Από τον Αγώνα της ΕΟΚΑ στους διαστρεβλωτές της Ιστορίας

Η 1η Απριλίου για άλλους λαούς μπορεί να είναι η ημέρα των ψεμμάτων και των σκωπτικών πειραγμάτων. Για τον Ελληνισμό είναι ημέρα μνήμης και τιμής. Τιμούμε, ή ορθότερα οφείλουμε να τιμούμε, τους αγωνιστές του Κυπριακού Έπους του 1955-59. Εκείνους που αγωνίσθηκαν για την Ελευθερία, την αξιοπρέπεια, την ελληνικότητα της Κύπρου. Θυμόμαστε τα πρόσωπα, τα κείμενα, τις επιστολές από την φυλακή. Δοξάζουμε το θάρρος τους. Συγκινούμαστε με τα νιάτα τους και με την πίστη τους. Σκύβουμε ευλαβικά το γόνυ μπροστά στους τάφους τους, στα Φυλακισμένα Μνήματα. Ξαναδιαβάζουμε τα απομνημονεύματά τους και ιδίως τις αναμνήσεις του παπα-Σταύρου Παπαγαθαγγέλου, του ιερέως, ο οποίος μύησε στον αγώνα και εξομολογούσε πολλούς αγωνιστές.

Ήταν τίμιος και δίκαιος ο αγώνας εκείνος για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στον διπλωματικό τομέα δεν ευτύχησε να δικαιωθεί πλήρως. Αντί για την Ένωση οδηγηθήκαμε σε μία κολοβωμένη Ανεξαρτησία. Στη συνέχεια η διχόνοια που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή και η τουρκική επεκτατικότητα έφεραν τον Αττίλα, την κατοχή, την προσφυγοποίηση, την σύληση των θρησκευτικών και πολιτιστικών μας θησαυρών. Όμως ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α., της Εθνικής Οργανώσεως Κυπρίων Αγωνιστών δεν ήταν μάταιος. Άφησε ηθικά διδάγματα. Κληροδότησε παρακαταθήκες στους νεωτέρους. Σφυρηλάτησε το πνεύμα του Ελληνισμού και ένωσε τους Έλληνες ανά την Υφήλιο. Δίδαξε τη συνέχεια και τη διαχρονία του Ελληνισμού. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου πήρε ως ψευδώνυμο το όνομα του Μακεδόνος κλεφταρματολού Ζήδρου. Ο στρατιωτικός αρχηγός του αγώνα, ο Γεώργιος Γρίβας, ονομάσθηκε Διγενής συνδέοντας την Κύπρο με την Βυζαντινή Ρωμηοσύνη. Πολλοί αγωνιστές διάβαζαν την ιστορία των ηρώων της Αρχαίας Ελλάδος και του 1821. Η Εκκλησία της Κύπρου ανεδείχθη εθναρχούσα και ηγήθηκε του αγώνος, τιμώντας έτσι το αίμα του Εθνομάρτυρος Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και των κληρικών που μαρτύρησαν δίπλα του στις 9 Ιουλίου 1821.

Είχε ελληνορθόδοξες ρίζες εκείνος ο αγώνας. Τα αγόρια και τα κορίτσια που πρωταγωνίστησαν έβγαιναν από τα Κατηχητικά της Εκκλησίας και πίστευαν ότι η Κύπρος δεν μπορεί να έχει άλλο μέλλον παρά Ορθόδοξο και ελληνικό. Είχε ταυτοχρόνως και οικουμενική, πανανθρώπινη διάσταση ο αγώνας της Κύπρου. Οι Έλληνες της Κύπρου αγωνίσθηκαν κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας δίνοντας ελπίδα και θάρρος σε άλλους καταπιεσμένους λαούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της διεθνούς απηχήσεως του αγώνος ήταν η αρθρογραφία σπουδαίων ξένων διανοητών, όπως ο Γάλλος Αλμπέρ Καμύ, που έγραψε με συγκίνηση υπέρ του απαγχονισθέντος Μιχαλάκη Καραολή στον γαλλικό Τύπο. Ο αγώνας εκεῖνος ήταν υπερκομματικός. Στην Ελλάδα νέοι όλων των παρατάξεων διαδήλωναν στους δρόμους. Και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος έγραψε ύμνο για τον Γρηγόρη Αυξεντίου, ο οποίος στις 3-3-1957 κάηκε ζωντανός στην σπηλιά του Μαχαιρά αφού πολέμησε εναντίον εκατοντάδων Βρετανών.

Δυστυχώς σήμερα στην Κύπρο κάποιοι, ελπίζω να είναι λίγοι, θέλουν να αμαυρώσουν ή και να διαγράψουν τελείως από την εθνική μνήμη αυτόν τον υπέροχο αγώνα. Φαίνεται ότι τους ενοχλεί κυρίως το πνευματικό υπόβαθρο του 1955-59. Δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι η ελληνορθόδοξη παιδεία, η Χριστιανική πίστη και η ελληνική αγωνιστικότητα έδωσαν τέτοια πρότυπα αυτοθυσίας. Δεν θέλουν να προβάλλουν ως πρότυπα στα αγόρια και στα κορίτσια της Κύπρου, τα ελληνόπουλα του Κυπριακού Αγώνος, τα οποία βάδιζαν αγέρωχα προς την αγχόνη ψάλλοντας τα τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής και τον Εθνικό μας Ύμνο. Δεν μπορούν ή δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι ένας τέτοιος πανεθνικός αγώνας με παγκόσμια απήχηση, κατά τον οποίο λίγοι τόλμησαν να αντισταθούν σε πολλούς καα σιδερόφρακτους, έγινε με το ίδιο σύνθημα του 1821. Για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία. Φοβούνται οι αποδομητές της Ιστορίας ότι η προβολή των ιδανικών της ΕΟΚΑ θα μειώσει το κύρος κάποιων ξεπερασμένων ιδεολογιών και κομματικών αντιλήψεων. Δικαίωμά τους να πιστεύουν σε όποια ιδεολογία θέλουν. Δεν έχουν όμως δικαίωμα να στερούν από τα νέα παιδιά της Κύπρου και κατ’ επέκτασιν της Ελλάδος, τα πρότυπα ηρωισμού που μας προσφέρει ο Κυπριακός Αγώνας. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο απαγχονισθείς 18 χρονος μαθητής και ποιητής, παραμένει το πρότυπο του αιωνίου εφήβου του Ελληνισμού. Τέτοια πρότυπα χρειάζονται σήμερα οι νέοι μας στην ταραγμένη εποχή που ζούμε.

Όμως η προσπάθεια των αποδομητών στην Κύπρο δεν περιορίζεται στην απαξίωση των αγωνιστών. Προχωρεί σα μία γενικότερη αμφισβήτηση της ελληνικής ταυτότητος της Κύπρου και σε μία διαστρέβλωση της Ιστορίας στο όνομα δήθεν της επαναπροσεγγίσεως με τους Τουρκοκυπρίους. Ευτυχώς υπάρχουν αντιδράσεις και αντιστάσεις, οι οποίες εκφράζουν τη συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού Ελληνισμού. Κάθε σώφρων άνθρωπος στην Κύπρο γνωρίζει ότι το Κυπριακό δεν θα λυθεί αν κόψουμε από τα σχολικά βιβλία τον Κολοκοτρώνη και τον Αυξεντίου. Θα λυθεί μόνον όταν αποχωρήσει ο Αττίλας. Έτσι και στην Ελλάδα η πανελλήνια κατακραυγή απέσυρε το απαράδεκτο βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού, το οποίο αθώωνε τους Οθωμανούς και τους Νεοτούρκους στο όνομα μιας παρεξηγημένης «ελληνοτουρκικής φιλίας».

Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ως δημοκρατικοί πολίτες επιθυμούμε την ειρηνική συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και γενικότερα Ελλήνων και Τούρκων. Όμως δεν μπορούμε να δεχθούμε τις μονομερείς υποχωρήσεις στα θέματα Ιστορίας και εθνικής ταυτότητος. Η ελληνορθόδοξη παιδεία είναι η μόνη εγγύηση για την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού. Διότι έχει τη δύναμη και τη δυνατότητα να υπηρετεί διττό στόχο: Όταν απειλείται η ελευθερία μας η παιδεία αυτή δίδει μαθήματα αντιστάσεως. Όταν όμως καλούμεθα να ζήσουμε ειρηνικά και εάν, προσοχή στο ΕΑΝ, η άλλη πλευρά προσέρχεται ειλικρινά στο διάλογο, τότε η ελληνορθόδοξη παιδεία μας εφοδιάζει με πνεύμα καταλλαγής, αλληλοσεβασμού και δημιουργικής συνυπάρξεως. Από το 1850, όταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο άρχισε να ιδρύει μεγάλα σχολεία στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι τα Σεπτεμβριανά του 1955 που σήμαναν τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Πόλης, η πολυπληθής Ομογένεια στην Πόλη έμαθε να συνυπάρχει ειρηνικά με τους Τούρκους. Ποια παιδεία είχαν; Φυσικά την Ελληνορθόδοξη. Μάθαιναν Αρχαία Ελληνικά, Ορθόδοξα Θρησκευτικά, Αρχαία Ελληνική Ιστορία και κάθε άλλη επαγγελματική γνώση. Η ελληνορθόδοξη παιδεία με την Οικουμενική της διάσταση μπορεί και σήμερα να βοηθήσει τον Ελληνισμό της Κύπρου.

Η Εκκλησία της Κύπρου έχει μελετήσει το πρόβλημα πολύ καλά και έχει ήδη ανακοινώσει μέτρα για τη διαφύλαξη της ελληνορθοδόξου ταυτότητος, της μνήμης των Κατεχομένων εδαφών και της ιστορικής συνειδήσεως των Ελληνοκυπρίων. Ευχόμαστε καλή επιτυχία στο έργο της.

Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων

[Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία Απριλίου 2009]

ΠΗΓΗ: Αντιβαρο.