Συν πάσι τοις Αγίοις – Ο Πρόλογος και ο Επίλογος στους «Βίους των Αγίων»(3)

Συνέχεια από (2)

Του Οσίου ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ Πόποβιτς

Ζώντες εν Χριστώ οι άγιοι κάνουν τα έργα του Χριστού, διότι δι᾽ Αυτού γίνονται όχι μόνο δυνατοί αλλά και παντοδύναμοι: «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντί με Χριστώ» (Φιλ. 4, 13). Κατ᾽ αυτόν τον τρόπο γίνεται πραγματικότητα ο λόγος της Αυτοαληθείας, του Χριστού, ότι οι πιστεύοντες σ’ Αυτόν θα κάνουν τα δικά Του έργα και ακόμη μεγαλύτερα: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, ο πιστεύων εις εμέ, τα έργα α εγώ ποιώ κακείνος ποιήσει, και μείζονα τούτων ποιήσει» (Ιω. 14, 12). Και πράγματι η σκιά του Απ. Πέτρου θεραπεύει τους αρρώστους· ο άγιος Μάρκος ο Αθηναίος με το λόγον του μετακινεί το όρος και πάλιν το σταματά… Όταν ο Θεός έγινε άνθρωπος, τότε η Θεία Ζωή έγινε και του ανθρώπου ζωή· η Θεία Δύναμη έγινε και δύναμη του ανθρώπου· η Θεία Αλήθεια και του ανθρώπου αλήθεια και η Θεία Δικαιοσύνη και του ανθρώπου δικαιοσύνη· όλα όσα είναι του Θεού, έγιναν και του ανθρώπου.

Τί είναι «Πράξεις των αγίων Αποστόλων»;

Είναι τα έργα του Χριστού, τα οποία κάνουν οι άγιοι Απόστολοι με τη δύναμη του Χριστού, ή μάλλον τα κάνουν διά του Χριστού, ο Οποίος ζει μέσα τους και ενεργεί δι᾽ αυτών.

Και η ζωή των αγίων Αποστόλων τί είναι;

Η βιώση της ζωής του Χριστού, που ζωή μεταδίδεται μέσα στήν Εκκλησίαν, σ’ όλους τους πιστούς ακολούθους Του και συνεχίζεται πάντοτε δι᾽ αυτών μέσω των αγίων μυστηρίων και των αγίων αρετών.

Οι δε «Βίοι των Αγίων» τί είναι; Τίποτε άλλο παρά ένα είδος συνεχίσεως των «Πράξεων των Αποστόλων». Μέσα σ’ αυτούς τους «Βίους» συναντά κανείς τό ίδιον Ευαγγέλιο, την ιδία ζωή, την ίδια αλήθεια, την ίδια δικαιοσύνη, την ίδια αγάπη, την ίδια πίστη, την ίδια αιωνιότητα, την ίδια «δύναμιν εξ ύψους», τον ίδιον Θεόν και Κύριον. Διότι «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» (Εβρ. 13, 8): ο ίδιος για όλους τους ανθρώπους όλων των αιώνων, διαμοιράζοντας τα ίδια χαρίσματα και τις ίδιες θείες ενέργειες σ’ όλους τους πιστεύοντες σ’ Αυτόν. Αυτή η συνέχιση όλων των θείων δυνάμεων και ζωοποιών ενεργειών, που παραμένουν και παρατείνονται στήν Εκκλησία του Χριστού διά μέσου των αιώνων και από γενιά σε γενιά, αποτελεί ακριβώς τη ζωντανή Ιερά Παράδοση. Η αγία αυτή Παράδοση συνεχίζεται αδιάκοπα ως ζωή χαρισματική σε όλους τους χριστιανούς, μέσα στους οποίους με τα άγια μυστήρια και τις άγιε αρετές ζει με τη χάρη Του ο ίδιος ο Χριστός, ο Οποίος είναι όλος παρών στήν Εκκλησία Του, ούτως ώστε να είναι αυτή το πλήρωμά Του. «Το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου (Εφ. 1, 23). Ο Θεάνθρωπος Χριστός είναι το υπερτέλειο πλήρωμα της Θεότητος: «ότι εν Αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2, 9). Οι δε χριστιανοί πρέπει, με τα άγια μυστήρια και τις άγιες αρετές, να γεμίσουν, να πληρωθούν «εις παν το πλήρωμα του Θεού» (Εφ. 3, 19). Οι «Βίοι των Αγίων» εμφανίζουν ακριβώς αυτά τα πρόσωπα, τα πεπληρωμένα, τα γεμάτα, διά Χριστού του Θεού, πρόσωπα χριστοφόρα, άγια, στα οποία διαφυλάσσεται και με τα οποία μεταδίδεται η αγία παράδοση αυτής της χαριτωμένης ζωής. Διαφυλάσσεται και μεταδίδεται με την ευαγγελική πολιτεία τους. Διότι οι βίοι των αγίων δεν είναι τίποτε άλλο, παρά οι ευαγγελικές θείες αλήθειες που μεταφέρθηκαν στήν ανθρώπινη ζωή μας με τη χάρη και τις ασκήσεις. Δεν υπάρχει ευαγγελική αλήθεια, που να μη μπορεί να μεταβληθεί σε ζωή. Όλες αυτές οι αλήθειες δόθηκαν από τον Χριστό για ένα σκοπό: για να γίνουν ζωή μας, πραγματικότητα μας, κτήμα δικό μας, χαρά μας. Και όλοι οι άγιοι ζουν αυτές τις θείες αληθείες σαν το κέντρο της ζωής τους και σαν την ουσία της ὐπαρξης τους. Ακριβώς, γι᾽ αυτό «οι Βίοι των Αγίων» αποτελούν απόδειξη και μαρτυρία ότι η καταγωγή μας είναι από τον ουρανό · ότι εμείς δεν είμαστε από αυτόν τον κόσμο, αλλά από τον άλλο· ότι ο άνθρωπος είναι αληθινός άνθρωπος μόνον εν τω Θεώ · ότι ζούμε στη γη διά του ουρανού· ότι «ημών το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει» (Φιλ. 3, 20) και ότι ο σκοπός μας είναι να ουρανώσομε τον εαυτό μας, τρεφόμενοι με τον «ουράνιον άρτον», που κατέβηκε από τον ουρανό στη γη (πρβλ. Ιω. 6, 33, 35, 51). Ο ουράνιος αυτός άρτος κατέβηκε στη γη για να μας τρέφει με την αιώνια Θεία Αλήθεια, με την αιώνια Θεία αγαθότητα, την αιώνια Θεία Δικαιοσύνη, την αιώνια Θεία Αγάπη, την αιώνια Θεία Ζωή, – με τη Θεία Ευχαριστία, με τη ζωή μας στο μόνο αληθινό Θεό καί Κυρίο Ιησού Χριστό (πρβλ. Ιω. 6, 50-51, 53-57). Με άλλα λόγια, η κλήση μας είναι: να γεμίσουμε με τον Θεάνθρωπο Χριστό, με τις θείες και ζωοποιές ενέργειες Του, να φθάσουμε στήν ενχρίστωση και χριστοποίησή μας. Αν εργάζεσαι γι᾽ αυτό, τότε βρίσκεσαι ήδη στόν ουρανό, παρ᾽ όλον ότι περπατάς στη γη· είσαι ήδη όλος μέσα στον Θεό, άνκαι η ύπαρξή σου παραμένει στα όρια της ανθρώπινης φύσεως. Ο άνθρωπος χριστοποιούμενος ξεπερνά τον εαυτόν του ως άνθρωπον, τον ξεπερνά με τη βοήθεια του Θεού, με τη βοήθεια του Θεανθρώπου, στον Οποίον δόθηκε ο τέλειος τύπος του αληθινού, του πλήρους, του θεοειδούς πραγματικά ανθρώπου. Σ’ Αυτόν ακόμη δόθηκαν παντοδύναμες θείες ενέργειες με τις οποίες ανυψώνεται ο άνθρωπος πάνω από κάθε αμαρτία, κάθε θάνατο, κάθε κόλαση· καί αυτό, μόνο μέσα στην Εκκλησία και με την Εκκλησία, της οποίας «πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν» (Ματθ. 16, 18), διότι μέσα σ’ αυτή ζει όλος ο θαυμαστός Θεάνθρωπος Κύριος με όλες Του τις θείες δυνάμεις, τις ενεργείες, τις αλήθειες, τις πραγματικότητες, τις τελειότητες, τις ζωές και τις αιωνιότητες.

Οι «Βίοι των Αγίων» είναι ιερές μαρτυρίες για τη θαυματουργική δύναμη του Κυρίου Ιησού Χριστού. Στην πραγματικότητα, αυτοί δεν είναι άλλο παρά οι ίδιες οι μαρτυρίες των Πράξεων των Αποστόλων συνεχιζόμενες διά μέσου των αιώνων. Επειδή και οι άγιοι δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μάρτυρες άγιοι, όπως και οι άγιοι Απόστολοι, που είναι οι πρωτομάρτυρες. Μάρτυρες ποιού; – Του Θεανθρώπου Χριστού· Αυτού που σταυρώθηκε, που αναστήθηκε, που αναλήφθηκε, που ζει αιώνια· μάρτυρες του Ευαγγελίου της σωτηρίας, το οποίο συνεχίζει να γράφεται αδιάκοπα με τα άγια ευαγγελικά έργα, από γενιά σε γενιά. Διότι ο Χριστός, που είναι ο ίδιος στους αιώνες, θαυματουργεί συνεχώς με την ίδια θεία δύναμη, διά των αγίων μαρτύρων του. Οι θείοι Απόστολοι είναι οι πρώτοι άγιοι μάρτυρες του Κυρίου Ιησού και της θεανθρώπινης Του οικονομίας της σωτηρίας του κόσμου (Πρβλ. Πράξ. 1,8,22. 2, 32. 3, 15. 4, 33. 5, 32. 10, 39, 41-42. 13, 31. 22, 15. 26, 16. Ιωάνν. 21, 24-25. Λουκ. 24, 48.)· και οι βίοι τους αποτελούν τις ζωντανές και αιώνιες μαρτυρίες για το Ευαγγέλιο του Σωτήρα, ως νέας ζωής, ζωής γεμάτης χάρη, ζωής αγίας, θείας, θεανδρικής και επομένως ζωής θαυματουργικής και αληθινής, όπως είναι θαυματουργική και αληθινή η ιδία η ζωή του Σωτήρα Χριστού. Και οι χριστιανοί; – Είναι οι άνθρωποι, με τους οποίους συνεχίζεται η άγια θεανθρώπινη ζωή του Χριστού από γενιά σε γενιά μέχρι τη συντέλεια του αιώνα. Όλοι τους αποτελούν ένα σώμα, το Σώμα του Χριστού = την Εκκλησία, και είναι σύσσωμοι του Χριστού και μέλη μεταξύ τους (1 Κορ. 12, 27, 12-14. 10, 17. Ρωμ. 12, 5. Εφ. 3, 6.). Ο ποταμός της αθάνατης θείας ζωής άρχισε να τρέχει, να κυλά ακατάπαυστα από τον Θεάνθρωπο Χριστό· και οι χριστιανοί μπαίνουν δι᾽ αυτού στην αιώνια ζωή. Οι χριστιανοί είναι το Ευαγγέλιον του Χριστού συνεχιζόμενο διά μέσου όλων των αιώνων του ανθρωπίνου γένους. Στους «Βίους των Αγίων» όλα είναι συνηθισμένα, όπως και στο ευαγγέλιο, αλλά και όλα είναι παράδοξα, όπως εις το Ευαγγέλιο· εν τούτοις και στις δύο περιπτώσεις είναι όλα πραγματικά και αληθινά, κατά ένα μοναδικό τρόπο. Αληθινά δε και πραγματικά κατά την ιδία θεανθρώπινη αλήθεια και την ίδια θεανδρική πραγματικότητα, και μαρτυρημένα με την ίδια αγία δύναμη – θεία καί ανθρώπινη – κατά τρόπο θεϊκά και ανθρώπινα τέλειο.

Συνεχίζεται…