Από τη ζωή μας στο Άγιον Όρος – Η χάρις των αγίων λειψάνων και εικόνων (ομιλία Γέροντος Εφραίμ Βατοπαιδινού)

VatopaidiFriend: Μετά από επιθυμία πολλών αναγνωστών της ιστοσελίδας μας θα αναρτήσουμε διάφορες ομιλίες του Γέροντα Εφραίμ, Καθηγουμένου της I. Μ. Μονής Βατοπαιδίου. Η συγκεκριμένη ομιλία έγινε ακριβώς πριν από πέντε χρόνια στις  7-10-2004 Εορτή των Αγίων Σεργίου και Βάκχου στην Κραϊόβα της Ρουμανίας

Ήθελα να σας πω, μετά από το ντοκιμαντέρ που είδατε, ότι το Άγιον Όρος είναι ένας τόπος με μια αγία ιδιαιτερότητα. Εμείς -αυτή τη στιγμή σας εξομολογούμαι- είμαστε εκεί περισσότερο από είκοσι τέσσερα χρόνια και δεν έχουμε εξοικειωθεί με τον τόπο. Και πολλές φορές προβληματίζομαι και λέω «γιατί;». Και ο λόγος είναι ότι εκεί στο Άγιον Όρος γίνεται ένα σκάψιμο. Γίνεται μια έρευνα. Γίνεται μια μεγάλη εργασία. Όσο ο άνθρωπος καθαρίζει την καρδιά του, τόσο και ανακαλύπτει νέα πράγματα, έχει νέες ειδήσεις δηλ. έχει νέες εμπειρίες. Έχει μια «καινή», καινούρια αίσθηση της χάριτος. Γι’ αυτό και τώρα που απουσιάζουμε τρεις ήμερες από το Άγιον Όρος, έχομε την αίσθηση ότι απουσιάζουμε τρεις μήνες.

Πολλές φορές έρχονται και μας ερωτούν διάφοροι άνθρωποι, με καλή θέληση ασφαλώς; «Δεν βαριέστε που μένετε στο Άγιον Όρος;». Έχετε ένα πρόγραμμα, το οποίο είναι το ίδιο κάθε μέρα. Κάθε μέρα έχετε όρθρο. Κάθε μέρα έχετε Θ. Λειτουργία. Κάθε μέρα έχετε διακονία. Κάθε μέρα έχετε Εσπερινό, Τράπεζα, Απόδειπνο και πηγαίνετε μετά στο κελλί σας. Δεν βαριέστε τη ρουτίνα της επανάληψης. Εμείς γελάμε απαντώντας σ’ αυτούς.

Τους λέμε ότι ο μοναχισμός δεν είναι αυτό που φαίνεται, αλλά αυτό που δεν φαίνεται. Που δεν ψηλαφάται. Που δεν τον βλέπουν τα ανθρώπινα μάτια και η ανθρώπινη λογική. Είναι μία κατάσταση «υπέρ λόγον», «υπέρ έννοιαν». Και ακριβώς μέσα στο μοναχισμό, μέσα στην ακολουθία, μέσα στην προσευχή, στη Θ. Λειτουργία ο μοναχός έχει αίσθηση της χάριτος. Νομίζω ότι η ψυχή που γνώρισε έστω και μια στιγμή την έλευση της χάριτος δεν μπορεί ποτέ στη ζωή της να αντικαταστήσει αυτή την εμπειρία, να αντικαταστήσει αυτή τη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό και όσον ο άνθρωπος προχωρεί, τόσο και έχει τέτοιες καταστάσεις. Γι’ αυτό λένε οι άγιοι Πατέρες, ότι ένα μοναστήρι είναι ένα μεγάλο γεγονός για μια τοπική Εκκλησία.

Ένας επίσκοπος που ήλθε στο Άγιον Όρος έλεγε.

«Έχω ορφανοτροφεία, έχω νοσοκομεία στη μητρόπολη μου».

Και του λέει ένας Γέροντας:

«Μοναστήρια έχεις;».

« Δεν έχω μοναστήρια».

Του λέει ο Γέροντας.  «Ξέρεις πώς είναι ή μητρόπολη σου; Είναι μία γυναίκα που παντρεύτηκε και είναι στείρα». Διότι ακριβώς το μοναστήρι είναι το κέντρο τής επαληθεύσεως της ευαγγελικής διδασκαλίας.

Ένας που πάει σ’ ένα μοναστήρι, και μάλιστα στο Άγιον Όρος, αισθάνεται κάτι αλλιώτικο. Και το αλλιώτικο που αισθάνεται, δεν είναι ρομαντισμός, δεν είναι αυτό που μερικοί λένε «αισθάνομαι ηρεμία». Ο τόπος είναι χαριτωμένος με αγιότατα λείψανα και αγιότατες εικόνες. Διότι πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα άγια Λείψανα χαριτώνουν τον τόπο. Γι’ αυτό και χάρηκα σήμερα που πήγαμε στον Εσπερινό και προσκύνησα στο καθεδρικό σας ναό την κάρα του Αγίου Νήφωνος, Αρχιεπισκόπου Κων/λεως, που είναι αγιορείτης. Έμεινε δε αρκετά χρόνια στη Μονή Βατοπαιδίου. Και ο μαθητής του Άγιος Μακάριος που είχε θείο έρωτα, πολύ μεγάλο, ζήτησε ευλογία να πάει να μαρτυρήσει. Από τη Μονή Βατοπαιδίου έφυγε και πήγε στη Θεσσαλονίκη και χάρισε το αίμα του με το μαρτύριο του στο Χριστό. Ο Άγιος Νήφων στη Μονή Βατοπαιδίου πληροφορήθηκε και είδε με το οπτικό της ψυχής του την ώρα που μαρτύρησε ο μαθητής του. Διότι πρέπει να ξέρομε ότι ένας αγιασμένος άνθρωπος έχει απεριόριστες δυνατότητες. Έχει απεριόριστη αίσθηση και απεριόριστη πνευματική όραση. Και είπε στους άλλους μαθητές του που ήταν εκεί: « Αδελφοί μου, τώρα ο αδελφός Μακάριος παρέδωσε τη ψυχή του με το μαρτύριο του στο Χριστό μας».

Προσκύνησα και τα λείψανα των σήμερα εορταζόντων Αγίων Σεργίου και Βάκχου, που για σας είναι μεγάλα όπλα. Πρέπει να γνωρίζετε ότι τα άγια λείψανα είναι κέντρο ιάσεως και θεραπείας ψυχής και σώματος. Γι’ αυτό και στο Άγιον Όρος η πρώτη επίσημη φιλοφρόνηση των μοναχών προς τους προσκυνητές είναι η παράθεση των αγίων λειψάνων για προσκύνηση και αγιασμό. Με αυτή τη φιλοφρονητική πνευματική συνάντηση, με ένα εμπειρικό τρόπο, λέμε στους προσκυνητές γιατί ήλθαμε στο Άγιον Όρος. Ήλθαμε στο Άγιον Όρος, όχι γιατί δεν είχαμε τίποτε να κάνομε. Όχι, όπως είπε κάποιος, ότι ερχόμαστε στο Άγιον Όρος μετά από ερωτική απογοήτευση ή διότι έχουμε πεσιμιστικές (απαισιόδοξες) ιδέες και συναισθήματα, αλλά μετά από κλήση του Θεού Λόγου, ο οποίος είναι «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας». Όπως είπε το «ακολουθεί μοι» στους δώδεκα Αποστόλους, συνεχίζει και σήμερα να το προσφέρει με ένα δυνατό και μυστικό τρόπο. Αφού ακούσαμε και εμείς αυτή τη φωνή εξήλθαμε «εκ της γης μας και εκ της συγγενείας μας» και πήγαμε στον τόπο αυτό που μας κάλεσε, όχι γιατί μισούσαμε τους γονείς μας, όχι γιατί ήμασταν δυσαρεστημένοι με την οικογένεια μας. Όταν η ψυχή δεχτεί αυτή τη πρόσκληση όλα τα θεωρεί δευτερεύοντα, και ο νους και η καρδιά της και όλο το μέλημα και η φροντίδα της είναι πως να υλοποιήσει αυτή τη πρόσκληση.

Λέμε στους προσκυνητές ότι ήλθαμε για να πετύχουμε τον αγιασμό μας. Διότι ο αγιασμός είναι εντολή σε όλους μας, αλλά ιδιαίτερα για τους μοναχούς. Αυτοί μέσα στην αμεριμνία, μέσα στην ησυχία, μέσα στην παρθενία και την υπακοή αφοσιώνονται και γίνονται δέκτες των μηνυμάτων του ουρανού, γίνονται δέκτες της χάριτος, γίνονται δέκτες των θείων δωρημάτων. Τότε αρχίζει η χάρις και έρχεται μέσα στον μοναχό. Και η χάρις αυτή επεκτείνεται μετά τη ψυχή και  στα σώματα. Γι’ αυτό και τα άγια Λείψανα πολλές φορές ευωδιάζουν. Η ευωδία των άγιων λειψάνων είναι η τρανή απόδειξη της ιδιαίτερης παρουσίας της χάριτος. Βγάζοντας και παραθέτοντας τα άγια Λείψανα στους πιστούς προσκυνητές που έρχονται στο Άγιον Όρος τους λέμε με ένα πάλι εμπειρικό τρόπο. «Αδελφοί μου, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα εργοστάσιο παραγωγής άγιων λειψάνων». Γι’ αυτό και τα άγια λείψανα είναι εκείνα που έλκουν τον άνθρωπο. Ασπαζόμενοι εμείς αυτά τα λείψανα αισθανόμαστε παράκληση, παρηγοριά, χαρμονή, χαρά, πληρότητα διότι επικοινωνούμε με τη χάρη, την οποίαν έχουν οι άγιοι μέσα στη ψυχή και τα σώματα τους. Γι’ αυτό και πρέπει να εκμεταλλευόμαστε την παρουσία των άγιων λειψάνων. Πρέπει να εκμεταλλευόμαστε την παρουσία των θαυματουργών εικόνων. Λυπήθηκα σήμερα γιατί κάποιος με πλησίασε και μου είπε, στα αγγλικά, «ότι εγώ δεν παραδέχομαι τις εικόνες. Και εσείς που προσκυνάτε τις εικόνες χωρίς να το καταλάβετε είστε ειδωλολάτρες. Του απάντησα, όσο μπορούσα στην αγγλική γλώσσα. Του είπα: «Κάνεις μεγάλο λάθος, διότι εμείς που προσκυνούμε τις εικόνες, δεν τις προσκυνούμε γιατί λατρεύομε το ξύλο, αλλά προσκυνούμε τη μορφή που είναι αγιασμένη. Και όπως λέγει ο Μ. Βασίλειος η τιμή και η προσκύνηση « επί το πρωτότυπο διαβαίνει». Απόδειξη ότι οι εικόνες πολλές φορές έκαναν πάρα πολλά θαύματα. Τις προσκυνούμε διότι θέλουμε να δώσουμε τιμή και δόξα σ’ αυτούς που είναι εικονισμένοι».

Δεν θα λησμονήσω, Σεβασμιότατε, ένα γεγονός το οποίο το λέω στην αγάπη σας.

Με πλησίασε μία κυρία στην Αθήνα και μου είπε το εξής θαυμαστότατο γεγονός. «Πήγα στην Κωνσταντινούπολη. Πήγα στην μεγάλη κλειστή αγορά που υπάρχουν φθηνά πράγματα. Αγόρασα ένα σκαλιστό ξύλινο κρεβάτι. Το πήρα στο σπίτι μου, το καμάρωσε όλη η οικογένεια μου, και είπαμε να βάλουμε το στρώμα για να κοιμηθούμε. Βάζω το στρώμα να κοιμηθώ. Μόλις ξάπλωσα στο κρεβάτι δεν μπορούσα να αντέξω. Ένοιωθα μια μεγάλη δυσφορία μέχρι σημείου που θα έβγαινε η ψυχή μου. Έψαξα να δω αν υπάρχει κάτι, ηλεκτρικό ρεύμα. Το ξήλωσε το κρεβάτι να δει τι συμβαίνει. Δεν βρήκε όμως τίποτε. Το ξαναφτιάχνει και βάζει το στρώμα. Ξαπλώνει και αισθάνεται ότι είναι πλαγιασμένη πάνω σε μια φωτιά. Σηκώνεται πάλι και ξαναδιαλύει το κρεβάτι. Κάτω από το στρώμα ήταν ένα μεγάλο ξύλο, που ήταν ντυμένο με κόντρα-πλακέ. Και τι νομίζετε ότι είχε κάτω από το ξύλο; Μια βυζαντινή εικόνα του Χριστού. Οι Τούρκοι για να πάρουν χρήματα κάλυψαν την εικόνα για να τη βάλουν στο κρεβάτι για να το πουλήσουν. Αυτό είναι γεγονός που συνέβη αυτή την περίοδο. Και επειδή δεν ήθελε η Χάρη του Θεού να πλαγιάζει και να καλύπτει την εικόνα της έδωσε αύτη τη δυσφορία για να την πείσει να ερευνήσει το κρεβάτι για να τιμηθεί η εικόνα.

Γι’ αυτό η παρουσία των εικόνων, η παρουσία των άγιων λειψάνων είναι πνευματικά όπλα, τα οποία αποδεικνύουν την παρουσία και σκέπη της χάριτος. Εμείς πρέπει να γονατίζομε μπροστά τους για να παίρνομε την « εξ ύψους» δύναμη. Και το Άγιον Όρος είναι χαριτωμένο και ένας από τους μεγάλους λόγους είναι η παρουσία των αμέτρητων αγίων λειψάνων και των πολλών θαυματουργών Θεομητορικών εικόνων που κοσμούν αυτό τον τόπο. Ξέρετε πόσο αισθητή είναι η χάρη;

Ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ο οποίος είχε ιδιαίτερη παρρησία στην Παναγία, την παρακάλεσε όταν ζούσε να μην κινδυνεύσει ποτέ από φωτιά το μοναστήρι της Λαύρας. Μου έλεγε κάποιος Λαυριώτης μοναχός, πριν λίγα χρόνια, ότι σε ένα κελί που ήταν ένα γεροντάκι σε προχωρημένη ηλικία και είχε σόμπα με ξύλα, του έπεσε το ξύλο κάτω στο πάτωμα και γύρω στις 2 μετά τα μεσάνυχτα έπιασε φωτιά το κελί. Κτύπησε μόνη της, θαυματουργικά, η μεγάλη καμπάνα της Μονής. Ξύπνησαν οι πατέρες και έσβησαν τη φωτιά και έτσι δεν επεκτάθηκε.

Με αυτά που σας είπα, θέλω να τονίσω ένα πράγμα. Ότι πρέπει να χαιρόμαστε που είμαστε μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πρέπει να χαιρόμαστε γιατί έχομε την αλήθεια. Πρέπει να χαιρόμαστε γιατί ψηλαφούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Πρέπει αύτη τη χάρη να την αποκτήσουμε όλοι μας. Δεν υπάρχει μοναχική και κοσμική πνευματικότητα. Όλοι μας έχομε το ίδιο ευαγγέλιο, την ίδια πίστη. Πρέπει να αγωνιζόμαστε και να ζητούμε «πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού». Παρόλο που εσείς στον κόσμο έχετε τις υποχρεώσεις σας τις επαγγελματικές, τις κοινωνικές, τις οικονομικές και τις διάφορες άλλες, δεν πρέπει να ξεχνάτε τον σκοπό της ζωής, ο οποίος σύμφωνα με τον Άγιο Σεραφείμ του Σαρώφ, ενός μεγάλου Ρώσου αγίου, που είναι οικουμενικός άγιος, «είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος». Γι’ αυτό ας εντασσόμαστε σωστά στην Εκκλησία. Να μη λησμονούμε την εξομολόγηση. Να μη λησμονούμε τη μετάνοια. Πρέπει ο άνθρωπος να μετανοεί συνεχώς. Η αληθινή μετάνοια δεν είναι η τυπική εξαγόρευση σ’ ένα πνευματικό μόνο. Δεν πρέπει να μένομε μέχρι εκεί. Πρέπει να έχομε μια αδιάλειπτη πενθική κατάσταση ενώπιον του Θεού. Λυπούμαι πολύ, το είπα και άλλου αυτό, ότι οι σχολαστικοί θεολόγοι έλεγαν και σε μας, όταν είμαστε μικρά παιδιά: «Να γίνετε καλά παιδιά για να σας αγαπά ο Θεός. Εάν δεν είστε καλά παιδιά δεν σας αγαπά ο Θεός». Πόσο αστείο πράγμα είναι αυτό! Να εξαρτάται η διάθεση του Θεού από την κατάσταση του άνθρωπου! Ο Θεός είναι η αυτοαγάπη, « ο Θεός αγάπη εστί». Ο Θεός αγαπά την Παναγία όπως αγαπά και το διάβολο. Το ίδιο. Άρα λοιπόν εμείς πρέπει να καθαρίσομε την καρδιά μας για να γίνομε δέκτες της χάριτος. Διότι ο κρουνός του Θεού είναι έτοιμος γι’ όλους. Πρέπει όμως εμείς με τον αγώνα τον πνευματικό «αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν Χριστόν», τηρώντας όλες τις εντολές του, να ανοίγουμε την καρδιά μας και αυτή τότε γίνεται έδρα της χάριτος του. Τότε γινόμαστε χαριτωμένοι. Το πένθος που έχομε λόγω της μετανοίας δεν είναι, όπως ισχυρίζονται μερικοί, κατάθλιψη. Η «κατά Θεόν» θλίψη είναι χαρμονή, είναι δύναμη, είναι χαρά, διότι η χαρά και η ειρήνη είναι καρποί του Αγίου Πνεύματος. Όταν λέμε ειρήνη δεν εννοούμε την απουσία του πολέμου, αλλά την παρουσία του Θεού στην καρδιά μας.

Εύχομαι με όλη μου τη ψυχή η Χάρις του Αγίου Πνεύματος να μας βοηθά και συνεχώς να μας προσθέτει πόθο στον πόθο ώστε πραγματικά να αγαπήσουμε τον Θεό, που είναι η πρώτη εντολή και τότε η ζωή μας θα έχει νόημα. Οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος υπέστησαν φοβερά βασανιστήρια για την αγάπη του Θεού. Αν διαβάσομε το βίο τους θα δούμε ότι πίσω από τα φρικτά βασανιστήρια υπήρχε αυτή η άρρητη γλυκύτητα της χάριτος, που δεν τους έκανε πεσιμιστές και απογοητευμένους, αλλά επιτυχημένους διότι η ζωή τους στεφανώθηκε με το μαρτύριο και πέτυχαν την αιώνιο ζωή. Διότι «αύτη εστίν η αιώνιος ζωή ίνα γινώσκουσι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν και ον απέστειλας τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν». Άρα λοιπόν και εμείς ας γνωρίζομε τον Χριστό, ας γνωρίσομε τη Χάρη του και τότε η ζωή μας θα είναι ευλογημένη και η παρουσία μας θα είναι μια αληθινή μαρτυρία Ιησού Χριστού, του αληθινού Θεού ημών. Αμήν.