Μονή Βατοπαιδίου: Η άλλη άποψη

Eδώ και περισσότερο από ένα μήνα έχουμε όλοι γίνει μάρτυρες μιας κατάφορης αδικίας που γίνεται ενάντια στη μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους και του ηγουμένου της μονής Εφραίμ. Και η αδικία δεν έγκειται στο γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες κατηγορίες για τις οποίες κατηγορείται ο ηγούμενος Εφραίμ για επιχειρηματικές δραστηριότητες και σχέσεις με στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης και οι οποίες εάν ευσταθούν έχουν ήδη πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης η οποία σαν η αρμόδια αρχή θα εξετάσει όλα τα δεδομένα και θα εκφέρει την ετυμηγορία της την οποία όλοι υποχρεούνται να αποδεκτούν. Αλλά, γίνεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μία μονόπλευρη παρουσίαση των γεγονότων με σκοπό να παρασυρθεί η κοινή γνώμη, να κατηγορηθεί η κυβέρνηση για τις συναλλαγές της με τη μονη Βατοπαιδίου, και πιθανότατα οι απώτεροι στόχοι να είναι πολιτικοί…
Βλέπουμε να παρουσιάζεται η μονή Βατοπαιδίου σαν ένα κέντρο παράνομων συναλλαγών με το δημόσιο. Ότι ο ηγούμενος Εφραίμ αντί της ποιμαντικής του διακονίας, σαν δεινός επιχειρηματίας, εδώ και χρόνια ξεγελά μέλη των κυβερνήσεων και καταφέρνει να συλλέγει παράνομο πλούτο για το μοναστήρι του. Και δυστυχώς, να διασύρεται ο ορθόδοξος μοναχισμός και να κατηγορείται για εκκοσμίκευση, διάσταση απόψεων και διχασμό, και τα παρόμοια. Η παρουσίαση όλων αυτών γίνεται από ανθρώπους που η σχέση τους με την εκκλησία είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη, που δεν έχουν επισκεφθεί το Άγιο Όρος ποτέ, που δεν έχουν γνωρίσει πρόσωπα και καταστάσεις τα οποία τόσο αφειδόλευτα κατηγορούν. Και το χειρότερο, δεν παρουσιάζονται από τα μέσα ενημέρωσης άτομα που είναι γνώστες και μάρτυρες του έργου που επιτελείται στις μονές του Αγίου Όρους και προφανώς οι απόψεις τους θα ήταν και πιο αξιόπιστες. Ξενίζει το γεγονός ότι ενώ για άλλα θέματα, λ.χ. επιστημονικά, τεχνικά κ.ο.κ. πάντα θα ερωτηθεί και μόνο ο ειδικός, για θέματα όμως εκκλησιαστικά όλοι έχουν άποψη. Και όπως είχε πει ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χριστόδουλος ” μας κατηγορούν άνθρωποι που δεν ξέρουν που βρίσκεται η εκκλησία της ενορίας τους”.
Έχουμε οι περισσότεροι παρακολουθήσει τελευταία κάποιες τηλεοπτικές εκπομπές στις οποίες διάφοροι προσκεκλημένοι συζητούν για το εν λόγω θέμα. Σε μία από αυτές τις εκπομπές ήταν προσκεκλημένος και ο πρώην διοικητής του Αγίου Όρους, την εποχή μάλιστα που η μονή Βατοπαιδίου είχε μετατραπεί σε κοινόβιο, κ. Κωνσταντίνος Λούλης. Ποιός θα μπορούσε να ήταν πιο αρμόδιος και αξιόπιστος γνώστης των καταστάσεων για να παρουσιάσει τα γεγονότα; Και όμως ουσιαστικά δεν του επετράπει ποτέ να ολοκληρώσει το λόγο του και οι αντίθετες απόψεις ήταν από ανθρώπους οι οποίοι και γνώριμοι με τη μονή δεν ήταν αλλά και οι γνώσεις τους για το θέμα ήταν μόνο από τα παραποιημένα γεγονότα όπως προβάλλονται από την τηλεόραση. Δυστυχώς κάποιοι θεολόγοι που καταφέρονται εναντίον του ηγουμένου Εφραίμ παρά το γεγονός ότι είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού πτυχίου δεν έχουν την αντίστοιχη αγιοπνευματική εμπειρία. Πως άλλωστε ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είχε πει “ει αληθώς προσεύξει θεολόγος ει”. Μια προσευχόμενη καρδία δεν θα μπορούσε με τόσο μαίνος να καταφέρεται εναντίον ενός κληρικού αλλά και οποιουδήποτε ανθρώπου. Εξάλλου και ο ίδιος ο Κύριος όταν του παρουσίασαν την πόρνη είπε “ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω”. Αλλά και ο Μέγας Βασίλειος είπε ότι εάν έβλεπε κληρικό να αμαρτάνει θα τον σκέπαζε για να μην τον δουν άλλοι. Είναι η στάση αυτών την θεολόγων όπως επιτάσσει ο Χριστός και οι άγιοι πατέρες;
Όσοι έχουν επισκευθεί τη μονή Βατοπαιδίου σίγουρα θα έχουν άλλη άποψη από αυτήν που παρουσιάζεται. Όταν επισκεφθήκαμε τη μονή το 1990, λίγο μετα τη μετατροπή της σε κοινόβιο, το θέαμα που αντικρύσαμε ήταν θλιβερό. Ένα τεράστιο μοναστήρι, με φανερά τα σημάδια της εγκατάλειψης για αιώνες. 800 μέτρα είναι η περίμετρος του που αποτελείται από τριώροφα και τετραώροφα κτίσματα. Μόνο ελάχιστα τμήματα αυτού του συγκροτήματος ήταν κατοικήσιμα. Πολλές στέγες είχαν καταρρεύσει και οι τοίχοι ήταν σαθροί. Η αδελφότητα τότε αποτελείτο από 30-35 πατέρες, οι περισσότεροι νέοι σε ηλικία. Και οι επισκέπτες λιγοστοί. Αυτό που παρατηρήσαμε κατα τις αλλεπάλληλες μας επισκέψεις στη μονή ήταν αξιοθαύμαστο. Προοδευτικά, τα διάφορα κτίρια αναπαλαιώνονταν, τα κειμήλια συντηρήθηκαν και παρουσιάστηκαν σε εκθεσιακούς χώρους, ετοιμάστηκε βιβλιοθήκη για καλύτερη φύλαξη των χιλιάδων τόμων βιβλίων ( ας θυμηθούμε ότι στο βίο του Αγίου Νεκταρίου αναφέρεται ότι ο Άγιος κατά την επίσκεψη του στο Άγιο Όρος πέρασε μερικές μέρες στη μονη Βατοπαιδίου μελετώντας χειρόγραφα). Ανακαινίσθηκαν χώροι φιλοξενίας και ο αριθμός των προσκυνητών χρόνο με το χρόνο αυξάνεται, έτσι ώστε να φιλοξενούνται καθημερινά πάνω από 200 προσκυνητές ενώ στις πανηγύρεις πολύ περισσότεροι. Όλα αυτά έγιναν με τις ακάματες προσπάθειες του ηγουμένου Εφραίμ αλλά και όλων των μοναχών της συνοδείας. Οι διοικητικές ικανότητες του ηγουμένου έγιναν πλέον φανερές και το έργο του εκτιμήθηκε. Η μονή έχει να παρουσιάσει δεκάδες εκδόσεις άριστης ποιότητας και περιεχομένου και μία από αυτές έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών.
Το κύριο έργο όμως ενός ποιμένα είναι η πνευματική καθοδήγηση του ποιμνίου του . Και όπως κάθε δένδρο κρίνεται από τον καρπό του, έτσι και το πνευματικό έργο ενός κληρικού κρίνεται από την πνευματική καρποφορία των ανθρώπων που έχει αναλάβει την καθοδήγηση τους. Αυτό βέβαια δεν μπορεί να μετρηθεί και μόνο ο Θεός το γνωρίζει, αλλά κάθε άνθρωπος με αντικειμενικότητα και καλή θέληση μπορεί να το αναγνωρίσει. Η μονή Βατοπαιδίου σήμερα αριθμεί γύρω στους 100 μοναχούς, οι περισσότεροι μορφωμένοι κάτοχοι πανεπιστημιακών τίτλων και διδακτορικών διατριβών. Αυτά τα προσόντα βέβαια δεν αποτελούν προυπόθεση για πνευματική πρόοδο (πνευματική, όχι με την έννοια της κοσμικής σοφίας) αλλά αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι αυτοί θα μπορούσαν εάν έμεναν στο κόσμο να είχαν μια λαμπρή και επιτυχημένη καριέρα. Και όμως εγκατέλειψαν οικογένεια, περιουσία και καριέρα για να τεθούν υπό την καθοδήγηση του ηγουμένου Εφραίμ.Είναι δυνατόν όλοι αυτοί που θυσίασαν τα πάντα για πνευματική πρόοδο και αγιασμό, να έχουν παρασυρθεί από κάποιον που ενδιαφέρεται μόνο για επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως παρουσάζεται σήμερα ο ηγούμενος Εφραίμ; Δεν το νομίζω.
Δεν είναι όμως μόνο οι μοναχοί της μονής Βατοπαιδίου, γυναικείας μονής στην Ελλάδα και αγιορείτες κελλιώτες που βρίσκονται υπό την πνευματική καθοδήγηση του ηγουμένου Εφραίμ. Εκατοντάδες λαικοί στην Ελλάδα και στη Κύπρο εξομολογούνται σε αυτόν . Τα πνευματικά του τέκνα έχουν βρει κοντά του την αγάπη, τη στήριξη και το πραγματικό ενδιαφέρον.Οι επισκέπτες της μονής από τη Κύπρο μόνο ανέρχονται στις 12.000 ετησίως και οι περισσότεροι από αυτούς εξομολογούνται στον ηγούμενο και στους άλλους πνευματικούς της μονής. Όλοι αυτοί επιστρέφοντας στη Κύπρο γίνονται ενεργά στελέχη της εκκλησίας. Όταν δε ο ηγούμενος βρεθεί στο κόσμο, δεκάδες είναι αυτοί που ζητούν να εξομολογηθούν και τους οποίους βλέπει μέχρι πολύ αργά το βράδυ.
Το φιλανθρωπικό έργο της μονής είναι επίσης σημαντικό. Ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό έχει δωθεί σαν δωρεά για την ανέγερση οίκου ευγηρίας για κληρικούς στη Κύπρο. Πολλές μονές και ναοί σε Κύπρο και Ελλάδα έχουν δεχθεί οικονομική ενίσχυση. Υπάρχει στη μονή ένας μοναχός στον οποίο έχει ανατεθεί να απαντά σε όλες τις επιστολές που καταφθάνουν στη μονή και να αποστέλλει την αιτούμενη βοήθεια. Πολλοί επίσης κελλιώτες μοναχοί συντηρούνται με την οικονομική ενίσχυση της μονής. Μου ανέφερε χαρακτηριστικά ένας μοναχός ο οποίος τώρα εγκαταβιώνει σε ένα κελλί κοντά στη μονή Αγίου Παντελεήμωνος, ότι είχε επισκεφθεί το κελλί του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου όταν ακόμα βρισκόταν εκεί η συνοδεία (πριν από την εγκατάσταση της στη μονή Βατοπαιδίου) και έδωσε μια δωρεά 40.000 δραχμών βλέποντας τις ανάγκες τους. Τώρα, ο ηγούμενος Εφραίμ πολύ συχνά και χωρίς να του έχει ζητηθεί ενισχύει με διάφορους τρόπους το κελλί αυτό. Όταν ο μοναχός αυτός είπε στον π. Εφραίμ ότι έρχεται σε δύσκολη θέση από τα πολλά που του προσφέρει , αυτός του απάντησε ότι του ανταποδίδει τη βοήθεια που τους είχε δώσει όταν είχαν αυτοί ανάγκη.
Το έργο της μονής Βατοπαιδίου και του ηγουμένου της Εφραίμ είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό στο οποίο έχουμε αναφερθεί. Εμείς παρουσιάσαμε λίγα από αυτά που γνωρίζουμε. Ο Κύριος μόνο γνωρίζει την πραγματική έκταση αυτού του έργου. Όλοι εμείς που έχουμε πνευματικά ευεργετηθεί από τον ηγούμενο Εφραίμ αισθανόμαστε μεγάλη θλίψη για την παραποίηση της αλήθειας, γιατί βλέπουμε ότι αποσιωποιείται η προσφορά του στη σύγχρονη στρατευομένη εκκλησία και γιατί διάφοροι επιτίθενται σε αυτόν με σκοπό να βλάψουν την εκκλησία και προφανώς για λόγους πολιτικούς. Εμείς, σαν μέλη της εκκλησίας ευχόμαστε όπως ο Θεός ενισχύει τον ηγούμενο Εφραίμ στο μεγάλο πειρασμό που επέτρεψε και ότι η Υπεραγία Θεοτόκος, η προστάτιδα του Αγίου Όρους, συντρέξει όπως σταματήσει ο σκανδαλισμός των πιστών και ευοδώσει το έργο που επιτελείται στο Άγιο Όρος εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια.

Δρ. Γεώργιος Σ. Ορφανός
Ιατρός – Ογκολόγος
Λεμεσός