Οι βιαστές της ιστορίας και οι θιασώτες τους

Του Σάββα Μαυρίδη, καθηγητή Κοινωνιολογίας στο ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης

Ο Φρειδερίκος Ένγκελς στο έργο του “Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους” διέκρινε, μεταξύ άλλων, τις μορφές ανθρώπινης δραστηριότητας: ως άγρια κατάσταση, την περίοδο όπου επικρατεί η ιδιοποίηση ετοίμων προϊόντων, και ως πολιτισμό, την περίοδο όπου οι άνθρωποι επεξεργάζονται τα φυσικά προϊόντα, αναπτύσσουν τη βιομηχανία, αλλά και την τέχνη (1).

Πρόκρινε δηλαδή ότι η ανάπτυξη του ανθρώπου δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή αγαθών, αλλά και στην καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών, δηλαδή στην πνευματική καλλιέργεια. Μεταφέροντας αυτή την άποψη στη σύγχρονη εποχή και στην περιοχή μας, βλέπουμε ότι γείτονές μας οικειοποιούνται τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τον πουλούν ως δικό τους τουριστικό προϊόν.

Έτσι και οι γείτονές μας Σλαβοαλβανοί των Σκοπίων -και όχι Σλαβομακεδόνες, όπως τους αποκαλούν και “έγκριτοι” δημοσιογράφοι των Αθηνών-, μην έχοντας να επιδείξουν δικό τους πολιτισμό, σκέφθηκαν να οικειοποιηθούν τον ελληνικό πολιτισμό της Μακεδονίας του Αριστοτέλη και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτό φυσικά αποτελεί, σύμφωνα με τον Φρειδερίκο Ένγκελς, ένδειξη ανθρώπων που βρίσκονται σε άγρια κατάσταση. Διότι, μη μου πει κανείς ότι ο Αριστοτέλης και ο Μέγας Αλέξανδρος μιλούσαν τα βουλγαρίζοντα σκοπιανά, αφού Βούλγαροι και Σκοπιανοί συνεννοούνται χωρίς μεταφραστή, και η Βουλγαρία αναγνωρίζει μεν τα Σκόπια ως Μακεδονία, αλλά όχι μακεδονική γλώσσα!

Κατά κάποιον τρόπο, όταν οι Σκοπιανοί επιδιώκουν να ονομάζουν εαυτούς Μακεδόνες παραδέχονται ότι είναι Έλληνες, αλλά, επειδή δεν είναι Έλληνες, γι’ αυτό δεν είναι και Μακεδόνες. To ότι έζησαν Σλάβοι στο χώρο της Μακεδονίας, δεν τους νομιμοποιεί να ισχυρίζονται ότι είναι Μακεδόνες, διότι στη Μακεδονία έζησαν, π.χ., και Εβραίοι και Τούρκοι, αλλά κανείς δεν ισχυρίζεται τέτοιες φαιδρότητες, εκτός βέβαια από τους ανεγκέφαλους αλυτρωτιστές των Σκοπίων. 

Εδώ πρέπει να υπογραμμίσουμε, εκτός από το έλλειμμα δεκαετιών πολιτικής ωχαδερφισμού της Ελλάδος πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, και το έλλειμμα της πανεπιστημιακού επιπέδου ιστοριογραφίας τόσο στα ελληνικά, αλλά, πολύ περισσότερο, σε ξένες γλώσσες, όπως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά κτλ., εκ μέρους των Ελλήνων ιστορικών. 

Πρόσφατα, η κατά τα λοιπά νουνεχής και γενικά αξιοσέβαστη καγκελάριος της Γερμανίας κ. Αγκελα Μέρκελ, την οποία σεβόμαστε και τιμούμε απέραντα για τη σοβαρότητα που τη διακρίνει σε κάθε της συμπεριφορά που αφορά την παρούσα παγκόσμια κρίση και τη διεθνή πολιτική, μας εξέπληξε δυσάρεστα.

Διατύπωσε την άποψη ότι το βέτο που έθεσε η Ελλάς εναντίον των Σκοπίων αλλάζει τους κανόνες που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, η κλοπή ονομάτων ανήκει στους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κ. Μέρκελ; Για να γίνει πιο κατανοητό. Εάν διαλυόταν μια γειτονική χώρα της Γερμανίας και προερχόταν από αυτήν μια μικρή χώρα που θα ήθελε να ονομάζεται Βαυαρία ή Έσση ή Βεστφαλία ή με κάποιο άλλο όνομα γερμανικού κρατιδίου, πώς θα αντιδρούσε η κ. Μέρκελ;

Πέρα από την ιστορική, πολιτιστική και σύγχρονα γεωπολιτική διάσταση του θέματος, υπάρχει και γερμανόγλωσση επιστημονική βιβλιογραφία πάνω στο θέμα. Δεν μελέτησε η κ. Μέρκελ τον συμπατριώτη της Μαξ Βέμπερ, ο οποίος γράφει στο έργο του “Οικονομία και κοινωνία” ότι η περίοδος μετά τον Μέγα Αλέξανδρο ονομάζεται ελληνιστική και μάλιστα γράφει ότι η ελληνιστική Ανατολή υπερείχε πνευματικά της ρωμαϊκής εκκλησίας (2); 

Ο χώρος των Βαλκανίων, αλλά όχι μόνον, χρησιμοποιείται ως πεδίο επιβολής, πειραματόζωο τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης για την υλοποίηση των στρατηγικών στόχων τους.

Η στάση αυτή, ιδιαίτερα των δυτικών χωρών απέναντι στις βαλκανικές χώρες, μπήκε στην καθημερινή σημειολογία τους. Έτσι, όταν θέλουν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη να αποδώσουν στις γλώσσες τους την έννοια μιας καθυστερημένης περιοχής, στην οποία επικρατούν μακροχρόνιες αιματηρές έχθρες, διαφθορά, κατάχρηση εξουσίας κτλ., χρησιμοποιούν τη φράση Βαλκάνια (3). Στη φάση που διανύουμε, μετά από τόσα σοκ που έζησε και ζει η ανθρωπότητα, πρέπει επιτέλους να κατανοήσει ότι μακροπρόθεσμα τα γεωπολιτικά συμφέροντα μπορούν να συνυπάρχουν με τον σεβασμό της ιστορίας και του πολιτισμού και όχι με τον βιασμό τους.

Όμως και εμάς τους νέους Έλληνες, που είμαστε οι μοναδικοί φυσικοί απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, μας αναλογεί σημαντικό μερίδιο ευθύνης. Τώρα τελευταία διαφημίζεται στο ραδιόφωνο πολύ συχνά η συνεργασία σε διασυνοριακό επίπεδο μεταξύ Ελλάδος και Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Θέλουν μήπως να μας πείσουν ότι το όνομα Μακεδονία ανήκει στα Σκόπια;

Από την άλλη πλευρά, ως κοινωνία επαναπαυόμαστε στην ένδοξη ελληνική αρχαιότητα, την οποία κακοποιούμε σε επίπεδο γλώσσας, μνημείων και, το κυριότερο, αξιοποιούμε από τα χαρακτηριστικά της μόνο την πονηριά του Οδυσσέα και όχι την εντιμότητα του Δίκαιου Αριστείδη ή την αυτοθυσία του Σωκράτη. Τρόπον τινά, Έλληνες αλλά καρτ. Ο χειρότερος εχθρός μας είναι ο κάκιστος εαυτός μας.

—

1. Φρειδερίκος Ένγκελς, Η Καταγωγή της Οικογένειας της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους. Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1987, σελ. 27

2. Weber, M., Wirtschaft und Gesellschaft. Grundriss der verstehenden Soziologie. J.C.B. Mohr (Paul Siebeck). Tubingen 1985, σελ. 674

3. Αυτό τον όρο χρησιμοποιεί ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μονάχου Edgar Hosch στο βιβλίο του Geschichte des Balkans (Ιστορία των Βαλκανίων), Verlag C. H. Beck, Munchen, 2004, σελ. 7

Πηγή: Hellenic Affairs Forum