Το ξύπνημα του τέρατος

Μετά από σχεδόν 10.000 χρόνια σιωπής, ένα κολοσσιαίο ηφαίστειο έχει ενεργοποιηθεί και (παραδόξως;) ίσως “ψυχράνει” τη Γη.

Μετά από 9.400 χρόνια ο γίγαντας της Χιλής επιστρέφει με έκλυση αερίων και τέφρας σε ποσότητες που θα μπορούσαν να παγώσουν ολόκληρο τον πλανήτη.

Το πρωί της 2ας Μαΐου 2008, η πόλη Τσαϊτέν, με πληθυσμό 7.000 κατοίκους, 1.300 χιλιόμετρα νότια του Σαντιάγκο της Χιλής, ξύπνησε θαμμένη κάτω από ένα στρώμα λευκής τέφρας που κάλυπτε τους δρόμους, τους βοσκότοπους, τα αυτοκίνητα: κάτι ανάμεσα σε χιονόπτωση και σεληνιακό τοπίο. Το ηφαίστειο Τσαϊτέν, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την πόλη, δήλωνε με αυτόν τον τρόπο την επιστροφή του στη δράση μετά από 9.400 χρόνια σιωπής, θέτοντας σε συναγερμό τους ηφαιστειολόγους όλου του κόσμου.

Έκρηξη χωρίς λάβα
Σε μερικές ώρες, υψώθηκε από τον κρατήρα του προς τον ουρανό ένα σύννεφο αερίων, στάχτης και ηφαιστειακών πετρωμάτων, ύψους 20 χιλιομέτρων. Οι άνεμοι που έπνεαν σε μεγάλο ύψος μετέφεραν τον καπνό προς τις Άνδεις και την Αργεντινή, για να τον ωθήσουν στη συνέχεια μέχρι τον Ατλαντικό Ωκεανό. Δεν υπήρχε καμιά εκροή λάβας, μόνο τέφρα και αέρια, που όμως, όπως εξηγούν οι ειδικοί, μπορούν να είναι ακόμη πιο καταστροφικά, γιατί προκαλούν βλάβες στους πνεύμονες και στερούν από το έδαφος το οξυγόνο.

Κίνδυνος από «πυρακτωμένα νέφη»
Πριν από την έκρηξη, το ηφαίστειο ήταν σκεπασμένο με μια θολωτή καλύπτρα από συμπαγή λάβα η οποία, αφού υπέστη ρωγμές, άφησε να βγει από μέσα της το αεριώδες υλικό. Σύμφωνα με τους ηφαιστειολόγους, αυτό ήταν ένα εκρηκτικό ξέσπασμα του ηφαιστείου με κλιμάκωση των φαινομένων. Ο σχηματισμός της στήλης αερίων πήρε αρκετές ώρες, ακριβώς όπως συνέβη το 79 μ.Χ. στην Πομπηία. Η απομάκρυνση 4.000 ατόμων σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων που αποφάσισε η κυβέρνηση ήταν ένα προληπτικό αλλά απαραίτητο μέτρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τα πυροκλαστικά κύματα, τα «πυρακτωμένα νέφη» που δημιουργούνται όταν τα φλεγόμενα αέρια ρέουν από τον ηφαιστειακό κώνο κυλώντας προς χαμηλότερες περιοχές.

Το κλίμα κρυώνει
Σε μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν καταγραφεί στήλες ύψους ακόμη και 40 χιλιομέτρων, όπως συνέβη το 1991 στο ηφαίστειο Πινατούμπο στις Φιλιππίνες. Σε αυτή την περίπτωση, το κλίμα κρύωσε για κάποια χρόνια κατά 1,1ºC κατά μέσο όρο, γιατί το διοξείδιο του θείου που εκλύθηκε δέσμευε την ηλιακή ακτινοβολία. Θα μπορούσε η έκρηξη του Τσαϊτέν να έχει τις ίδιες συνέπειες; Σύμφωνα με τους ηφαιστειολόγους, είναι νωρίς για να πούμε κάτι τέτοιο. Για να υπάρξει μια αξιόλογη επίδραση πάνω στο κλίμα, είναι απαραίτητο να φτάσει στην στρατόσφαιρα μια μάζα αερολύματος κάποιων δεκάδων εκατομμυρίων τόνων.

Σίγουρα, οι εκρήξεις αυτού του ηφαιστείου είναι παρόμοιες με εκείνες του Βεζούβιου… Πρέπει άραγε να ανησυχούμε; Σύμφωνα με τους ειδικούς, για την ώρα όλα είναι ήσυχα. Είναι ωστόσο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της ηφαιστειακής έκρηξης 3.000.000 ντόπιοι χωρικοί που ζουν στους πρόποδές του. Σε κάθε περίπτωση, μια μελλοντική ηφαιστειακή έκρηξη θα προαναγγελθεί από σεισμούς, εδαφικές παραμορφώσεις και αλλαγές στη εκροή των ηφαιστειακών αερίων.

Πηγή : Focus