Αίσθησις Ζωής Αθανάτου (20) – Ομιλίες για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή
7 Νοεμβρίου 2009
ΑΡΧΙΜ. ΕΦΡΑΙΜ, ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ Ι. Μ. ΜΟΝΗΣ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής είχε γίνει ο απλανής και διακριτικός οδηγός της πνευματικής ζωής. Παρόλο που ήταν διακεκριμένος ησυχαστής, ήταν ταυτόχρονα και ποιμένας που ποίμαινε τις διψασμένες για σωτηρία ψυχές. Αγαπούσε και συμπονούσε τον πλησίον. Συμβούλευε και καθοδηγούσε όσους προσέρχονταν σε αυτόν. Τους ενέπνεε και τους ενίσχυε στην συνεχή άρση του σταυρού τους. Προσευχόταν αόκνως για τα πνευματικά του τέκνα και έδινε για την προκοπή τους όλο τον εαυτό του. Προτιμούσε, όπως και ο απόστολος Παύλος, να γίνει «ανάθεμα από του Χριστού υπέρ των αδελφών του». Έγραφε σε πνευματικό του τέκνο: «Μαζί θα πάμε εις τον Παράδεισον. Και αν δεν βάλω εσένα, μήτε εγώ δεν καθέζομαι μέσα».
Χειραγωγούσε πνευματικά, διακριτικά και διεισδυτικά, μπορώντας έτσι με επιτυχία να μυήσει στις ανώτερες πνευματικές βαθμίδες τα πνευματικά του τέκνα. Γι’ αυτό πολλοί Αγιορείτες και λαϊκοί τον επισκέπτονταν και ακόμη πιο πολλοί αλληλογραφούσαν μαζί του ζητώντας τις συμβουλές και την πνευματική του καθοδήγηση. Η προσφορά του αγίου Γέροντος δεν περιοριζόταν μόνο στο Άγιον Όρος, ούτε μόνο στην Ελλάδα, αλλά είχε οικουμενική διάσταση, όπως ο ίδιος αφηγείται: «Εγώ τον καιρόν ετούτον όλον γράφω εις όσους ερωτούν. Εφέτος ήλθαν από την Γερμανίαν μόνον και μόνον να μάθουν διά την νοεράν προσευχήν· από την Αμερικήν μου γράφουν με τόσην προθυμίαν. Από το Παρίσι είναι τόσοι όπου θερμώς ζητούν».
Βέβαια, όταν βρισκόταν ακόμη σε αυτήν εδώ την ζωή, πολλοί από πολλά μέρη του κόσμου είχαν επικοινωνία μαζί του και ζητούσαν πνευματική καθοδήγηση. Τώρα όμως που βρίσκεται στους ουρανούς έχει την ευχέρεια να αναζητεί αυτός όσους έχουν ανάγκη και ζητούν την αντίληψή του, όπου και αν αυτοί βρίσκονται. Έτσι, όταν πρόσφατα εμφανίστηκε σε κάποιο πνευματικό του τέκνο στην Χαβάη, εκείνος απόρησε λέγοντας: «Μα, Γέροντα, είσαι και εδώ εσύ»; Αυτός μειδίασε και του απάντησε: «Τώρα, πηγαίνω παντού παιδί μου»!
Ο Γέροντας Ιωσήφ έζησε σε μια περίοδο παρακμής του αγιορειτικού μοναχισμού και γενικότερα του ορθόδοξου μοναχισμού. Βέβαια δεν έλειπαν οι εξαιρέσεις, αλλά αυτές ήταν ελάχιστες. Εξάλλου σ’ ένα όραμα που είχε δει ο νεαρός τότε μοναχός Ιωσήφ όταν άγγελοι τον έφεραν να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή με τους αντιμέτωπους στο απέναντι στρατόπεδο δαίμονες, μαζί του ήταν ακόμη ένας ή δύο.
Ο όσιος Γέροντας εισήγαγε με τον εμπειρικό τρόπο ζωής του ξανά την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά περί ησυχασμού στον σύγχρονο αγιορειτικό και εν γένει στον ορθόδοξο μοναχισμό. Η διδασκαλία του ήταν εφάμιλλη των νηπτικών Πατέρων της Φιλοκαλίας, αλλά και του αγίου Ισαάκ του Σύρου του οποίου τα έργα τα είχε ως εγκόλπιο. Η παρουσία του ως γνησίου εκφραστού της νηπτικής Πατερικής παραδόσεως δημιούργησε ρεύμα προσελεύσεως για τον σύγχρονο αγιορειτικό μοναχισμό.
Ο Προηγούμενος της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, Γέροντας Αιμιλιανός, που ενστερνίσθηκε την διδασκαλία του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού και την μετέδωσε στα πολυπληθή πνευματικά του τέκνα, γράφει για τον Γέροντα: «Ο μακαριστός Γέρων Ιωσήφ Ησυχαστής αποτελεί καύχημα διά την νεωτέραν αγιορειτικήν ιστορίαν, ότε εις καιρούς δυσχειμέρους ανενέωσε την αιωνόβιον ησυχαστικήν και προσευχητικήν εμπειρίαν εν τω Αθω και, διά της συντόνου και αδιαλείπτου ασκήσεως και της πνευματικής αγωγής και διδασκαλίας των τέκνων αυτού, προητοίμασε μίαν νέαν γενεάν της αειρόου ευχής του Ιησού, με ακτινοβολίαν πέραν των ορίων της Ελλάδος».
Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιος Μαντζαρίδης, θεωρεί ως πρωτοπόρο για την ανάκαμψη του συγχρόνου αγιορειτικού μοναχισμού τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή. Ο Ελληνοαμερικανός βυζαντινολόγος καθηγητής Κωνσταντίνος Καβαρνός τόσο ενθουσιάστηκε από μία συνομιλία, που είχε με τον Γέροντα το 1958, ώστε γράφει ότι, «μέ εντυπωσίασε ως ένας αυθεντικός νηπτικός Πατέρας, ένας αληθινός άγιος».
Όταν γνωρίσαμε τον Γέροντα Σωφρόνιο στο Έσσεξ Αγγλίας και του αναφέραμε για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, αναφώνησε με έμφαση· «τον είχα γνωρίσει, και είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν απέναντι σ έναν πνευματικό στρατηγό».
Ένας άλλος αγιορείτης Γέροντας μάς ανέφερε ότι όταν τον συνάντησε, νόμισε ότι γινόταν σεισμός, από την ενέργεια της ευχής του μακαρίου Γέροντος. Όπως μας έλεγε και ο μακάριος Γέροντας Παΐσιος στενοχωριόταν πολύ που δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την επιθυμία του να γνωρίσει τον Γέροντα Ιωσήφ, όταν αυτός ακόμη ζούσε. Ο μακαριστός Γέροντας Χερουβείμ, κτίτορας της Ιεράς Μονής Παρακλήτου στον Ωρωπό Αττικής, όταν μόναζε στην Σκήτη της Αγίας Αννας, έλεγε ότι η συνοδία του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού αποτελούσε τις πνευματικές προφυλακές της Σκήτης. Ο μακαριστός πατήρ Ιερώνυμος από την Αίγινα έτρεφε ιδιαίτερη ευλάβεια για τον Γέροντα μετά από μία συνάντησή τους.
Στον μακάριο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή ανάγεται σήμερα η πνευματική πατρότητα έξι Ιερών Μονών του Αγίου Όρους και πολλών άλλων εντός και εκτός Ελλάδος. Πνευματικά εγγόνια του Γέροντος είναι Γέροντες και πνευματικοί καθοδηγητές σε πολλά γυναικεία και ανδρικά μοναστήρια της Ελλάδος και της Κύπρου. Στην Αμερική, ο Γέροντας Εφραίμ Προηγούμενος της Μονής Φιλοθέου, ένας από τους υποτακτικούς του μακαρίου Γέροντος Ιωσήφ, έχει ιδρύσει 16 μοναστήρια με κύριο κέντρο αυτό του Αγίου Αντωνίου στην έρημο της Αριζόνας, το οποίο αποτελεί μία πραγματική πνευματική όαση για τους ορθοδόξους πιστούς της Αμερικής.
Υπολογίζεται ότι από την “ρίζα” του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού προέρχονται άμεσα, περισσότεροι από 800 μοναχοί και μοναχές. Επειδή το προγνώριζε αυτό ο Γέροντας δεν επέτρεψε στους υποτακτικούς του μετά τον θάνατό του να ζήσουν μαζί, αλλά τους χώρισε· ήξερε ότι αυτοί θα γίνουν οι Ηγούμενοι και Γέροντες μεγάλων κοινοβίων.
Ένας ενάρετος μοναχός που ονομαζόταν Παρθένιος και ζούσε στο Κίεβο, όταν έγινε μεγαλόσχημος, ζήτησε από την Παναγία να του αποκαλύψει το νόημα του μεγάλου τούτου σχήματος και η Θεοτόκος εμφανίστηκε και του είπε ότι ο μοναχός είναι ευχέτης υπέρ όλου του κόσμου. Και ακριβώς σε αυτήν την προσευχή υπέρ του κόσμου έγκειται η μεγάλη προσφορά του μοναχισμού για τον κόσμο.
Ο Γέροντας Ιωσήφ τον περισσότερο χρόνο της ζωής του, τον αφιέρωσε στην προσευχή υπέρ του κόσμου. Αφού ελευθερώθηκε από τα δεσμά των παθών και έγινε «καθαρός τη καρδία», κατέστη το δοχείο εκείνο της Χάριτος, στο οποίο ενεργούσε η προσευχή υπέρ σωτηρίας του κόσμου. Ένιωθε τον πανανθρώπινο πόνο και τον ανέβαζε με την προσευχή του στον θρόνο του Θεού για να έλθει η λύτρωση στον κάθε θλιβόμενο άνθρωπο.
Συνεχίζεται…
