Αίσθησις Ζωής Αθανάτου (9) – Ομιλίες για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή

Συνέχεια από (8)
Αρχιμ. Εφραίμ, Καθηγουμένου Ι. Μ. Μονής Βατοπαιδίου

Υπολογίζεται ότι από την “ρίζα” του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού προέρχονται άμεσα, περισσότεροι από 800 μοναχοί και μοναχές. Επειδή το προγνώριζε αυτό ο Γέροντας, δεν επέτρεψε στους υποτακτικούς του μετά τον θάνατό του να ζήσουν μαζί, αλλά τους χώρισε· ήξερε ότι αυτοί θα γίνουν οι Ηγούμενοι και Γέροντες μεγάλων κοινοβίων.

Η αγάπη του προς τον μοναχισμό εκδηλώνεται και μετά τον θάνατό του. Μέχρι και σήμερα εμφανίζεται σε επώνυμους νέους και τους προτρέπει να ακολουθήσουν τον μοναχισμό. Εμφανίζεται σε πολλούς μοναχούς και τους παρηγορεί στις θλίψεις τους. Σε ένα μοναχό μάλιστα είπε ότι η οδός για την σωτηρία είναι η νήψη και η εσωτερική πνευματική εργασία. Με κάποιον αγιορείτη Ηγούμενο είχαν συζήτηση για πνευματικά θέματα για πολλή ώρα.

Ένα συγκλονιστικό γεγονός αποτελεί η εμφάνισή του σε μία κοπέλλα που ήθελε να γίνει μοναχή και οι γονείς της αντέδρασαν με τον πιο φρικαλέο τρόπο. Η κοπέλλα αυτή σπούδαζε στην Θεσσαλονίκη, και όταν επέστρεψε για την εορτή των Χριστουγέννων στο οικογενειακό σπίτι της στην Αθήνα, οι γονείς της που πληροφορήθηκαν ότι ήθελε να γίνει μοναχή, έφθασαν σε τέτοιο σημείο ξυλοδαρμού που αναγκάστηκαν να την πάνε στο Νοσοκομείο από την ακατάσχετη αιμμοραγία και το σπάσιμο των πλευρών και του χεριού της. Η ψυχολογική κατάσταση της νεαρής δεν μπορεί να περιγραφεί· συνέχεια έκλαιγε με λυγμούς. Το βράδυ όμως άνοιξε η πόρτα του δωματίου που νοσηλευόταν και εμφανίστηκε ο Γέροντας Ιωσήφ· την ρώτησε, γιατί στενοχωριέται τόσο, και της είπε: «Μη φοβάσαι, κάνε λίγο ακόμη υπομονή· η Παναγία θα σε καλέσει κοντά της», και εξαφανίστηκε. Τα πράγματα τελικά εξελίχθησαν όπως προείπε ο Γέροντας.

Ο μακαριστός πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς έλεγε ότι η ουσία του Χριστιανισμού είναι ο μοναχισμός, και όταν υπάρχει αναγέννηση του μοναχισμού, τούτο σημαίνει αναγέννηση σε όλο το Χριστεπώνυμο πλήρωμα. Ένας ενάρετος μοναχός πού ονομαζόταν Παρθένιος και ζούσε στο Κίεβο, όταν έγινε μεγαλόσχημος, ζήτησε από την Παναγία να του αποκαλύψει το νόημα του μεγάλου τούτου σχήματος, και η Θεοτόκος εμφανίστηκε και του είπε ότι ο μοναχός είναι ευχέτης υπέρ όλου του κόσμου. Και ακριβώς σε αυτήν την προσευχή υπέρ του κόσμου έγκειται η μεγάλη προσφορά του μοναχισμού για τον κόσμο.

Ο Γέροντας Ιωσήφ αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο της ζωής του στην προσευχή υπέρ του κόσμου. Αφού ελευθερώθηκε από τα δεσμά των παθών και έγινε «καθαρός τη καρδία», κατέστη το δοχείο εκείνο της Χάριτος, στο οποίο ενεργούσε η προσευχή υπέρ σωτηρίας του κόσμου. Ένιωθε και κοινωνούσε με τον πανανθρώπινο πόνο και με την προσευχή του τον ανέβαζε στον θρόνο του Θεού, για να έλθει η λύτρωση στον κάθε θλιβόμενο άνθρωπο.

Ο τέλειος μοναχός επωμίζεται εκούσια την πανανθρώπινη ευθύνη για το κακό που υπάρχει στον κόσμο. Θέτει τον εαυτό του κάτω από όλους τους ανθρώπους και όλη την κτίση και αισθάνεται ότι είναι ο χειρότερος, ο αμαρτωλότερος. Από αυτό το βάθος αυτομεμψίας εκζητεί το έλεος του Θεού για όλα τα κτίσματα του Θεού, γιατί αισθάνεται υπεύθυνος για τις θλίψεις και την αμαρτωλότητα του ανθρωπίνου γένους. Με την «Γεθσημάνιο» αυτήν προσευχή του αποκτά την κατάσταση του Χριστού. Όπως ο Χριστός φέρει μέσα του όλη την ανθρωπότητα, έτσι και αυτός πλατύνεται, αγκαλιάζει όλο τον κόσμο και γίνεται παγκόσμιος κατ εικόνα της παγκοσμιότητος του Χριστού. Γνωρίζουμε ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν τέτοιοι μοναχοί, οι οποίοι αναλώνουν την ζωή τους στην προσευχή υπέρ του κόσμου. Και πόσο ανάγκη έχει αυτές τις ημέρες, όλη η ανθρωπότητα από τις προσευχές τους, για τις δύσκολες στιγμές πού περνά!

«Κάποτε», όπως αναφέρει ο βιογράφος του μακαρίου Γέροντος, «τον έβλεπα να αγωνιά και τον ρωτούσα τι συμβαίνει, και μου απάντησε με πόνο ότι κάποιο γνωστό πρόσωπο πάσχει και ζητά βοήθεια». Δεν μπορούσε να ακούσει κάτι λυπηρό για κάποιον αδελφό και να μην κλάψει, να μην προσευχηθεί γι’ αυτόν. Ζητούσε από τον Χριστό να μην τον βάλει στον Παράδεισο, αν δεν έβαζε πρώτα και τον αδελφό, αν δεν έδινε την παρηγορία Του και στον αδελφό. Η αγάπη και ο πόθος για την ψυχική ωφέλεια του πλησίον τον συνείχε. Η καρδία του από αυτήν την αγάπη είχε πλατυνθεί τόσο, ώστε να χωράει τον κάθε άνθρωπο. Όλο του το είναι είχε διευρυνθεί από την προσευχή υπέρ του κόσμου. Παρόλο που ήταν πολύ αυστηρός –θά λέγαμε ανελέητος– προς τον εαυτό του, έδειχνε μεγάλη συμπάθεια και ευσπλαγχνία προς τον πλησίον. Αυτό αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γνησίου ορθοδόξου ασκητού.

Η αγάπη προς τον πλησίον τον ανάγκασε πολλές φορές και μετά τον θάνατό του να εμφανίζεται και να βοηθά τους πιστούς. Ενδεικτικά αναφέρουμε για μία κυρία από την Κρήτη, την οποία είχαν δελεάσει οι Χιλιαστές με την αιρετική διδασκαλία τους να αρνηθεί την ορθόδοξη πίστη. Ένα βράδυ εμφανίστηκε ο Γέροντας στο σπίτι της και άρχισε να την κατηχεί, έπειτα την παρουσίασε ενώπιον του Χριστού, και αυτή εν Πνεύματι Αγίω γνώρισε την μοναδική αλήθεια που βρίσκεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Την επομένη ημέρα αυτή η κυρία είδε σε κάποιο βιβλιοπωλείο την φωτογραφία του Γέροντος και έμαθε ότι ήταν ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής, που είχε κοιμηθεί πριν αρκετά χρόνια.

Όταν γνωρίσαμε τον Γέροντα Σωφρόνιο στο Έσσεξ και του αναφέραμε για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, αναφώνησε με έμφαση, «τον είχα γνωρίσει, και είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν απέναντι σ’ έναν πνευματικό στρατηγό…».

Ένας άλλος αγιορείτης Γέροντας μας ανέφερε ότι, όταν τον συνάντησε, νόμισε ότι γινόταν σεισμός, από την ενέργεια της ευχής του μακαρίου Γέροντος.

Όπως μας έλεγε και ο μακάριος Γέροντας Παΐσιος, στενοχωριόταν πολύ που δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την επιθυμία του να γνωρίσει τον Γέροντα Ιωσήφ, όταν αυτός ακόμη ζούσε.

Ο μακαριστός Γέροντας Χερουβείμ, κτίτορας της Μονής Παρακλήτου στον Ωρωπό Αττικής, όταν μόναζε στην Σκήτη της Αγίας Αννας, έλεγε ότι η συνοδία του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού αποτελούσε τις πνευματικές προφυλακές της Σκήτης.

Ο μακαριστός πατήρ Ιερώνυμος από την Αίγινα έτρεφε ιδιαίτερη ευλάβεια για τον Γέροντα μετά από μία συνάντησή τους.

Ο ορθόδοξος μοναχισμός στην πραγματική του διάσταση, ακόμη και στις έσχατες ημέρες που ζούμε, αποτελεί έναν οδοδείκτη προς τον Ουρανό. Είναι ευχής έργο, και τούτο σίγουρα έγινε με τις πρεσβείες του οσιωτάτου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού, ότι η ιστορική Μονή του Μαχαιρά, η οποία αισίως εορτάζει την από 800 χρόνων ίδρυσή της, επανδρώθηκε και αναβαθμίστηκε πνευματικά την τελευταία δεκαετία.

Έτσι νομίζουμε ότι οι άγιοι Κτίτορες της Ιεράς Μονής του Μαχαιρά, Νεόφυτος, Ιγνάτιος, Προκόπιος και Νείλος· οι οσιομάρτυρες κατά την Φραγκοκρατία, Γεννάδιος και Γεράσιμος· ο εθνομάρτυρας κατά την Τουρκοκρατία, Κυπριανός· αλλά και η υπόλοιπη χορεία των γνωστών και αφανών Αγίων της Μονής εορτάζουν και αυτοί αυτές τις ημέρες την επέτειο. Δικαίως όμως πανηγυρίζει μαζί με αυτούς και ο μακάριος Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής, ο οποίος μπορεί να καυχάται ενώπιον του θρόνου του Θεού για τα πνευματικά «έκγονά του».

Ο όσιος Γέροντας Ιωσήφ, με την ευλογημένη από τον Θεό βιοτή του, μας άφησε ένα δείγμα ορθοδόξου ασκητικής γνησιότητος. Πολλά προσέφερε στον αγιορειτικό μοναχισμό και γενικά στον ορθόδοξο μοναχισμό στο παρελθόν και στο παρόν, αλλά φρονούμε ότι θα συνεχίσει να προσφέρει και στο μέλλον, αν εμείς μελετούμε τον βίο του, ενστερνιζόμεθα και εφαρμόζουμε την διδασκαλία του, και ζητούμε τις αγίες του ευχές.

Συνεχίζεται…