Εμπόριο… κειμηλίων από τη Μονή Βατοπαιδίου

Συνεχίζονται οι «συγκλονιστικές», ανώνυμες όπως πάντα, καταγγελίες διάφορων καλοθελητών που τροφοδοτούν τους «έγκυρους» δημοσιογράφους, οι οποίοι κόπτονται για την αλήθεια και σπεύδουν να δημοσιεύσουν ό,τι κουτσομπολίστικο φτάνει στ’ αυτιά τους. Ανεπανάληπτα παραδείγματα (προς αποφυγήν εννοείται) δημοσιογραφικής δεοντολογίας και επαγγελματικής συνέπειας…
Πρώτος –εδώ και δυο μήνες σχεδόν– στον πόλεμο εναντίον της Μονής Βατοπαιδίου ο ALPHA. Δεν μπαίνει στον κόπο ούτε να διασταυρώσει τις διάφορες αερολογίες που μεταδίδει ώστε να μην εξευτελίζεται. Αλλά φαίνεται ότι φταίμε κι εμείς που αρεσκόμαστε σε οτιδήποτε σκανδαλοθηρικό και «κατινίστικο». Ευτυχώς που υπάρχουν και ιστοσελίδες όπως αυτή και μπορεί να ακουστεί και μια άλλη φωνή.
Νέος, λοιπόν, αγανακτισμένος (και μάλλον απολυμένος κι αυτός) υπάλληλος εταιρείας που είχε σχέσεις με τη Μονή καταγγέλει εμπορικές συναλλαγές του Ηγουμένου με αντικείμενο τα κειμήλια της Μονής Βατοπαιδίου. Μάλιστα διατείνεται ότι ο Ηγούμενος «χειριζόταν τα ιερά κειμήλια με άκρα μυστικότητα» προσθέτοντας ότι «αν πάει κάποιος που ξέρει, θα δει ότι λείπουν κειμήλια»! Από τα λεγόμενά του φαίνεται ότι αυτός σίγουρα δεν ξέρει, αλλά εκφέρει γνώμη. Η ασχετοσύνη του είναι καταφανής σε οποιονδήποτε έχει διαβάσει πέντε πράγματα για την ιστορία της Μονής.
Το «ποτήρι» που αναφέρει είναι προφανώς ο γνωστός «Ίασπις». Ασφαλώς και δεν πρόκειται για δώρο της Μ. Αικατερίνης της Ρωσίας (!) αλλά ανήκε στο δεσπότη του Μυστρά Μανουήλ Καντακουζηνό Παλαιολόγο (1380) και δωρήθηκε στη Μονή από τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο (1423). Ο «Ίασπις» πήρε το όνομά του από τον λίθο με τον οποίο είναι φτιαγμένος ο κάλυκάς του, ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι ίασπι στον κόσμο. Πρόκειται για πέτρωμα που το διαπερνά μερικώς το φώς (η φωτογραφία που βρήκα είναι από το βιβλίο: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, η συνέχεια μιας παραδόσεως, 1996, σελ. 88). Ειδικοί αποφάνθηκαν ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί σήμερα παρόμοιο κομμάτι σε μέγεθος και με τόση λεπτότητα στην επεξεργασία.
Η Μονή όντως κατασκεύασε με άλλο πέτρωμα αντί για ίασπι ελάχιστα αντίγραφα αυτού του Αγίου Ποτηρίου (παραθέτω φωτογραφίες που βρήκα από γνωστό μου κάτοχο) από τα οποία, όπως έχω πληροφορηθεί, δώρισαν σε 2-3 ευεργέτες της Μονής. Ακόμη ένα-δυο αγοράστηκαν στην τιμή του 1 εκατ. δρχ. και όχι των 6-7 εκατ. που αναφέρει ο ανώνυμος κατήγορος.
Αντίγραφα όμως κειμηλίων και μάλιστα θαυματουργών εικόνων βρίσκουμε σήμερα όχι μόνο σε όλες τις Μονές του Αγίου Όρους αλλά και σε Μονές του ελλαδικού χώρου. Αν κάποιους τους ενοχλεί η ευλάβεια των πιστών που σπεύδουν να αγοράσουν για ευλογία και προστασία τους εικονίσματα της Παναγίας, πρόβλημά τους.
Τώρα για τις ανυπόστατες κατηγορίες για εκποίηση κειμηλίων, τι να πει κανείς; Από την είσοδο της αδελφότητας στη Μονή το 1990 το Υπουργείο Πολιτισμού κατέγραψε όλα τα κειμήλια. Θα περίμεναν οι αρμόδιες Υπηρεσίες τον κάθε άσχετο να καταγγείλει απώλεια και εκποίηση πολύτιμων αντικειμένων για να επέμβουν; Καπάκι ο κ. Μιτιντζής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να αναφέρει την απώλεια κάσας με χρυσά κειμήλια (!) του Βατοπαιδίου, που κι αυτός την έμαθε –κατά δαιμονική σύμπτωση– από ανώνυμη επιστολή μοναχού… Έλεος!
Κλείνοντας, να πω ότι η Μονή –απ’ όσο ξέρω– ποτέ δεν εξέθεσε κειμήλια μόνη της, αλλά συμμετείχε σε ελάχιστες ομαδικές εκθέσεις αγιορειτικών κειμηλίων (Θεσ/νίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα 1997). Από την μια την πιέζουν τόσοι και τόσοι από Ελλάδα και εξωτερικό να δώσει κειμήλια προσωρινά για Εκθέσεις (στις οποίες πρωτοστατούν Μονές που δεν έχουν να επιδείξουν ούτε το 1/10 των κειμηλίων της Μονής Βατοπαιδίου, που τα περισσότερα είναι βυζαντινά), από την άλλη την μέμφονται αδίκως ότι εκθέτει συνεχώς τα κειμήλιά της. Βγάλτε άκρη…

Δημήτρης Παπαγεωργίου
Εκπαιδευτικός
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ