Γνωμοδότηση υπέρ της Μονής Βατοπαιδίου

Διαβάστε τα Συμπεράσματα από τη Γνωμοδότηση του καθηγητή του Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών,  κ. Ιωάννη Κονιδάρη για τους τίτλους της Μονής επί της λίμνης Βιστωνίδας. Ένα κείμενο 40 σελίδων που το αγνόησαν τα ΜΜΕ και εμείς έστω και καθυστερημένα το δημοσιεύουμε.

 

Γράφει λοιπόν ο κ. Κονιδάρης:

Τέθηκε υπόψη μου η από 4.9.2008 υπ’ αριθ. πρωτ. 3511 παραγγελία του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου προς τον διευθύνοντα την Εισαγγελία Εφετών Αθηνών και ζητήθηκε η γνώμη μου περί των δικαιωμάτων της Ι. Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου ΄Ορους επί της λίμνης Μπουρού (Βιστωνίδας) του Ν. Ξάνθης μετά των παραλιμνίων αυτής εκτάσεων.
……………

Συμπεράσματα

1. Η Ι. Μονή Βατοπαιδίου… είχε στην ιδιοκτησία της, ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους, μεγάλη κτηματική περιουσία στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης Βιστωνίδας που προερχόταν κυρίως από δωρεές, όπως προκύπτει από δωρητήρια έγγραφα, μικρό μόνο μέρος των οποίων έχει προφανώς σωθεί έως τις ημέρες μας. Την περιουσία αυτή μερικώς μόνο γνωρίζουμε από αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα της εποχής, τα οποία παρέχουν φορολογική ατέλεια (εξκουσεία) στα κτήματα της Ι. Μονής.

2. Το αργότερο στα μέσα του 14ου αιώνα στην ιδιοκτησία της Ι. Μονής Βατοπαιδίου έχει περιέλθει και η λίμνη Πορού (αργότερα Μπουρού, σήμερα Βιστωνίδα) με την ευρύτερη περιοχή της, όπως μαρτυρεί χρυσόβουλλος λόγος του σέρβου Δεσπότη Ιωάννου Ούγκλεση (Ugleša) του έτους 1371.

3. Η συνεννόηση του Αγίου ΄Ορους με τους Σουλτάνους, ήδη πριν από την κατάληψη της περιοχής από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, επέτρεψε την προστασία των δικαιωμάτων των Ι. Μονών του και τη διασφάλιση της περιουσίας τους, η οποία με τον τρόπο αυτό δεν κατέστη δημόσια, αλλά παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια των πέντε αιώνων οθωμανικής κυριαρχίας ιδιωτική – μοναστηριακή περιουσία (mόlk).

4. Στην περίοδο της βουλγαρικής κατοχής το μετόχιο της Ι. Μονής Βατοπαιδίου στη λίμνη Βιστωνίδας υπέστη δηώσεις, οι βατοπαιδινοί δε πατέρες εκδιώχθηκαν διά της βίας. Επανήλθαν ευθύς μετά από την εγκατάσταση της διασυμμαχικής διοικήσεως στην περιοχή και διεκδίκησαν τόσο με υπομνήματα στην ελληνική κυβέρνηση όσο και με παραστάσεις στη διασυμμαχική διοίκηση τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα, τα οποία είχαν βαναύσως καταπατηθεί από τους Βουλγάρους.

5. Με πρωτοβουλία της Κυβερνήσεως Αλ. Παπαναστασίου και προσωπικώς του προέδρου της, που ήταν τότε και ο αρμόδιος Υπουργός Εξωτερικών, το Ελληνικό Δημόσιο προήλθε σε συμφωνία με την Ι. Μονή Βατοπαιδίου για την οριστική διευθέτηση του ανοικτού ζητήματος. Η συμφωνία προέβλεπε την ανταλλαγή δύο ιδιόκτητων κτημάτων της Ι. Μονής στη Χαλκιδική, συνολικής εκτάσεως 40.000 περίπου στρεμμάτων, με την παραίτηση του Ελληνικού Δημοσίου από κάθε αξιώσή του επί της λίμνης Μπουρού (Βιστωνίδας). Η συμφωνία περιβλήθηκε τον τύπο νομοθετικού διατάγματος, το οποίο ανέθετε στον Υπουργό Γεωργίας την υλοποίησή της.

6. Το Ελληνικό Δημόσιο, αφού έλαβε αμέσως από την Ι. Μονή τη χρήση των δύο μετοχίων της, στη συνέχεια, κατά παράβαση κάθε έννοιας χρηστής διοικήσεως, κωλυσιέργησε για την υλοποίηση της συμφωνίας και όταν, υπό την πίεση ευνοϊκής για την Ι. Μονή ομόφωνης αποφάσεως της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας, κυριολεκτικώς εσύρθη στην υπογραφή της Συμβάσεως, επέβαλε όρους, οι οποίοι μετέβαλαν ουσιαστικώς τη φύση της και μετέτρεψαν το αντάλλαγμα του Δημοσίου, από παραίτηση κάθε αξιώσεώς του και συνεπώς αναγνώριση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Ι. Μονής Βατοπαιδίου επί της λίμνης, σε παραχώρηση των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως των ιχθυοτροφείων της λίμνης!

7. Η ιδιοκτησία της Ι. Μονής Βατοπαιδίου, ως περιουσία μοναστηριακή και μάλιστα Ι. Μονής του Αγίου ΄Ορους προστατεύεται συνταγματικώς, το Δημόσιο δεν μπορεί να επικαλεσθεί ούτε χρησικτησία επί των εκτάσεων αυτών, ούτε επηρεάζεται το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ι. Μονής από τυχόν παρουσία αρχαιοτήτων στην επίδικη περιοχή. Τυχόν αναγκαστική απαλλοτρίωση της εκτάσεως για δημόσια ωφέλεια προϋποθέτει την πλήρη αποζημίωση της ιδιοκτήτριας Ι. Μονής, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Συντάγματος.

8. Η Ι. Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου ΄Ορους έχει ιδιοκτησιακά δικαιώματα επί της περιοχής της λίμνης Βιστωνίδας και των παραλίμνιων εκτάσεών της, που ερείδονται τελικώς σε νόμο της Ελληνικής Πολιτείας από το έτος 1924, ο οποίος θεσπίζει παραίτηση του Δημοσίου από κάθε αξίωσή του επί της εν λόγω λίμνης, ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση της κυριότητας δύο αγροκτημάτων ιδιοκτησίας της Ι. Μονής στη Χαλκιδική.

Αθήνα, 28 Οκτωβρίου 2008

Ο γνωμοδοτών

Καθηγητής Ι. Μ. ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ

Ολόκληρη την γνωμοδότηση μπορείτε να την δείτε εδώ: http://www.diakonima.gr/2008/12/02/%CE%B3%CE%BD%CF%89%CE%BC%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B2%CF%8C%CE%BC%CE%B2%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC/#more-1508