Εντυπώσεις ενός προσκυνητή από τις άγιες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και της Αναστάσεως στην Ι. Μ. Μ. Βατοπαιδίου.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ (Ψάλλουν οι Βατοπαιδινοί πατέρες)

Είχα αρκετά χρόνια, λόγω των βιοτικών μεριμνών, να ζήσω το Πάσχα στο Άγιον Όρος. Τα τελευταία γεγονότα της Μονής Βατοπεδίου μαζί με την παραπάνω επιθυμία μου συνετέλεσαν, ώστε να βρεθώ την Μεγάλη Εβδομάδα στην Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου.

 

 

Θα ήθελα βέβαια ,εδώ και πολύ καιρό, να βρισκόμουν και σωματικά κοντά στους δοκιμαζόμενους πατέρες , όμως ,είπαμε, οι βιοτικές μέριμνες… Έτσι με την ευκαιρία των διακοπών του Πάσχα αξιώθηκα να ζήσω φέτος την Μεγάλη Εβδομάδα στο Βατοπαίδι.

 

 

Το Άγιον Όρος, λόγω της άσκησης των πατέρων συνεχούς και νοεράς προσευχής , είναι ένας αγιασμένος τόπος. Γεγονός το οποίο αντιλαμβάνεται κάθε προσκυνητής του Αγίου Όρους. Η προσευχή των πατέρων κυριολεκτικά σε συνεπαίρνει. Όπως τα δυνατά αποδημητικά πτηνά στο ταξίδι τους σηκώνουν πάνω τους και άλλα μικρότερα που κουράζονται και έτσι όλα μαζί φτάνουν στον προορισμό τους.

 

 

Ζεις μια πραγματικότητα σα σε όνειρο και όταν φεύγεις ο νους σου είναι στο όνειρο.

Κέντρο των μοναχών είναι ο ναός και οι ακολουθίες. Ιδιαιτέρως αυτό συμβαίνει τη Μεγάλη Εβδομάδα. Τις πρώτες μέρες οι ακολουθίες του Νυμφίου αρχίζουν εννέα το βράδυ και τελειώνουν γύρω στις μία μετά τα μεσάνυχτα. Τις υπόλοιπες μέρες σχεδόν ολόκληρη η ζωή τους κυλάει στον ναό. Αυτό ξενίζει πολλούς, όπως ξένιζε και τους Βαυαρούς και τους ομόφρονές τους Έλληνες στα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του Νέου Ελληνικού κράτους.

Καλά , έλεγαν στους προγόνους μας τότε, δεν μπορείτε σε πέντε, δέκα λεπτά να πείτε του Θεού ό,τι θέλετε ; είναι ανάγκη να σπαταλάτε τόσες ώρες στην εκκλησία ;

 

 

Δεν μπορούσαν να καταλάβουν οι άνθρωποι ,αφού η Δύση είχε αποξηράνει και αποστεώσει τη σχέση Θεού – ανθρώπου σε νομικό επίπεδο, ότι προσευχή σημαίνει αγαπητική σχέση με τον Θεό.

Ο καταπληκτικός χορός των Βατοπαιδινών πατέρων συντελούσε τα μέγιστα στο να βιώνουμε τις κατανυκτικές ακολουθίες.

Η φιλοξενία Αβραμιαία. Οι μοναχοί θεωρούν καθήκον τους να υπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους φιλοξενουμένους τους. Η τράπεζα γέμιζε κάθε μέρα , χωράει 285 . Το φαγητό φυσικά νηστήσιμο αλλά πλουσιότατο, όσπρια, ζυμαρικά, ελιές, ψωμί ολικής αλέσεως που παρασκευάζεται στη Μονή, χορταρικά σαλάτα, ακόμη φρούτο και γλυκό. Αν και οι μοναχοί τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή τρώνε μια φορά την εβδομάδα, για τους φιλοξενουμένους είχε τράπεζα και πριν την ακολουθία : Τσάι, ελιές, ψωμί, ξηρούς καρπούς και φρούτο.

Μ. Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα η τράπεζα δεν χωρούσε πια τους πιστούς και έτσι άνοιξε και χρησιμοποιήθηκε ως τράπεζα και ο παρακείμενος αποθηκευτικός χώρος του λαδιού. Παρατέθηκαν 450 μερίδες φαγητού. Ο υπεύθυνος μοναχός για το πλυντήριο της μονής τη Μεγάλη Εβδομάδα , μέχρι τη Μεγάλη Παρασκευή, έπλυνε μόνο για τους φιλοξενουμένους στο αρχονταρίκι, τον ξενώνα δηλαδή, 800 κιλά ρούχα, σεντόνια και πετσέτες.

Κάθε μέρα, μετά το απογευματινό κέρασμα για τους επισκέπτες, ο Πανοσιολογιότατος καθηγούμενος Αρχιμανδρίτης Εφραίμ μιλούσε στους φιλοξενουμένους της Μονής στο Συνοδικό. Ο λόγος του απλός, πνευματικός, προσιτός σε όλους , με διαφορετικό θέμα κάθε μέρα. Η ομιλία του διανθιζόταν με πνευματικές εμπειρίες , πραγματικά περιστατικά από τη ζωή του ιδίου και άλλων αγιορειτών πατέρων , γεγονός που προκαλούσε την προσοχή και το ενδιαφέρον των ακροατών Είχαν την ευκαιρία όσοι ήθελαν να υποβάλουν ερωτήσεις στις οποίες ο Γέροντας απαντούσε ,με λόγο θεολογικό, απλά και πειστικά. Στο τέλος κάθε τέτοιας σύναξης όλοι έπαιρναν από το χέρι του Ηγουμένου μια μικρή ευλογία , μια κασέτα με ύμνους από τον καλλικέλαδο χορό των πατέρων της Μονής , ένα φάκελο με φωτογραφίες , εκδόσεις της Μονής , ένα κομποσχοίνι ή κάτι άλλο.

Ανάμεσα στο ακροατήριο βρίσκονταν και ομόδοξοι αδελφοί μας από τη Ρωσία, Ρουμανία, Γεωργία και αλλού. Αυτοί πληροφορούνταν τα της ομιλίας από παρακαθημένους οι οποίοι γνώριζαν τη γλώσσα τους ή στα αγγλικά. Αρκετοί από αυτούς υπέβαλλαν και ερωτήματα στα οποία έπαιρναν απάντηση μέσω μεταφραστή.

Στην Ι.Μ.Β. εγκαταβιούν και πολλοί ξένοι μοναχοί , όπως από τη Γαλλία, την Αυστραλία, τη Ρουμανία, τη Γεωργία αλλά και άλλες χώρες. Γι’ αυτό είναι φυσικό να επισκέπτονται τη Μονή και ομοεθνείς αυτών των μοναχών Η απόδοση μάλιστα ύμνων καθώς και η ανάγνωση Ευαγγελίων σε άλλες γλώσσες έχει ουσιαστικό χαρακτήρα και δεν είναι τυπική πράξη. Αφού μέσα στο εκκλησίασμα βρίσκονταν και ορθόδοξοι από άλλες χώρες, οι οποίοι μάλιστα συνέψαλλαν με τον χορό των πατέρων το «Χριστός Ανέστη » στη γλώσσα τους και άκουγαν επίσης στη δική τους γλώσσα το Ευαγγέλιο. Και όλοι είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε τον αναστάσιμο χαιρετισμό Χριστός Ανέστη -Αληθώς Ανέστη σε διάφορες γλώσσες με τους ομόδοξους αδελφούς μας.

Έτσι στο Βατοπαίδι ζει κάποιος άμεσα την οικουμενικότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Το αποκορύφωμα της μεγάλης Εβδομάδος είναι η Κυριακή του Πάσχα. Η αγρυπνία άρχισε στις 9 το βράδυ με την ανάγνωση των Πράξεων των Αποστόλων και συνεχίστηκε γύρω στα μεσάνυχτα με την ασματική ακολουθία, ο κανόνας , Κύματι θαλάσσης, η τελετή της Αναστάσεως και ο γνωστός κανόνας του Πάσχα Αναστάσεως ημέρα. Ήταν μια πνευματική πανδαισία. Η αγρυπνία τέλειωσε το πρωί .

Ανεβήκαμε στο Συνοδικό όπου έγινε από τον Ηγούμενο η ευλόγησις των ωών ( αυγών) και του τυρού με τη σχετική ευχή από το ευχολόγιον της Εκκλησίας μας, και το μοίρασμα των αυγών στη συνέχεια σε όλους , μοναχούς και κοσμικούς. Αμέσως κατόπιν κατεβήκαμε για την πασχάλιο τράπεζα, όπου το κυρίως φαγητό ήταν ψάρι ροφός, καταπληκτικά μαγειρεμένος με τον αγιορείτικο τρόπο, συνοδευόμενος και με άλλα εδέσματα και φυσικά το υπέροχο αγιορείτικο κρασί.

Στις 3 το απόγευμα ο Εσπερινός του Πάσχα. Ανεβήκαμε πρώτα στο Συνοδικό όπου ο ηγούμενος , οι ιερείς και οι διάκονοι φόρεσαν τα λαμπρά τους άμφια και ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη κατεβήκαμε στον ναό για τον Εσπερινό.

Το Ευαγγέλιο του Εσπερινού διαβάστηκε σε 12 γλώσσες. Το τέλος του Εσπερινού έγινε στην αυλή , όπου στη διάρκεια των αποστίχων και του δοξαστικού έγινε η προσκύνησις του Ευαγγελίου και των εικόνων που κρατούσαν οι ιερείς και οι διάκονοι με προεξάρχοντα τον Ηγούμενο και η ανταλλαγή του Χριστός Ανέστη μεταξύ όλων των παρισταμένων μοναχών και λαϊκών κάνοντας ένα τεράστιο κύκλο στην αυλή της Μονής.

Μετά το τέλος του Εσπερινού ανεβήκαμε και πάλι στο Συνοδικό για το επίσημο κέρασμα και την προσλαλιά του Ηγουμένου. Η πασχάλιος ημέρα έκλεισε με το δείπνο και το Απόδειπνο .Όλοι είχαμε την αίσθηση ότι είμαστε μια μεγάλη οικογένεια.

Η ιδιαίτερη πινελιά , η νότα της λαμπροφόρου ημέρας, ήταν η επίσκεψη μιας ομάδας μοναχών και λαϊκών στον πολιό γέροντα Ιωσήφ στο ησυχαστήριό του λίγο έξω από την Μονή. Εκεί , αφού ψάλλαμε το Χριστός Ανέστη και λάβαμε την ευλογία του, μας αντάμειψε με τον πηγαίο, πλούσια πνευματικό και βιωματικό λόγο του.

Δεν πρέπει να παραλείψω το γεγονός ότι πολλοί προσκυνητές θέλησαν να εξομολογηθούν ή να συζητήσουν ιδιαιτέρως με κάποιον από τους πνευματικούς της μονής. Έτσι τόσο ο Ηγούμενος όσο και οι άλλοι πνευματικοί της Μονής ήσαν απασχολημένοι για αρκετές ώρες στα παρεκκλήσια του Καθολικού, όπου δέχονταν όσους ήθελαν να επικοινωνήσουν μαζί τους. Αρκετοί από τους επισκέπτες θεώρησαν υποχρέωσή τους να βοηθήσουν τους πατέρες που διακονούσαν στο μαγειρείο και την τράπεζα της Μονής, καθώς το διακόνημά τους ήταν ιδιαίτερα κουραστικό λόγω του πλήθους των επισκεπτών.

Οι επισκέπτες της Μονής είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε και να γνωριστούμε στην αυλή στην πύλη της Μονής στο κιόσκι έξω από την πύλη ή κάνοντας ένα περίπατο στην παραλία είτε στην απέναντι πλαγιά με τη λίμνη και τα ανακαινιζόμενα παρεκκλήσια. Οι σκαλωσιές μέσα κι έξω από τη Μονή εξακολουθούν να υπάρχουν και οι εργασίες να προχωρούν.

Τέλος , πολλοί περνούσαν από το Εκθετήριο της Μονής ν’ αγοράσουν κάποιο ενθύμιο, κάποιο δώρο για γνωστούς και φίλους. Αντίγραφα των θαυματουργών εικόνων της Μονής, λιβάνι, κεριά, κομποσχοίνια, βιβλία, κρασί, τσίπουρο και μέλι , παραγωγή της Μονής.

Την Δευτέρα του Πάσχα, μετά τη θεία Λειτουργία και την τράπεζα, ήρθε η ώρα της αναχώρησης. Αφού λάβαμε τις ευχές του Γέροντα και πολλών από τους πατέρες της Μονής , αναχωρήσαμε με το καραβάκι για την Ιερισσό. Από αληθινό όνειρο στην πραγματικότητα.
Χριστός Ανέστη

Παναγιώτης Κουής