ΜΟΝΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Όπως ακριβώς η μέλισσα όταν πετάει στα λιβάδια, δεν παίρνει ό,τι βρει, αλλά αφού διαλέξει τα χρήσιμα, αφήνει τα υπόλοιπα, έτσι να κάνεις και εσύ· αφού πλησιάσεις και εξετάσεις με ακρίβεια το γένος των αλόγων ζώων, αν υπάρχει κάτι χρήσιμο σ’ αυτά, φρόντισε να το μιμηθείς· και όσα χαρίσματα έχουν από τη φύση τους, εσύ προσπάθησε να τα αποκτήσεις με την ελεύθερη θέληση σου. Γιατί, έχεις τιμηθεί μ’ αυτή από το Θεό, για να μπορείς να κατορθώνεις με την ελεύθερη απόφασή σου, όσα τα ζώα έχουν μέσα στη φύση τους, και να πάρεις έτσι και βραβεία. Γιατί στην περίπτωση των ζώων, τα κατορθώματα δεν είναι αποτέλεσμα ελεύθερης εκλογής και σκέψεως, αλλά μόνο αποτέλεσμα των δυνάμεων με τις οποίες είναι προικισμένη η φύση τους… Η μέλισσα κάνει το μέλι, όχι γιατί το διδάχθηκε με λόγια ή το ανακάλυψε με το νου της, αλλά γιατί η φύση την εκπαίδευσε…από τότε που δημιουργήθηκε ο κόσμος μέχρι σήμερα, κανείς δεν είδε μέλισσες που να ησυχάζουν και να μη κάνουν μέλι. Γιατί τέτοια είναι τα φυσικά χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όλους, ενώ τα έργα που γίνονται με την ελεύθερη θέληση του ανθρώπου, δεν είναι κοινά, γιατί έχουν ανάγκη από κόπο, για να κατορθωθούν.

( Εις Ανδριάντας, Ομ. ΙΒ΄, 3)