Αίσθησις Ζωής Αθανάτου (1)- Ομιλίες για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή από τον Αρχιμανδρίτη Εφραίμ, Καθηγούμενο της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Με ιδιαίτερη συγκίνηση και χαρά δέχθηκα την πρόταση του αγαπητού μου αδελφού αρχιμανδρίτου Εφραίμ, Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Αγίου Όρους, να προλογίσω το καινούργιο βιβλίο-έκδοση της Ιεράς Μονής με τον τίτλο: «Αίσθησις ζωής αθανάτου – Ομιλίες για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή».

Αν και αισθάνομαι βαθύτατα την ακαταλληλότητά μου να μιλώ για έναν σύγχρονο άγιο της Εκκλησίας μας, «της ερήμου πολίτην και εν σώματι άγγελον», τον αείμνηστο Γέροντα και πνευματικό γενάρχη και ημών των αναξίων, εν τούτοις δέχθηκα να πω δυο λόγια ως πρόλογο στο βιβλίο αυτό, όχι για να τιμήσω τον υπό του Θεού τετιμημένο μακάριο Γέροντα Ιωσήφ, αλλά για να λάβω από αυτόν ευλογίαν και Χάριν εντρυφώντας στις εμβριθείς και ωφέλιμες μελέτες του Καθηγουμένου αρχιμανδρίτου Εφραίμ, που αποπνέουν εκ της ερήμου του Αθωνος το καθαρό άρωμα του Αγίου Πνεύματος.

Παρά το ότι αισθανόμαστε ξερά κλωνάρια, όμως καυχόμεθα για την ρίζα, όχι κοσμικά, αλλά μοναχικά, ελπίζοντας στις ευχές του μακαριστού παππού μας, «ου αναθεωρούντες την αναστροφήν» προσπαθούμε «μιμήσασθαι την πίστιν» (βλ. Εβρ. 13,7).

Η ζωή του οσιωτάτου Γέροντος, οι γλυκύτατοι λόγοι του, το ζωντανό σε μας παράδειγμα των μαθητών του και Γερόντων μας, αλλά και η παρουσία του με τις άγιες ευχές του, έθρεψαν και στήριξαν όχι μόνο εμάς αλλά τις χιλιάδες ήδη πνευματικά παιδιά του, που καθημερινά τον επικαλούνται και τον αγαπούν, και αγωνίζονται να τηρήσουν την διδασκαλία του και να μιμηθούν το άγιο παράδειγμά του.

Είμεθα εσαεί ευγνώμονες. Ό,τι και αν πούμε, ό,τι και αν κάνουμε, το χρέος μας σε αυτόν τον πνευματικό μας πατέρα δεν θα ξοφληθεί ποτέ. Και η ευθύνη μας έναντι Θεού και ανθρώπων είναι βαρύτατη.

Γι’ αυτό καλώς πράττει η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και εκδίδει το θαυμαστό αυτό βιβλίο, σαν μικρό δείγμα ευγνωμοσύνης για την μεγάλη ευλογία, που οι ευχές του μακαρίου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού της έδωσαν. Και κάνει όλους μας μετόχους της ευλογίας αυτής η ανάγνωση των λόγων του Καθηγουμένου.

Σε μας μένει να φανούμε πραγματικά τέκνα τέτοιου πατέρα. Η ζωή του, οι λόγοι του, το παράδειγμά του είναι για μας κριτές των πράξεών μας.

Μη έχοντας όμως την δική του πρόθεση και δύναμη τον παρακαλούμε να μας δώσει αυτός με τις άγιες ευχές του μετάνοια και ησυχία πνευματική, ώστε η αγάπη του Χριστού μας –δι’ αδιαλείπτου ευχής ευρισκομένη– να φλέγει πάντοτε τις καρδιές μας.

Ταις αυτού αγίαις πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.

Ο Μητροπολίτης Λεμεσού

Αθανάσιος

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Kάποιος μαθητής του αγίου Γρηγορίου του Σιναΐτου, που ζούσε στην Σκήτη του Μαγουλά Αγίου Όρους, παρακαλούσε την Θεοτόκο να του πει πόσοι είναι οι Αθωνίτες άγιοι, και Αυτή του εμφανίσθηκε σε όραμα και του είπε: «Αν ήταν δυνατόν να μετρήσεις τα άστρα του ουρανού, τότε θα μπορούσες να μετρήσεις και τους προαπελθόντας αγίους Αθωνίτες Πατέρες. Κατά τους εσχάτους όμως χρόνους θα είναι ακόμη περισσότεροι».

Είναι γεγονός ότι οι αφανείς άγιοι είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που γνωρίζουμε, από αυτούς που έχει κατατάξει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στο αγιολόγιό της. Τους αφανείς αυτούς αγίους, οι οποίοι ευαρέστησαν τον Θεό και έχουν καταταγεί στην θριαμβεύουσα Εκκλησία, τους γνωρίζει μόνο ο Θεός, αλλά θα μας φανερώσει την πραγματική τους δόξα ο Χριστός μετά την Δευτέρα Παρουσία Του.

Ο γνήσιος αγιορείτης μοναχός θέλει να ζει «εν τω κρυπτώ», στην αφάνεια. Προσπαθεί επιμελώς να κρύβει την αρετή του, δεν επιζητεί καμμία αναγνώριση στην ζωή αυτή. Με τέτοιο τρόπο έζησε και ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης. Όταν ζούσε, οι περισσότεροι νόμιζαν ότι ήταν ένας απλός μοναχός, ήταν όμως μέγας ενώπιον του Θεού. Και μόνο μετά τον θάνατό του, και ιδιαίτερα εξαιτίας του βιογράφου του αειμνήστου Γέροντος Σωφρονίου, αλλά και των λίγων γραφών του που και αυτές ο μακάριος Γέροντας Σωφρόνιος μας διέσωσε, αναδείχθηκε η αγία βιοτή του.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τον μακάριο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, τον αγιορείτη αυτόν μοναχό, που έζησε περίπου σαράντα χρόνια στο Άγιον Όρος μέσα στην αφάνεια. Είκοσι χρόνια μετά από την κοίμησή του δημοσιεύονται μερικές επιστολές και ο βίος του, ώστε να γίνει γνωστή στον κόσμο η διδασκαλία και ο εν Χριστώ ενάρετος βίος του.

Ο άνθρωπος μέσα στην ιστορική του πορεία με την μεταβολή και εναλλαγή των πολιτισμικών εποχών παραμένει ο αυτός με αμαυρωμένο και ανεξάλειπτο το «κατ’ εικόνα». Ο μακάριος Γέροντας έχοντας βαθιά συνείδηση ότι ο άνθρωπος δεν αποτελεί πρόσκαιρο δημιούργημα, αλλά είναι προσκεκλημένος για την αιωνιότητα, πόθησε και κοπίασε σκληρά για την απόκτησή της. Ο άνθρωπος, που περικλείει ένα ανεξάντλητο μυστήριο με αιώνιες προεκτάσεις, καταξιώνεται στην ένωσή του με τον Θεό, στην εμπειρική γνώση του Θεού. Αυτήν την γνώση ο μεγάλος ησυχαστής αββάς Ισαάκ ο Σύρος, του οποίου τα έργα ο μακάριος Γέροντας Ιωσήφ είχε ως το προσφιλέστατό του εγκόλπιο, την ονομάζει «αίσθησιν ζωής αθανάτου».

Η γνώση του Θεού δεν είναι εγκεφαλική, διανοητική προσέγγιση, αλλά εν αισθήσει κοινωνία με τον Θεό διά της Χάριτός Του. Στην κοινωνία αυτή μετέχει όλος ο άνθρωπος, νους-καρδία, ψυχή-σώμα, ώστε η ζωή του Θεού να γίνεται και ζωή του ανθρώπου. Ο μακάριος Γέροντας Ιωσήφ γνωρίζοντας εκ πείρας αυτήν την «υπέρ αίσθησιν» αίσθηση της αθανάτου ζωής μπορούσε να ομιλεί με αυθεντία περί της θείας Χάριτος –«η θεία Χάρις κατά μέθεξιν την εμήν είναι…»– αλλά και να κατευθύνει στα μονοπάτια της τους «θέλοντας σωθήναι».

Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να υπερβεί το επίπεδο της εγκοσμιότητος, για να αναχθεί στον χώρο της ελευθερίας του πνεύματος. Νομίζουμε ότι ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής προβάλλει στον σύγχρονο άνθρωπο την οδό για την αληθινή ζωή, πού μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε πραγματικό άνθρωπο, σε αληθινό πρόσωπο κατ’ εικόνα του Θεανθρώπου Χριστού.

Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει συλλογή ομιλιών και άρθρων, που σχετίζονται με τον μακάριο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή και δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε συλλογικούς τόμους και περιοδικά. Με την ευκαιρία της εκδόσεως αυτής έγιναν ορισμένες προσθαφαιρέσεις και βελτιώσεις. Ο αναγνώστης θα συναντήσει αναπόφευκτα και κάποιες επαναλήψεις εξαιτίας της κοινής αναφοράς των ομιλιών.

Συνεχίζεται…