρτήτους αλλήλων– ομιλίας, τάς οποίας επεξειργάσθημεν, και διά τούτο επαναλήψεις τινές ήσαν αναπόφευκτοι. Εχρησιμοποιήθη δε το ιδίωμα της δημοτικής ως το μόνον καταληπτόν υπό της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαϊκού στρώματος.

Ο σκοπός της εκδόσεως ταύτης είναι το «φώς το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον» (Ιω. α΄ 9), το φώς όπερ «εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν» (Ιω. α΄ 5), να επιλάμψη επί τέλους και εις την αληθώς ζοφεράν ημών εποχήν. Όσοι εκ των εν Χριστώ αδελφών ωφεληθούν εκ της βίβλου ταύτης, πράγμα το οποίον είναι και ο ημέτερος στόχος, ας ευχηθούν και υπέρ των κοπιασάντων.

Ο Καθηγούμενος της Ιεράς και Σεβασμίας Μεγίστης Μονής του Βατοπαιδίου

Αρχιμ. Εφραίμ

**************

Κεφ. Πρώτο: Το απαραίτητο της άσκησης

Η αγωνία για τον όλεθρο, που επιβάλλεται δυναμικά σε όλο τον κόσμο και η κραυγή της απόγνωσης, που από παντού ακούεται, μας έδωσαν την αφορμή και το σύνθημα να γράψουμε τα όσα περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο.

Ακούστε την συνέχεια: Askisi mitera tou agiasmou – Kefalaio 1o (To aparaitito tis askisis) – meros 1o