ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ

του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης αναφέρει στην Επιστολή του προς το φίλο του Αρμόνιο ένα μύθο, ο όποιος δείχνει τους ανθρώπους εκείνους που ψεύδονται με τη βιοτή τους, φορούν ψεύτικο προσωπείο, αλλά αυτό τελικά τους αποδεικνύει γελοίους και τους καθιστά καταγέλαστους, διότι, την ώρα που προβάλλουν οι πειρασμοί, καταστρέφουν το προσωπείο της σωφροσύνης ή της πραότητας ή οποιασδήποτε άλλης αρετής και αποδεικνύονται αυτοί που είναι, γυμνοί και τετραχηλισμένοι.

«Κάποτε ήταν στην Αλεξάνδρεια ένας ταχυδακτυλουργός. Αυτός λοιπόν είχε εξασκήσει, έναν πίθηκο να εκτελεί με αρκετή δεξιοτεχνία διάφορα χορευτικά «νούμερα». Του φόρεσε μάλιστα και μάσκα με προσωπείο ανθρώπου χορευτή και ρούχα κατάλληλα, για να επιδίδεται στο χορό με άνεση και χάρη. Κι όταν έβαζε τον πίθηκο να χορεύει, σημείωνε μεγάλη επιτυχία. Με ποιό τρόπο; Με το να κινεί και να λυγίζει το σώμα του σύμφωνα με το μέλος του τραγουδιού αφενός, και με το να αποκρύβει την πραγματική του φύση, με όσα έκανε αφετέρου.

Μια μέρα το θέατρο ήταν κατάμεστο από κόσμο, που είχε έλθει για να δει το πρωτοφανές θέαμα. Τότε, λέει ο μύθος, κάποιος από τους θεατές που ήταν αστείος, με ένα έξυπνο τρόπο φανέρωσε στα μάτια εκείνων που θαύμαζαν το θέαμα, ότι ο χορευτής δεν είναι άνθρωπος αλλά πίθηκος. Τι ακριβώς έκανε;

Όταν όλοι φώναζαν δυνατά και χειροκροτούσαν για τις ρυθμικές κινήσεις του αυτόν που όλοι θεωρούσαν ως άνθρωπο χορευτή , ο οποίος χόρευε σύμφωνα με το τραγούδι και το σκοπό, αυτός ο αστείος θεατής έριξε, λένε, κάτω στο πάτωμα λίγους ξηρούς καρπούς. Αυτοί, όπως ξέρουμε, προκαλούν τη λαιμαργία των ζώων αυτής της κατηγορίας. Και ο πίθηκος, χωρίς να χάσει καθόλου καιρό, βλέποντας τα αμύγδαλα να σκορπίζονται μπροστά του, ξεχνάει και το χορό και τα χειροκροτήματα και τα καλοραμμένα ρούχα και πέφτει με τα μούτρα πάνω στα αμύγδαλα. Και με τις χούφτες των χεριών του μάζεψε όσα βρήκε μπροστά του. Κι ακόμη, για να μην τον εμποδίζει η μάσκα, την πέταξε βιαστικά , σχίζοντας με τα νύχια του την πλαστή μορφή του.

Με όλα αυτά φυσικά προκάλεσε τα γέλια αντί για τον έπαινο και το θαυμασμό μεταξύ των θεατών, επειδή αποκαλύφθηκε, με τρόπο απαίσιο και γελοίο, από τα υπολείμματα της μάσκας το αληθινό του πρόσωπο».

Στόν πίθηκο λοιπόν του μύθου μας στάθηκε αδύνατον το ψεύτικο προσωπείο να τον δείξει άνθρωπο, επειδή με τις λιχουδιές των ξηρών καρπών ξεσκεπάσθηκε η πραγματική του φύση. Έτσι και εκείνοι που ψεύδονται με τη ζωή τους και χρησιμοποιούν επίπλαστο σχήμα, εύκολα το ψέμα αυτό, η επίπλαστη αύτη ζωή τους, θα αποκαλυφθεί με τις λιχουδιές του διαβόλου, που είναι η ματαιοδοξία, η φιλοδοξία, η φιληδονία και η φιλαργυρία.

( Το ψέμα και η δολιότητα, Εκδ. ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ, Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, 2007 σ. 60-62)