Η ειρήνη των λογισμών (επιστολή του αειμνήστου Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)

Νέα Σκήτη, 16-11-1984

Στην ποθεινοτάτη μου κόρη εύχομαι πατρικώς,

Πήρα το γράμμα σου και απαντώ.

Τώρα ακόμη τόλμησες να χαρακτηρίσεις την επικρατούσα αθλιότητα; Σπλάχνο μου ποθεινότατο γνήσιο και αληθινό, άντεξες μέχρι τώρα να προσδιορίσεις την περιεκτική παλιανθρωπιά που βασιλεύει στους υποκριτάς που θηρεύουν με τον χριστιανικό μανδύα τις φαινομενικές κοινωνικές αξίες; Ο Θεός του πατρός μου να σας σκεπάζει από την λέπρα αυτή  που πανδήμως μαστίζει τον σύγχρονο άνθρωπο. Τα χνώτα του δράκοντος του αρχαίου του μέλλοντος πειράσαι την οικουμένη άρχισαν να μας προκαλούν ασφυξία και εμμετό και μένει σαν παρήγορο σημείο το περιλάλητο που οι άγγελοι είπαν τότε στον Λώτ «φεύγε εις Σηγώρ και διασώθητι».

Πράγματι, αλλοίμονο  στην νεάζουσα γενεά που θα βρεθεί στο κέντρο του στόχου, τι πρόκειται να συναντήσει! Και πάλιν ο Θεός απομένει η παρηγοριά. Και τώρα σου απαντώ σ’ αυτό που ρωτάς: «Ειρήνη των λογισμών και δυσκινησία προς το κακό και ακινησία του νου», είναι της ιδίας θέσεως και καταστάσεως, δηλαδή σημαίνουν το ίδιο, αν και φαίνονται να έχουν τρία πρόσωπα, και όλα προκύπτουν από την πνευματική προσευχή. Μετά το τέλος της θεωρίας του νου από την προσευχή το άμεσο αποτέλεσμα είναι η κατάσταση αυτή που ερωτάς. Πάντως είναι υψηλές καταστάσεις και μόνον στους κατόχους της θεωρητικής προσευχής δείχνονται. Αυτή την ώρα, κόρη μου, δεν υπάρχουν προσβολές ούτε πόλεμοι ούτε μάχες αλλά ο μερισμός των λαφύρων του προηγούμενου αιματηρού αγώνος. Καιρός θερισμού «ότι πορεύομενοι έκλαιον βάλλοντες τα σπέρματα αυτών και νυν εν αγαλλιάσει αίρουσι τα δράγματα αυτών».

Το άλλο που ρωτάς, πώς όταν η χάρις ενεργήσει και η ψυχή αισθανθεί ακινησία ή δυσκινησία προς τα πάθη και γενικά το κακό, δεν είναι τίποτε παράδοξο ή επικίνδυνο αυτό αλλά απλώς η φύση των πραγμάτων και δεν υπάρχει ούτε πλάνη ούτε κίνδυνος, με τη διαφορά μόνον ότι δεν θα μείνει μόνιμα η κατάσταση αυτή αλλά θα κρυφτεί και πάλι και θα βρεθεί σε λίγο ο άνθρωπος στο μέσον των πειρασμών και  θα διερωτάται μόνος του αν όντως είναι ο ίδιος ο εαυτός του ή κάποιος άλλος άγνωστος. Κάθε αντίληψις εκ μέρους της χάριτος προωθεί τον άνθρωπο σε βαθύτερους πειρασμούς και πρέπει ακριβώς να συνειδητοποιήσει απαράβατα ότι κάθε παρηγορία είναι ειδοποιητήριο για ετοιμασία σε νέο και ίσως σκληρότερο πειρασμό. Άρα δεν υπάρχει λόγος σκέψεως πώς να κρατηθεί μόνιμα η κατάσταση της χάριτος. «Είπα»,λέγει, «εν τη ευθυνία μου ου μη σαλευθώ. Συ δε έστρεψας το πρόσωπόν σου και εγεννήθην τεταραγμένος».

Κατά τα λοιπά τα δικά μας, ο π. Αθανάσιος βρίσκεται για δουλειές στη Θεσσαλονίκη και ελπίζω να σας μιλήσει απ’ εκεί. Οι άλλοι είναι καλά και άρχισαν να προετοιμάζονται για την υποδοχή του χειμώνα. Εύχομαι καλή ετοιμασία για τη σαρακοστή και αντάξια την υποδοχή των αγίων εορτών. Στα παιδιά και τον υιό μου την αγάπη μου και τις ευχές μου. Οι αδελφοί, σας χαιρετούν.

Με όλη μου τη στοργή,

ο πατέρας σας Ιωσήφ