π. Ιουστίνος Πόποβιτς (1894-1979) 110 χρόνια από τη γέννηση του

Απόσπασμα από ομιλία του επισκόπου Αθανασίου Γιέβτιτς στην τράπεζα της Ι. Μ. Βατοπαιδίου στις 19 Απριλίου 2004.
Στη Σερβία αναμένουμε την κατάταξη στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας του π. Ιουστίνου. Εξάλλου ήδη υπάρχουν και ψάλλονται απολυτίκιο, κοντάκιο και δύο δοξαστικά, γεγονός που αποδεικνύει την καθιέρωση του ως αγίου στην συνείδηση του εκκλησιαστικού σώματος.

Ο π. Ιουστίνος είναι ένας άνθρωπος που τον έδωσε ο Θεός στην εποχή μας για να μας θυμίσει ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός. Τόνιζε πάρα πολύ τη σημασία του ανθρώπου, εξαιτίας κυρίως της σημασίας που δόθηκε στον άνθρωπο από τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό. Έλεγε ότι είναι μεγάλη υπόθεση ο άνθρωπος όταν είναι αληθινός άνθρωπος, εικόνα Θεού. Τότε με την χάρη του Αγίου Πνεύματος γίνεται Θεός κατά χάρη. Αυτό είναι και το μήνυμα του π. Ιουστίνου, το οποίο άλλωστε είναι πρωτοχριστιανικό και πατερικό. Σήμερα ομως αυτό το μήνυμα έχει ιδιαίτερη σημασία, καθόσον η ύπαρξη του Θεου αμφισβητείται και οι άνθρωποι η λένε ότι ο Θεός βρίσκεται μακριά ή ότι δεν υπάρχει, δίνοντας έτσι πρωτεύουσα σημασία στον άνθρωπο και στην επί γης ζωή του.

Ο π. Ιουστίνος έλεγε ότι και εμείς αγωνιζόμαστε για τον άνθρωπο, αλλά για ποιον άνθρωπο, γι’ αυτόν που θα τον φάνε τα σκουλήκια; Τον άθλιο, τον αμαρτωλό, τον κακούργο, γι’ αυτόν που είναι καρικατούρα του άνθρωπου και τελευταία του λέξη ο θάνατος; Δεν είναι αυτός ο άνθρωπος. Αγωνίστηκε για τον αληθινό άνθρωπο, έχοντας πάντα στο μυαλό του ότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος για τή σωτηρία, του ανθρώπου. Γι’ αυτό είναι έντονη η ομολογία του για την Χριστοκεντρική Ανθρωπολογία στην Ορθοδοξία, όπως άλλωστε Χριστοκεντρικά είναι όλα στην πίστη μας. Τα πάντα στην Εκκλησία, η ποιμαντική, η ερμηνευτική της Αγίας Γραφής, η δογματική, η ηθική, η ασκητική, η μοναχική ζωή, ό,τι και να αγγίξεις είναι παντού Χριστός. Το μεγάλο μυστήριο του Θεου, η ενανθρώπηση του Λόγου, καλύπτει τα πάντα και ερμηνεύει τα πάντα.

Σε όλα αυτά ο π. Ιουστίνος στέκεται πράγματι στο ύψος των μεγάλων Πατέρων, μιλώντας ταυτόχρονα μια σύγχρονη γλώσσα. Εμείς οι Ορθόδοξοι, έλεγε, δεν κάνουμε αγίους, τους κάνει ό Θεός. Εμείς απλώς αρχίζουμε να τους γιορτάζουμε και να έχουμε την ευλογία τους. Πρέπει να γνωρίζετε πόση ταπείνωση ειχε ο Γέροντας μπροστά στους Πατέρες. Ακόμη, έλεγε, και ο άγιος Σάββας Σερβίας, ο μεγάλος αγιορείτης Βατοπαιδινός και Χιλανδαρινός, ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Σερβίας, δεν συγκρίνεται με τους Μεγάλους Πατέρες.

Τους αδελφούς Έλληνες τους αγαπούσε, τους σεβόταν και έλεγε ότι «άμα ανορθωθεί ενας Έλληνας μέσα του μιλούν επτά Οικουμενικές Σύνοδοι». Όταν μετέφρασε και συμπλήρωσε όλους τους τόμους με τους βίους των αγίων, δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει το έργο του εξαιτίας του κομμουνιστικού καθεστώτος. Του ζητήθηκε να βγει κάποια σύνοψη του έργου του χωρίς όμως το όνομά του.

Εκείνος αρνήθηκε λέγοντας: «δεν το δίνω, δεν θέλω να μειώσω ούτε τους βίους των αγίων ούτε και το όνομά μου. Να μη νομίζει ο κόσμος ότι είναι παραμύθια που γράφουν κάποιοι ευσεβείς άνθρωποι. Εγώ είμαι καθηγητής Πανεπιστημίου, Διδάκτωρ Αθηνών, θέλω το όνομά μου για να μην ταπεινώνονται ούτε οι βίοι των αγίων ούτε η μαρτυρία μου πάνω σέ αυτά». Δόξα τω Θεώ ήλθε ο καιρός που μπορεί να δημοσιευθεί το έργο.

Ο π. Ιουστίνος πίστευε πάρα πολύ στη δύναμη των αγίων Πάντων. Εκκλησία σημαίνει ο Χριστός με τους αγίους Του. Με αυτό τον τρόπο παίρνουμε και εμείς δύναμη από αυτή τη σύνοδο, από αυτή την πανήγυρη, από την εκκλησία των Πρωτοτόκων στους Ουρανούς, όταν παλεύουμε και κάνουμε το δικό μας ανθρώπινο αγώνα. Οποιοσδήποτε ορθόδοξος σε οποιαδήποτε θέση έχει μαζί του το νέφος των Μαρτύρων, τη σύνοδο των Αποστόλων και των Προφητών. Τόνιζε ιδιαίτερα το «συν πάσι τοις αγίοις» του Απ. Παύλου.

Έλεγε ότι δεν γνωρίζουμε πως οι άγιοι μετέχουν στη ζωή μας και πόσο μας βοηθούν. Νομίζουμε ότι στεκόμαστε χωρίς τη βοήθειά τους, αλλά δεν γνωρίζουμε πόσο πολύ μετέχει ο ουρανός στη γη. Ένα φυτό π.χ. ο βασιλικός, για να μεγαλώσει χρειάζεται όλο τον ουρανό (πόσο μάλλον η ψυχή του άνθρωπου). Το πιο μεγάλο μυστήριο είναι αυτό. Ένα λουλουδάκι για να μεγαλώσει χρειάζεται τον ήλιο, τη ζέστη, την υγρασία, τον αέρα, το νερό, το χώμα κ.ά. Παρά ταύτα δεν γνωρίζουμε τι μετέχει σα ένα λουλούδι. Φανταστείτε βέβαια τι χρειάζεται ο άνθρωπος.

Ζούσε, λοιπόν, ο π. Ιουστίνος σε ύπερουράνιες διαστάσεις, εκοιμήθη εν ειρήνη Κυρίου και είναι σεβαστός από όλους με μία πλειάδα καταγεγραμμένων θαυμάτων.