ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΟ ΙΕΡΑΣ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ (8)
30 Ιουνίου 2009
Ιερά κειμήλια
Η ΤΙΜΙΑ ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Το ιερότερο κειμήλιο της μονής
Η ζώνη της Θεοτόκου, διαιρεμένη σήμερα σε τρία τεμάχια, είναι το μοναδικό κειμήλιο που σώζεται από την επίγεια ζωή Της. Σύμφωνα με την παράδοση, η ζώνη φτιάχτηκε από τρίχες καμήλας από την ίδια τη Θεοτόκο, και μετά την κοίμησή Της, κατά τη μετάστασή Της, την παρέδωσε στον απόστολο Θωμά. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες φυλασσόταν στα Ιεροσόλυμα,και τον 4ο αιώνα τη συναντούμε στη Ζήλα της Καππαδοκίας. Τον ίδιο αιώνα ο Μ. Θεοδόσιος την επανέφερε στα Ιεροσόλυμα, απ’ όπου τελικά ο γιος του Αρκάδιος τη μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί κατατίθεται κατ’ αρχάς στο ναό των Χαλκοπρατείων, για να καταλήξει αργότερα στο ναό των Βλαχερνών από τον αυτοκράτορα Λέοντα (458). Επί της βασιλείας του Λέοντος ΣΤ’ του Σοφού (886-912) μεταφέρεται στο παλάτι όπου θεραπεύει την ασθενή σύζυγο του αυτοκράτειρα Ζωή. Αυτή, χάριν ευγνωμοσύνης προς τη Θεοτόκο, κέντησε με χρυσή κλωστή όλη τη ζώνη, έτσι όπως φαίνεται ως σήμερα.
Τον 12ο αιώνα, και συγκεκριμένα στα χρόνια της βασιλείας του Μανουήλ Α’ Κομνηνού (1143-1180), καθιερώθηκε επίσημα η εορτή της Αγίας Ζώνης την 31η Αυγούστου, ενώ παλαιότερα γιορταζόταν μαζί με την εορτή της Εσθήτος της Θεοτόκου, την 1η Ιουλίου. Στην Κωνσταντινούπολη παρέμεινε η τιμία ζώνη ως τον 12ο αιώνα, όταν, σε μία ήττα του Ισαακίου από το βασιλιά της Βουλγαρίας Ασάν (1185), κλάπηκε και μεταφέρθηκε στη Βουλγαρία, απ’ όπου αργότερα περιήλθε στα χέρια των Σέρβων. Στη μονή Βατοπαιδίου τη δώρισε ο κνέζης της Σερβίας Λάζαρος Α’ (1372-1389) μαζί με ένα μεγάλο τμήμα του Τιμίου Σταυρού. Από τότε φυλάσσεται στο ιερό βήμα του καθολικού. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι αδελφοί της μονής πραγματοποίησαν περιοδείες στην Κρήτη, Μακεδονία, Θράκη, Κωνσταντινούπολη και Μικρά Ασία προς αγιασμό και στήριξη του υπόδουλου ελληνισμού και απαλλαγή από κάθε λοιμική ασθένεια.
Άπειρα είναι τα θαύματα που έχει επιτελέσει κατά καιρούς η τιμία ζώνη· από αυτά θα αναφερθούμε μόνο στα παρακάτω:
Κάποτε η τιμία ζώνη προσκλήθηκε από τους κατοίκους της Αίνου, και οι «αγιαζωνήτες» Βατοπαιδινοί φιλοξενήθηκαν στην οικία ενός ιερέα, του οποίου η σύζυγος κρυφά αφαίρεσε ένα τεμάχιο της. Οταν οι πατέρες επιβιβάσθηκαν στο πλοίο για να αναχωρήσουν, αν και η θάλασσα ήταν γαλήνια, το πλοίο έμενε ακίνητο. Βλέποντας η πρεσβυτέρα το παράξενο αυτό φαινόμενο αισθάνθηκε το σφάλμα της και παρέδωσε στους πατέρες το τεμάχιο της ζώνης, οπότε το πλοίο μπόρεσε αμέσως να αποπλεύσει. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού κατασκευάσθηκε τότε η δεύτερη θήκη, όπου φυλάσσεται ως σήμερα αυτό το τεμάχιο.
Κατά την επανάσταση του 1821, ύστερα από παράκληση του λαού της Κρήτης που μαστιζόταν από την πανώλη, μεταφέρθηκε η αγία ζώνη στο νησί. Όταν όμως ετοιμάσθηκαν οι μοναχοί να επιστρέψουν στη μονή, τους συνέλαβαν οι Τούρκοι και τους οδήγησαν στην αγχόνη, όμως η άγια ζώνη εξαγοράσθηκε από τον πρόξενο της Αγγλίας Δομένικο Σανταντώνιο. Από εκεί η ζώνη μεταφέρθηκε στη Σαντορίνη, στη νέα κατοικία του προξένου. Η είδηση μεταδόθηκε σε όλο το νησί, και μετά από ενημέρωση της μονής από τον επίσκοπο του νησιού, στάλθηκε ο προηγούμενος Διονύσιος, το 1831, στη Σαντορίνη. Ο πρόξενος ζήτησε για την απόδοση της αγίας ζώνης 15.000 γρόσια, και ο λαός με συγκινητική προθυμία συγκέντρωσε το ποσό. Έτσι εξα-γοράσθηκε η αγία ζώνη, και ο προηγούμενος Διονύσιος την επανέφερε στη μονή Βατοπαιδίου.
Ο,τι όμως συνέβη στην Αίνο με τη σύζυγο του ιερέα, το ίδιο περίπου επαναλήφθηκε και με τη σύζυγο του προξένου. Αυτή, κρυφά από το σύζυγο της, είχε κόψει ένα τεμάχιο της άγιας ζώνης προτού την παραδώσουν στον προηγούμενο Διονύσιο, με αποτέλεσμα μετά από σύντομο χρονικό διάστημα ο σύζυγος της να πεθάνει ξαφνικά, και η μητέρα με την αδελφή της να ασθενήσουν βαριά. Γι’ αυτό, με επιστολή της το 1839, παρακάλεσε τη μονή να στείλει εκπροσώπους για να παραλάβουν το τεμάχιο.
Το 1864 η αγία ζώνη μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, εξαιτίας της χολέρας που μάστιζε τους κατοίκους της πόλης. Μόλις πλησίασε το καράβι στο λιμάνι η χολέρα έπαυσε, και κανένας από τους ασθενείς δεν πέθανε. Αυτό το παράδοξο θαύμα κίνησε την περιέργεια του σουλτάνου, που προσκάλεσε την τιμία ζώνη στα ανάκτορα για να την ασπασθεί.
Κατά το διάστημα της παραμονής της αγίας ζώνης στην Κωνσταντινούπολη, ένας έλληνας κάτοικος του Γαλατά ζήτησε να μεταφερθεί στην οικία του, γιατί ο γιός του ασθενούσε βαριά. Όταν όμως έφθασε η άγια ζώνη στην οικία του ασθενούς, εκείνος είχε ήδη πεθάνει. Οι πατέρες όμως δεν απελπίσθηκαν. Αντίθετα, ζήτησαν να δουν τον νεκρό, και μόλις τοποθέτησαν επάνω του την τιμία ζώνη αυτός αναστήθηκε.
Το 1894 η τιμία ζώνη προσκλήθηκε στη Μάδυτο της Μικράς Ασίας, εξαιτίας μιας επιδημίας ακρίδας που κατέστρεφε τα δέντρα και τους αγρούς. Όταν το πλοίο που μετέφερε τη ζώνη έφθασε στο λιμάνι ο ουρανός καλύφθηκε από σύννεφα ακρίδων, που άρχισαν να πέφτουν στη θάλασσα, ώστε το πλοίο να δυσκολεύεται να αγκυροβολήσει. Βλέποντας οι κάτοικοι της Μαδύτου το θαύμα έψαλλαν συνεχώς από την παραλία το «Κύριε ελέησον».
Ως τις ήμερες μας η τιμία ζώνη συνεχίζει να επιτελεί πάρα πολλά θαύματα, και ειδικά στις στείρες γυναίκες, στις όποιες, όταν το ζητήσουν, δίδεται τεμάχιο κορδέλας από τη θήκη της ζώνης και, εάν έχουν πίστη, καθίστανται έγκυες.
