Η αγιότητα και η αναμαρτησία της Θεοτόκου (2)

Συνέχεια από (1)

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης

4. Η καθαρή και ασκητική ζωή της.

Θα επιμείνουμε λίγο στο θέμα της αγιότητος της Παναγίας και θα παρουσιάσουμε μερικές πτυχές της αγίας και ασκητικής ζωής της, θα δούμε πως πέρασε τη ζωή της στα 60 περίπου χρόνια που έζησε (59 ετών εκοιμήθη η Παναγία). Πώς λοιπόν πέρασε η Παναγία μας την αγία και ασκητική ζωή της; Τα Ευαγγέλια παραλαμβάνουν τη ζωή της Παναγίας από τον Ευαγγελισμό, από την εμφάνιση του Αγγέλου Γαβριήλ στην Παναγία. Η Εκκλησία βέβαια δεν στηρίζεται μόνο στα Ευαγγέλια, αλλά και στην παράδοση την προφορική, σ’ αυτά που προφορικά άφησαν ο Χριστός και οι Απόστολοι· δεν υπάρχουν όλα μέσα στα Ευαγγέλια. Βάσει λοιπόν αυτής της παραδόσεως η Εκκλησία διδάσκει ότι η Παναγία σε ηλικία τριών ετών παραδόθηκε, αφιερώθηκε, από τους γονείς της τον Ιωακείμ και την Άννα στον Ναό. Τι φοβερό μυστήριο αυτό! Μία ζωή παρακαλούσαν ο Ιωακείμ και η Άννα να αποκτήσουν παιδί, και σε γεροντική ηλικία απέκτησαν αυτό το παιδί, το όποιο τους έκανε να πλεονεκτούν σε σχέση με όλα τα άλλα ζεύγη· γιατί κανένα άλλο παιδί δεν μπορεί να συγκριθεί με το παιδί αυτό, την Παναγία μας. Και όμως το παιδί αυτό σε ηλικία τριών ετών έρχονται και το παραδίδουν στο Ναό, το αφιερώνουν, το παραδίδουν στους ιερείς. Χάνουν τα παιδικά χαμόγελα, τις φωνές, τις χαρές αυτές της παιδικής ηλικίας.

Η Παναγία παραδίδεται, όπως γιορτάζουμε στα εισόδια της Θεοτόκου, εισέρχεται στα άγια των αγίων και εκεί μέσα στο Ναό, όπως διδάσκει πάλι η παράδοση, φυτεύεται ως έλαια, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Σαν ελιά φυτευμένη μέσα στο Ναό η Παναγία μας γίνεται κατάκαρπος, φορτωμένη από καρπούς αρετής και αγιότητος· τα έργα της, οι σκέψεις της και οι επιθυμίες της αποκόπτονται πλέον από τον κόσμο και από τις επιθυμίες του κόσμου, από αυτές τις μικροχαρές και τις τρέλλες της παιδικής ηλικίας. Αυτή η παιδούλα των τριών ετών μέχρι της ηλικίας των δέκα πέντε ετών, δώδεκα ολόκληρα χρόνια, γίνεται μέσα στο Ναό η μεγαλύτερη ασκήτρια, η μεγαλύτερη ησυχάστρια, όπως λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Γι’ αυτό η Παναγία είναι πρότυπο των Μοναχών και την σέβονται τόσο πολύ οι Μοναχοί, διότι από βρεφικής ηλικίας εμόνασε, έγινε Μοναχή, ασκήτρια και ησυχάστρια μέσα εις τον Ναό.

Δώδεκα ολόκληρα χρόνια μέσα στο Ναό συντροφιά μόνο με ιερείς, με την προσευχή, με τους ύμνους, με τις σκέψεις της και τις επιθυμίες όλες στραμμένες στο Θεό, μακριά από τον κόσμο.

Έτσι λοιπόν αυτή η φυτευμένη μέσα εις τον Ναό ελαία κατέκτησε αυτούς τους καρπούς της αρετής και της αγιότητος, της ασκήσεως και της καθαρότητος, της αγιότητος και της ταπεινώσεως. Σε αυτήν την ηλικία των 15 ετών την επισκέφθηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, για να της μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα, να την ονομάσει “κεχαριτωμένη”· “Χαίρε, Κεχαριτωμένη”.

Παλαιά στην αρχή του Κόσμου μια άλλη γυναίκα, η Εύα, έφερε την κατάρα σ’ όλο το ανθρώπινο γένος με την παρακοή της· τώρα η Παναγία με την αγία ζωή της, με την άσκηση , επισύρει την ευλογία και την χαρά και γίνεται η κεχαριτωμένη. Πόσο θαυμαστές είναι αυτές οι σκηνές του Ευαγγελισμού, όπως τις περιγράφει ό ευαγγελιστής Λουκάς, της μεταφέρει το μήνυμα ο Αρχάγγελος πως θα αποκτήσει υιόν, θα γεννήσει. Η Παναγία ταράχθηκε· “πώς έσται μοι τούτο, επεί άνδρα ου γινώσκω;”. Εγώ όλη μου τη ζωή την πέρασα, παιδούλα, από τα μικρά μου χρόνια μέσα στο Ναό και άνδρα δεν εγνώρισα, για να ακούσει την απάντηση του Αγγέλου. “Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι”. Δύναμις θεϊκή θα σε επισκιάσει, το παιδί το όποιο θα γεννηθεί από σένα δεν θα είναι όπως τα συνηθισμένα παιδιά, θα γεννηθεί ο Θεός, θα γίνεις Θεοτόκος, θα έλθει το Άγιον Πνεύμα και εξ αιτίας του Αγίου Πνεύματος θα κυοφορήσεις, θα εγκυμονήσεις, και δύναμις ύψιστου θά σέ επισκιάσει.

5. Η ταπείνωση και η υπακοή της

Ας φαντασθούν οι παριστάμενες εδώ γυναίκες, μητέρες και αδελφές, πως θα αντιδρούσαν σε μία παρόμοια περίπτωση. Τι παράξενα ρήματα, τι μυστήριο είναι αυτό που εξαγγέλλει ο Άγγελος, απίστευτα πράγματα, πώς θα γίνει αυτό; Και όμως η Παναγία μετά από αυτήν την πρώτη επιφύλαξη “πώς έσται μοι τούτο;” και μετά από την διαβεβαίωση του Αγγέλου για το θαύμα επιδεικνύει τώρα και μία άλλη μεγάλη αρετή. Μέχρι τότε επέδειξε την αγνότητα, την καθαρότητα, την άσκηση, τώρα επιδεικνύει και την μεγάλη της ταπείνωση· “Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου”-είμαι μπροστά σου Κύριε, στον απεσταλμένο Σου τον Άγγελο, και αφού εσύ έτσι προστάζεις, να γίνει το μεγάλο αυτό θαύμα, να γεννήσει μία γυναίκα χωρίς συνάφεια ανδρός, αφού το θέλημα Κυρίου είναι έτσι, “Ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου”. Και επεσκιάσε το Άγιο Πνεύμα και ολοκλήρωσε την καθαρότητα της Παναγίας μας.

Διδάσκουν οι Πατέρες της εκκλησίας ότι μέχρι την εποχή εκείνη η καθαρότητα, η αγνότητα ήταν δική της κατάκτηση, δικό της έργο, δική της συνεργεία. Τώρα έρχεται το Άγιο Πνεύμα και ολοκληρώνει αυτή τη κάθαρση και ολοκληρώνει αυτήν τήν αγνότητα. Αφαιρεί τον προπατορικό ρύπο, γιατί από εκεί μέσα επρόκειτο να γεννηθεί ο Θεός, ως επιβράβευση της υπακοής, της αγνότητος και της καθαρότητος.

Η Παναγία, ως γνωστόν, εγέννησε τον Κύριον μας Ιησούν Χριστόν, και πέρασε μαζί του όλα τα παιδικά του χρόνια μέχρι της ανδρικής ηλικίας, μέχρι της ωριμάνσεώς του και της δημόσιας δράσης του. Πώς συμπεριφέρθηκε η Παναγία κατά την διάρκεια που ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός πραγματοποιούσε το κοσμοσωτήριο έργο του; Έμεινε διακριτικά στο περιθώριο, με ταπείνωση και πάλι. Ενθυμείσθε από τον γάμο της Κανά ότι, όταν εκεί η Παναγία του είπε “οίνον ουκ έχουσι”, ήρθαμε σε γάμο εδώ και δεν έχουν κρασί, της μίλησε αυστηρά ο Χριστός. “Τί εμοί και σοι, γύναι; Μη αναμειγνύεσαι σε θέματα τα όποια εγώ κατευθύνω, να κρατήσεις τη θέση σου”. Και εκείνη ταπεινά και υπάκουα αντέδρασε. Είπε σ’ αυτούς που διακονούσαν “ό,τι αν λέγη υμίν, ποιήσατε”. Κάντε ό,τι σας πει. Δεν διεμαρτυρήθη, δεν θύμωσε· “ποιήσατε ό,τι αν λέγη ύμΐν”.

Σε μια άλλη περίπτωση επίσης, ενώ ο Χριστός εδίδασκε, κάποια γυναίκα από τον όχλο “επάρασα την φωνήν”, είπε: “Μακάρια η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας”. Επηρεασμένη από την διδασκαλία του Χριστού, -ποιος δεν θα ήθελε να ακούσει αυτά τα λόγια σωτηρίας από το στόμα του Κυρίου μας- ενθουσιάστηκε η γυναίκα αυτή και είπε: Μακάρια η μάνα σου, ευτυχισμένη η μάνα σου η όποια σε γέννησε και οι μαστοί τους όποιους εθήλασες.

Εδώ ο Χριστός επαινεί την μητέρα του, αλλά συγχρόνως δίδει και σε μας το κίνητρο της μιμήσεως της Παναγίας μας. Είναι συγκλονιστική αυτή η διδασκαλία του Κυρίου μας, αν την προσέξει κανείς. Απαντάει σ’ αυτήν την εκφώνηση της γυναίκας και λέγει: «Μενούνγε, μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν». Το ” μενούνγε” είναι βεβαιωτικό· σωστά είπες γυναίκα· είναι μακάρια η μητέρα μου, δίκαιο έχεις, γιατί σ’ όλη της την ζωή έκανε υπακοή, ετήρησε το θέλημα του Θεού. Γι’ αυτό και μπορούν να γίνουν όλοι μακάριοι, πάντες οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και τηρούντες αυτόν.

Στο τέλος να θυμόμαστε πόσο διακριτικά η Παναγία στάθηκε στο πάθος του Κυρίου και στο κήρυγμα των Αποστόλων. Οι Απόστολοι εκήρυτταν εδώ και εκεί. Η Παναγία υπό την προστασία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, δεν αναμειγνύεται στο έργο, που δεν είναι δική της διακονία, όπως σήμερα επιχειρούν πολλές γυναίκες να ανατρέψουν το σύμπαν, δεν ανέχονται να είναι στο περιθώριο των ανδρικών δραστηριοτήτων ξεσηκωμένες από τα φεμινιστικά κινήματα προσπαθούν ακόμα και μέσα στο ιερό να εισέλθουν, και ιέρειες να γίνουν, και την Ιερωσύνη να κατακτήσουν. Η Παναγία ταπεινά και διακριτικά μένει στο περιθώριο και επιδεικνύει σ’ όλη της τη ζωή αυτή την ταπείνωση και την αγιότητα, την καλωσύνη και επιείκεια.

6. Ζωγραφισμένες όλες οι αρετές

Γι’ αυτό και λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και τελειώνω μ’ αυτό: Στο πρόσωπο της Παναγίας ο Θεός ζωγράφισε μια εικόνα, έκανε ένα πίνακα, επάνω στον οποίο ζωγράφισε ό,τι ωραιότερο υπήρχε, όποια αρετή υπάρχει, όποια καλωσύνη υπάρχει, όποιο κάλλος πνευματικό και υλικό υπάρχει, γιατί και σωματικά η Παναγία ήταν σεμνή και όμορφη. Όλα τα κάλλη, πνευματικά και σωματικά ζωγράφισε ο Θεός στο πρόσωπο της Παναγίας. Η Παναγία διέσωσε το “κατ’ εικόνα” του άνθρωπου, είναι η πραγματική εικόνα του ανθρώπου.

Και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέγει, ότι αν συνέβαινε ποτέ, μια υπόθεση κάνει, αν συνέβαινε ποτέ τα εννέα τάγματα των Αγγέλων να επαναστατήσουν και να γκρεμισθούν από τον ουρανό και να γίνουν δαίμονες, αν συνέβαινε όλοι οι άνθρωποι να γίνουν κακοί, και αν συνέβαινε να επαναστατήσει ολόκληρη η κτίσις, ο ουρανός, η γη, τ’ αστέρια. Όλα αυτά, λέγει, αν συνέβαιναν, αρκούσε η αγιότητα της Παναγίας μας για να είναι ευχαριστημένος ο Θεός. Όλα ας έλλειπαν, φτάνει η αγιότης της Παναγίας.

Αυτήν λοιπόν την αγιότητα της Παναγίας μας, μπορούμε και εμείς να την μιμηθούμε, αρκεί όχι μόνο να ακούμε αλλά και να πράττουμε το θέλημα του Θεού· “Μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν”.

( ΘΕΟΔΡΟΜΙΑ, τ. 1, 1999 σ. 8-19).