Παιδιά και διαζύγιο

«…Τα παιδικά μου σβήσε, Μνήμη….

Κι όσο φριχτά και νάναι τ’ άλλα, τ’ αντέχω!»

ΗΡ. Ν. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

Αν προσπαθούσαμε να συνοψίσουμε, σε μερικές πρακτικές προτάσεις, όσα θα μπορούσαν να συμβάλουν στο να γίνει λιγότερο οδυνηρό για τα παιδιά το τραύμα από το διαζύγιο των γονιών τους και να είναι, κατά συνέπεια, λιγότερο παραμορφωτικές οι αντίστοιχες ουλές, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στα πιό κάτω:

• Είναι πολύ σημαντικό να μην βιώνει το παιδί σκηνές συγκρούσεων και εχθρότητας μεταξύ των γονιών, τόσο πριν όσο και μετά από το διαζύγιο.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να χωρίσει κανείς και όποιος γονιός αγαπάει πραγματικά το παιδί του πρέπει να επιλέγει τον πιο πολιτισμένο.

• Είναι ανάγκη, μετά από το διαζύγιο, να υπάρχει συνεννόηση και κοινή στάση των γονιών σχετικά με τα θέματα που αφορούν στο παιδί.

• Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν καλές συναισθηματικές σχέσεις του παιδιού και με τους δυό γονείς. Γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε όσα ο κάθε γονιός λέει για τον άλλο, τόσο στο ίδιο το παιδί, όσο και μπροστά του σε τρίτους. Το παιδί έχει ανάγκη και θέλει να εξακολουθήσει να αγαπάει και να εκτιμάει αυτούς τους δύο ανθρώπους, που δεν θα πάψουν ποτέ να είναι οι γονείς του. Επομένως, πονάει και απογοητεύεται όταν ακούει, από τον ένα για τον άλλον, απαξιωτικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς.

• Είναι απαραίτητες οι συνεπείς και συχνές επισκέψεις του γονιού που δεν έχει την επιμέλεια του παιδιού και η δημιουργία μιας ευχάριστης και άνετης ατμόσφαιρας μεταξύ τους. Έτσι, το παιδί θα έχει την ευκαιρία και την ενθάρρυνση να επικοινωνεί ουσιαστικά με τον γονιό αυτόν και να του ανοίγει την καρδιά του.

• Είναι ολέθριο να αισθάνεται το παιδί ότι «έχει γίνει το μπαλάκι που πετάει ο ένας γονιός στον άλλον». Εξ ίσου ολέθριο είναι το να χρησιμοποιείται ως μέσον εκβιασμού ή ως πληροφοριοδότης του ενός γονιού για τον άλλον.

• Πολύ αρνητικά αποτελέσματα έχει το να αρχίσει ένας ανελέητος ανταγωνισμός μεταξύ των γονιών – συνήθως με ανεξέλεγκτες παροχές ή ανοχές – προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη αγάπη του παιδιού προς τον έναν από τους δύο, ή για να απαλλαγούν οι ίδιοι οι γονείς από τυχόν αισθήματα ένοχης απέναντι στο παιδί που έχουν τόσο πικράνει. Η αγάπη, όμως, δεν μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα δωροδοκίας και το παιδί πολύ γρήγορα θα καταλάβει ότι μπορεί να εκμεταλλεύεται μία τέτοια κατάσταση. Και θα το επιχειρήσει χωρίς κανένα δισταγμό.

• Εξαιρετικά μεγάλη προσοχή χρειάζεται να δοθεί σ’ αυτά που βλέπει, ακούει και ζει το παιδί, όταν συμβεί να εμπλακούν καινούργιοι σύντροφοι στη ζωή των διαζευγμένων γονιών. Μεγάλη, επίσης, προσοχή απαιτείται στο πως συμπεριφέρονται οι γονείς στα παιδιά των νέων συντρόφων τους, αν υπάρχουν, και πως αισθάνονται, αντίστοιχα, τα δικά τους παιδιά.

• Τέλος, πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι γονείς ότι, εφ’ όσον υπάρχουν παιδιά, η ευθύνη τους απέναντι τους είναι ισόβια και κανένα διαζύγιο, όσο δικαιολογημένο κι αν είναι, δεν είναι δυνατόν να διακόψει ή να καταργήσει οριστικά αυτήν την ευθύνη. Μέσα σ’ αυτήν την ευθύνη, οι γονείς υποχρεούνται να ενσωματώσουν και την ειλικρινή προσπάθεια τους στο να διευκολύνουν το αθώο και ανυπεράσπιστο , από τις όποιες αποφάσεις τους, παιδί τους, ώστε να προσαρμοστεί, με όσο γίνεται μικρότερο τραύμα, στην τραγική γι’ αυτό κατάσταση που αυτοί και μόνον αυτοί προκάλεσαν.

* * *

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλά ακόμα θα ήταν δυνατόν να λεχθούν, σχετικά με το τόσο σημαντικό αυτό θέμα. Πιστεύω όμως πως, τελικώς, ίσως όλα να περιλαμβάνονται σε μία και μόνο φράση. Αυτήν που συχνά αναφέρεται σε κείμενα με ανάλογους προβληματισμούς και λέει: «Αν τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα νά κυβερνήσουν τον κόσμο, σίγουρα το διαζύγιο θα είχε διά νόμου χαρακτηριστεί ως βαρύ ποινικό αδίκημα».

(Μερόπης Ν. Σπυροπούλου, Οικογένεια ώρα μηδέν; Εκδ. Αρχονταρίκι, Αθήνα 2007, σ.148-151)